Nói không với người khác có khó không? Dù đôi khi miễn cưỡng nhưng hầu hết mọi người đều có thái độ "không thể từ chối", dường như từ chối người khác là một điều rất tồi tệ.
Họ nói rằng: "Tôi dường như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đồng ý với yêu cầu của người khác."
"Khi nhìn thấy ánh mắt mong đợi của người khác, tôi cảm thấy mình nên đồng ý, dù tôi không vui..."
"Nếu tôi từ chối, người khác có tức giận không? Tôi không thích xung đột..."
Hiện tượng này đã thu hút sự chú ý của cố vấn tâm lý Hua Yang, trong suốt 8 năm làm công việc tư vấn tâm lý của mình, phòng tư vấn của cô đầy rẫy "những người tử tế".
Họ không hiểu sự từ chối, sợ bị từ chối, thà chịu thiệt hại cho lợi ích của mình còn hơn nói một lời: Tôi không muốn.
Trên thực tế, từ chối và người tốt hoàn toàn không có gì mâu thuẫn, từ chối là một quá trình cần thiết cho sự trưởng thành của mỗi người. Cuộc sống trở nên dễ dàng hơn khi chúng ta hiểu được lý do vì sao mình làm hài lòng người khác và thể hiện bản thân một cách cởi mở.
01
Không thể từ chối người khác là do "mong manh"
Nhà văn võ hiệp nổi tiếng của Đài Loan, Cổ Long từng nói: "Tôi không bao giờ muốn đối đầu với người khác, nhưng tôi cũng không thích người khác đối đầu lại mình."
Trong cuộc sống, hầu hết chúng ta đều coi việc từ chối người khác là "đói đầu với người khác". Để tránh xung đột, chúng ta quen với việc nhượng bộ, và sau sự việc, chúng ta sẽ nghĩ:
Tại sao người khác lại chủ động đối đầu tôi? Đồng ý hay từ chối dường như đều khiến chúng ta khó có được sự an tâm.
Cư dân mạng Lệ là như vậy.
Cuối năm là ngày bận rộn nhất trong công việc của Lệ, nhưng đúng lúc này, Lâm, đồng nghiệp thân thiết của cô lại nhận được nhiệm vụ gấp từ lãnh đạo. Lâm nhờ Lệ giúp đỡ. Nghe được yêu cầu này, Lệ rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Một mặt, cô thực sự không biết cách từ chối người đồng nghiệp đã gắn bó 8 năm, sợ người kia giận và nói mình "thấy chết không cứu". Mặt khác, Lệ còn rất nhiều việc phải làm gấp.
Đồng ý hay không đồng ý, cả hai đều khó. Vừa tự trách mình, Lệ cũng có chút tức giận cùng bất bình: Tôi đang phải loay hoay với công việc của mình rồi, t ại sao không ai quan tâm đến cảm xúc của tôi?
Lệ tưởng rằng người khác đang làm khó mình, nhưng thực ra chính cô đang tự làm khó mình.
Trong cuộc sống, mọi người đổ lỗi cho các yếu tố bên ngoài khiến họ rơi vào tình huống khó xử. Trên thực tế, hầu hết họ đều tự mình vẽ nên bức tường.
Một cuốn sách có tên "Không cần làm hài lòng bất cứ ai" nói: "Lý do chính khiến chúng ta không thể từ chối người khác là do quan niệm bên trong rằng 'người khác thật mong manh'."
Sở dĩ Lệ gặp khó khăn trong việc đưa ra lựa chọn là vì cô cho rằng tính cách của đồng nghiệp Lâm quá mong manh.
Nói cách khác, cô cho rằng mối quan hệ 8 năm với đồng nghiệp là quá mong manh.
Trong tiềm thức chúng ta nghĩ: Từ chối người khác là đang làm tổn thương người khác. Khi chúng ta làm tổn thương người khác, chúng ta sẽ bị trả thù. Mối quan hệ hòa hợp giữa hai người sẽ bị phá hủy. Đánh mất các mối quan hệ đồng nghĩa với việc chúng ta mất đi sự giúp đỡ và tình yêu thương.
Adler đã nói: "Mọi rắc rối của con người đều xuất phát từ mối quan hệ giữa các cá nhân." Để duy trì một mối quan hệ, chúng ta thỏa hiệp và không sẵn lòng nói không. Nhưng liệu những người khác có dễ bị tổn thương không? Tại sao chúng ta nghĩ theo cách này? Cảm giác này đến từ đâu?
