Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken. (Ảnh: AP)
Khi Israel đang đối mặt với nhiều chỉ trích quốc tế vì chiến dịch quân sự ở Dải Gaza, Mỹ ngày càng quan ngại về những vụ tấn công gần đây trên Biển Đỏ , Li-băng, Iran và Iraq. Trong chuyến đi lần này, ông Blinken sẽ có một lịch trình dày đặc và khó khăn, theo AP .
Chuyến đi diễn ra chỉ vài ngày sau cuộc tấn công ở Li-băng mà Israel bị cáo buộc thực hiện, khiến một lãnh đạo cấp cao của Hamas thiệt mạng . Sau khi phát ngôn viên Nhà Trắng nói rằng “không ai nên khóc” cho cái chết của nhân vật này, sứ mệnh của ông Blinken có thể trở nên phức tạp.
“Chúng tôi không nghĩ tất cả trao đổi trong chuyến đi này sẽ dễ dàng. Có những vấn đề rất khó khăn ở khu vực và những lựa chọn khó khăn phía trước. Nhưng ngoại trưởng tin rằng Mỹ có trách nhiệm dẫn dắt những nỗ lực ngoại giao để xử lý các thách thức phía trước, và ông ấy đã chuẩn bị làm điều đó trong những ngày tới”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller nói.
Ông Blinken lên đường từ cuối ngày 4/1, với các điểm dừng chân ở Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp, Jordan, Qatar, UAE, Ả-rập Xê-út, Israel, Bờ Tây và Ai Cập.
Ngoài những ưu tiên về Dải Gaza mà ông sẽ nêu ra ở Israel, như thúc ép tăng mạnh việc hỗ trợ nhân đạo cho người dân ở vùng đất bị phong tỏa, thay đổi chiến thuật và giảm bớt bạo lực ở Bờ Tây, ông Blinken cũng sẽ tìm kiếm sự ủng hộ của khu vực để giảm nhiệt tình hình.
“Nếu xung đột lan khỏi Dải Gaza sẽ không có lợi cho ai, không phải Israel, không phải khu vực, không phải thế giới”, ông Miller nói.
Yếu tố quan trọng để ngăn xung đột lan rộng là chấm dứt các cuộc tấn công của lực lượng Houthi trên Biển Đỏ, một tuyến vận tải biển quan trọng của thương mại thế giới, ngăn các cuộc tấn công của lực lượng Hezbollah ở Li-băng vào Israel và ngăn tấn công vào các cơ sở quân sự và lợi ích của Mỹ ở Iraq và Syria.
Tuy nhiên, Mỹ gần như không thể thay đổi Iran mà phải dựa vào năng lực răn đe quân sự của mình hoặc các đối tác để gây sức ép lên Tehran.
“Về chiến lược, Iran đang thắng. Iran đang ngồi khá thoải mái. Họ không cần làm gì quá kịch tính vì đang ở bên chiến thắng”, Paul Salem, giám đốc Viện Trung Đông tại Washington, nói với CNN .
Nhà nghiên cứu này cho rằng Hezbollah và cả mạng lưới lực lượng được Iran hậu thuẫn hài lòng với mức độ thù địch hiện nay.
Những việc khó khăn
Sau những chuyến đi lần trước đến Trung Đông, ông Blinken tập trung thúc giục mở rộng viện trợ nhân đạo cho người dân Dải Gaza, thúc ép Israel giảm thiểu thương vong cho dân thường, thúc giục việc thả các con tin mà Hamas vẫn giữ, và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn bị cho bộ máy quản lý Dải Gaza sau xung đột.
Tuy nhiên, chương trình của ông bị phủ bóng bởi những diễn biến gần đây, nổi bật là vụ tấn công bằng máy bay không người lái được cho là do Israel thực hiện, khiến phó thủ lĩnh Hamas Saleh Arouri thiệt mạng ở một vùng ngoại ô thủ đô Beirut của Li-băng.
Bài phát biểu đầu tiên của ông Hassan Nasrallah, lãnh đạo Hezbollah, đưa ra vào thời điểm gần 1 tháng sau khi cuộc xung đột Israel – Hamas nổ ra, được giới phân tích hiểu là lực lượng này không muốn tham gia vào một cuộc xung đột toàn diện với Israel.
Tuy nhiên, ngày 4/1, sau vụ ám sát ông Arouri, ông Nasrallah có bài phát biểu mạnh mẽ hơn, hàm ý cảnh báo người dân Li-băng rằng một cuộc xung đột quy mô rộng hơn có thể là điều cần làm.
Cùng ngày, một tàu không người lái của lực lượng Houthi phát nổ khi chỉ cách tàu thương mại và tàu chiến của Hải quân Mỹ vài dặm. Chỉ vài giờ trước đó, Nhà Trắng và các quốc gia đối tác đưa ra cảnh báo cuối cùng rằng lực lượng được Iran hậu thuẫn phải dừng tấn công, nếu không sẽ phải đối mặt với hành động quân sự.
Cùng ngày tại Baghdad, một cuộc không kích của Mỹ vào trụ sở của lực lượng dân quân thân Iran khiến một chỉ huy cấp cao thiệt mạng. Một quan chức Mỹ nói rằng ông Abu Taqwa trở thành mục tiêu vì chủ động tham gia các cuộc tấn công vào lực lượng Mỹ.