Giáo sư người Trung Quốc Gang Chen từng bị Mỹ điều tra về cáo buộc có quan hệ với Trung Quốc - Ảnh: SOUTH CHINA MORNING POST
Vật liệu do ông Chen và nhóm nghiên cứu của mình phát hiện đã thu hút sự chú ý của giới khoa học sau khi được công bố vào tháng trước. Song, ít ai biết rằng ông từng trải qua "ác mộng" trước khi đạt được thành công này.
Theo báo South China Morning Post ngày 16-8, ông Chen và đồng nghiệp tạo ra một vật liệu được gọi là boron arsenide có thể dẫn nhiệt tốt hơn gấp 10 lần so với silicon - chất bán dẫn đang được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay.
Theo bài báo của ông Chen và các đồng tác giả từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Đại học Houston và các tổ chức khác của Mỹ, khả năng dẫn nhiệt phi thường của vật liệu mới có thể khiến nó trở thành ứng cử viên đầy hứa hẹn cho thế hệ sản phẩm điện tử tiếp theo.
Ông Chen là giám đốc của Phòng thí nghiệm kỹ thuật vi mô/Nano Pappalardo tại MIT. Ông cũng là thành viên Viện hàn lâm Khoa học và nghệ thuật Mỹ.
Sau khi lấy bằng thạc sĩ và giảng dạy một thời gian ngắn tại Học viện Công nghệ Hoa Trung, nay là Đại học Khoa học và công nghệ Hoa Trung, ở tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc, ông Chen đã nhận được học bổng từ Tổ chức Giáo dục K.C. Wong ở Hong Kong để theo học tiến sĩ tại Đại học California Berkeley vào những năm 1990.
Vào tháng 1-2020, nhà khoa học này bị giam giữ tại sân bay quốc tế Boston Logan. Một năm sau, các đặc vụ của Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) đã đột kích vào nhà của ông ở Cambridge và bắt ông vì bị cáo buộc che giấu mối liên hệ với các tổ chức Trung Quốc khi nộp đơn xin tài trợ nghiên cứu liên bang.
Chính phủ Mỹ đã gỡ bỏ mọi cáo buộc chống lại ông vào tháng 1 vừa qua do thiếu bằng chứng.
Ông Chen là một trong số hàng chục nhà nghiên cứu, hầu hết là người gốc Hoa, bị điều tra theo Sáng kiến Trung Quốc của Bộ Tư pháp Mỹ. Sáng kiến này được khởi động vào tháng 11-2018 với mục tiêu chống gián điệp và trộm cắp tài sản trí tuệ.
"Tôi lớn lên ở Trung Quốc và tìm thấy giấc mơ Mỹ của mình tại MIT… Vào tháng 1-2020, giấc mơ đó trở thành một cơn ác mộng", ông Chen viết trong một bài xã luận trên tạp chí Science 5 ngày sau khi trắng án.
"Đầu năm nay, tôi cuối cùng đã được minh oan. Dù vậy, tôi đau đớn nhận ra bản thân là người may mắn nhất trong số những người không may mắn", ông viết thêm.
Vị chuyên gia này được cho là đã trở lại phòng thí nghiệm của mình một ngày sau khi các cáo buộc bị hủy bỏ. Kể từ đó, ông đã đồng tác giả và xuất bản các bài báo trên các tạp chí uy tín bao gồm Nature, Science, Nature Communications và Physical Review B.
Ngay cả sau khi Sáng kiến Trung Quốc bị chỉ trích rộng rãi kết thúc vào tháng 2-2022, các nhà khoa học gốc Hoa đã phải hầu tòa và bị kết án vì không khai báo mối quan hệ với Trung Quốc.