02
"Dễ bị tổn thương" xuất phát từ sự phóng chiếu bên trong của chúng ta
Tôi đã đọc một câu chuyện trên mạng: Ngày xửa ngày xưa có một ngôi làng và con đường duy nhất dẫn ra thế giới bên ngoài đã bị một con quái vật chặn lại. Nhiều chiến binh chiến đấu chống lại quái vật, nhưng dù có sử dụng vũ khí gì, quái vật đều có thể biến đổi gấp đôi vũ khí để cạnh tranh với họ.
Một chiến binh lấy một cây gậy gỗ, con quái vật biến đổi một cây gậy gỗ dài gấp đôi và đánh bay người chiến binh.
Chiến binh thứ hai rút thanh kiếm của mình ra. Thanh kiếm của con quái vật không chỉ dài gấp đôi mà lưỡi kiếm cũng sắc bén hơn.
Chiến binh thứ ba dùng lửa đốt con quái vật, nhưng bị ngọn lửa lớn hơn của con quái vật đốt thành tro.
Ngay khi mọi người bất lực, một thanh niên gầy gò tuyên bố rằng anh ta có thể đối phó với con quái vật.
Anh bị dân làng cười nhạo, và nhiều người đã đi theo anh đến ngã tư để xem liệu anh có thể chống lại được con quái vật hay không. Đến ngã tư, con quái vật hung dữ nhìn chàng trai đang đến gần và gầm lên. Chàng trai bình tĩnh lấy ra một quả táo và đưa cho con quái vật.
Nhìn thấy cảnh tượng này, mọi người há hốc mồm. Ngay khi mọi người tưởng rằng con quái vật sẽ nuốt chửng chàng trai trẻ trong một ngụm thì con quái vật nheo mắt, ngửi mùi táo, lấy ra hai quả táo từ phía sau và đưa cho chàng trai. Chàng trai đưa cho con quái vật một chai nước khác. Tương tự, con quái vật biến thành hai chai nước và đưa cho chàng trai. Chàng trai mỉm cười với con quái vật, và con quái vật mỉm cười lớn hơn với chàng trai. Mọi người chạy về làng kể cho nhau nghe về điều kỳ diệu này.
Bằng cách này, ngay cả những người hoài nghi nhất trong làng cũng tin rằng đối với làng, con quái vật không phải là một lời nguyền mà là một điều may mắn.
Rất nhiều khi, những gì chúng ta nghĩ về người khác thực chất là sự phản ánh nội tâm của chính chúng ta.
Giống như câu nói phổ biến trên Internet: Bạn trong mắt bạn không phải là bạn, bạn trong mắt người khác không phải là bạn, người khác trong mắt bạn mới chính là bạn.
Lý do khiến chúng ta nghĩ người khác sẽ tức giận và buồn bã khi bị từ chối, phần lớn là do chúng ta đã trải qua điều này và phóng chiếu sự yếu đuối của chính mình lên người khác.
Khi nghĩ rằng "những người khác dễ bị tổn thương" có thể là "bạn dễ bị tổn thương". Có lẽ chính bạn cũng là một đứa trẻ mong manh.
Bạn sợ đánh mất mối quan hệ, sợ làm tổn thương bản thân và bạn muốn đáp ứng nhu cầu của mọi người với hy vọng nhận được sự quan tâm đồng đẳng.
03
Truy tìm nguyên nhân gốc rễ và thay đổi "sự mong manh"
Cuốn sách có tên "Đừng làm hài lòng bất cứ ai" nói: "Đằng sau hành vi của một người chắc chắn phải có rất nhiều cảm xúc và niềm tin ủng hộ hành vi đó".
"Những người khác dễ bị tổn thương" hoặc "Tôi dễ bị tổn thương" ở một mức độ nào đó xuất phát từ trải nghiệm trong quá khứ.
Có hai mẹ con, để đạt được mục đích kỷ luật con gái, người mẹ luôn nói: "Nếu con làm được điều này... mẹ sẽ rất vui", "Nếu con làm vậy… mẹ sẽ buồn lắm."
Ví dụ, nếu con gái muốn uống Coke, người mẹ nó sẽ nói: "Nếu con không uống, mẹ sẽ vui."
Con gái muốn chơi đồ chơi, người mẹ nói: "Con chơi nữa là mẹ sẽ buồn đấy."
Để làm hài lòng mẹ, người con gái kìm nén cảm xúc, từ bỏ những việc mình thích làm và nghe theo mẹ. Con cái không nên trở thành người làm mọi việc "để mẹ vui". Nếu mọi chuyện cứ tiếp diễn như vậy, một kết quả tất yếu sẽ xảy đến: mối quan hệ mất ổn định.
Chỉ khi con làm mẹ hài lòng, mẹ mới khen con ngoan, khi đó con mới cảm nhận được rằng mẹ yêu con. Một khi con không đáp ứng được yêu cầu của mẹ, tình yêu của mẹ dành cho con sẽ bị rút lại. Bày tỏ mong muốn của mình đồng nghĩa với việc đánh mất mối quan hệ như vậy.
Lớn lên làm sao dám từ chối người khác?
Con người không tồn tại để chịu trách nhiệm về cảm xúc của người khác, ngay cả khi người đó là cha mẹ hay người thân. Nhận ra nguồn gốc của sự mỏng manh, việc thay đổi cũng sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Có hai phương pháp có thể tham khảo:
1. Hãy nhận biết đứa trẻ bất lực bên trong
Nhìn thấy là sự khởi đầu của sự chữa lành.
Khi bạn phải đối mặt với yêu cầu của người khác và bạn không thể từ chối, điều đầu tiên bạn phải làm là dừng lại và nhận thức được đứa trẻ bên trong mình.
Bạn có thể nói với chính mình:
"Đứa trẻ mong manh trong mình lại xuất hiện, hoan nghênh, tôi chấp nhận bạn, tôi yêu bạn."
Bạn có thể hỏi nó:
"Tại sao bạn sợ?
Sợ mất đi mối quan hệ và tình yêu?"
Nhưng điều này rõ ràng là không hợp lý. Chúng ta đã là người lớn và dù không có ai, chúng ta vẫn có thể tiếp tục sống. Nếu một mối quan hệ mong manh đến mức nó sẽ tan vỡ nếu bạn từ chối nó, vậy thì bạn cũng không cần nó nhiều tới vậy.
Bạn có thể hướng dẫn nó bằng cách: "Sẽ tốt hơn nếu nghĩ khác đi?
Ví dụ, tôi có thể thành thật nói với người khác về những khó khăn của mình không? "
Bạn sẽ thấy rằng dưới sự hướng dẫn của bạn, đứa trẻ mong manh đó sẽ trở nên hạnh phúc. Nó sẽ từ từ lớn lên và học cách đối mặt với nhu cầu của chính mình một cách trưởng thành.
2. Từ chối một cách dứt khoát
Có rất nhiều phương pháp dạy bạn cách từ chối một cách lịch sự:
Ví dụ: "Phương pháp trì hoãn", nếu hôm nay tôi không thể giúp bạn thì tuần sau tôi có thể giúp bạn được không?
Ví dụ: chuẩn bị một vài "lý do vạn năng", v.v.
Trên thực tế, những cách này không thể chữa được tận gốc vấn đề.
Vì càng tìm lý do bào chữa thì bạn sẽ càng kém tự tin, thậm chí có thể gây phản tác dụng.
Để thực sự thoát khỏi rắc rối về "tính cách lấy lòng", chúng ta nên thành thật.
"Xin lỗi, tôi không muốn."
"Tôi không muốn làm điều này."
"Tôi không thể giúp bạn."
Không cần lý do gì cả.
Một mối quan hệ bền chặt không thể bị phá vỡ bởi sự từ chối. Chúng ta phải là một người tốt có thể giúp đỡ người khác và là một người dứt khoát có thể từ chối người khác. Đôi khi, nếu bạn làm hài lòng người khác một cách mù quáng, bạn không những không nhận được sự công nhận từ thế giới bên ngoài mà còn không thể là chính mình. Chỉ bằng cách trau dồi nội tâm bên trong của mình để trở nên mạnh mẽ, bạn mới có thể thực sự sống cuộc sống của mình. Suy cho cùng, tất cả chúng ta đều xứng đáng có được một cuộc sống thư thái.