Có lẽ cha mẹ nào cũng muốn con mình có một cuộc sống hạnh phúc và thành công, nhưng làm thế nào để nuôi dạy con trở thành những người như vậy lại không phải điều mà bậc cha mẹ nào cũng có thể làm được, vẫn còn tồn tại khá nhiều loay hoay trong quá trình này.
Các phát hiện cho thấy rằng làm điều này khi còn nhỏ (thường từ 4 đến 6 tuổi) sẽ giúp phát triển, bồi dưỡng và cải thiện một trong những kỹ năng quan trọng nhất góp phần tạo nên thành công trong cuộc sống của mỗi cá nhân: Giao tiếp.
Hơn nữa, một số nghiên cứu còn cho thấy rằng trẻ em có kỹ năng giao tiếp tốt hơn có nhiều khả năng có được những mối quan hệ lành mạnh hơn, hôn nhân lâu bền hơn, lòng tự trọng cao hơn và sự hài lòng hơn với cuộc sống.
Một nghiên cứu từ Harvard thậm chí còn gợi ý rằng những người giao tiếp khéo léo thường trở thành những nhà đàm phán tuyệt vời. Và theo đó, họ "nhận ra tầm quan trọng của việc mở rộng miếng bánh giá trị cho tất cả các bên trong bàn ăn. Trong quá trình đó, họ kiếm được thêm tiền cho mình".
Sức mạnh của những cuộc trò chuyện "qua lại"
Chúng ta nói chuyện với con cái của mình mọi lúc - cả trực tiếp và gián tiếp.
"Ngồi đây."
"Nhanh lên, chúng ta sẽ bị trễ mất."
"Con đã làm rất tốt!"
"Không, đừng làm vậy."
Tuy nhiên, bí quyết giúp con cái giỏi biểu đạt tư tưởng của mình hơn không phải là những cuộc nói chuyện một chiều như vậy, mà là những cuộc trò chuyện "qua lại" mang tính tương tác với nhau.
Đối với nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã đánh giá 36 trẻ em bằng cách sử dụng hình ảnh cộng hưởng từ chức năng (fMRI) để xác định sự khác biệt trong cách bộ não phản ứng với các kiểu trò chuyện khác nhau.
Họ phát hiện ra rằng vùng Broca, vùng não tập trung vào việc sản xuất giọng nói và xử lý ngôn ngữ, hoạt động tích cực hơn nhiều ở những trẻ tham gia vào các cuộc trò chuyện tương tác với cha mẹ nhiều hơn. Những trẻ có nhiều hoạt động hơn ở vùng não đó sẽ đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra về kỹ năng ngôn ngữ, ngữ pháp và suy luận bằng lời nói.
John Gabrieli, tác giả chính của nghiên cứu, nói với MIT News: "Điều thực sự mới lạ về bài báo của chúng tôi là nó cung cấp bằng chứng đầu tiên cho thấy những cuộc trò chuyện trong gia đình có liên quan đến sự phát triển não bộ ở trẻ em. Thật kỳ diệu khi cuộc trò chuyện của cha mẹ ảnh hưởng đến sự phát triển sinh học của não bộ của con cái."
Quay trở lại năm 1995, một nghiên cứu mang tính bước ngoặt cho thấy trẻ em từ các gia đình có thu nhập cao hơn dường như có khả năng ngôn ngữ và giao tiếp tốt hơn nhiều, và điều này được cho là xuất phát từ thực tế là những đứa trẻ đó đã tiếp xúc với khoảng 30 triệu từ trong những năm đầu tiên, so với trẻ em của các gia đình có thu nhập thấp hơn.
Nhưng những phát hiện từ nghiên cứu gần đây lại cho thấy rằng "khoảng cách" ngôn từ giữa con trẻ không phải là nguyên nhân chính dẫn tới sự khác biệt trong cách sử dụng từ ngữ hay cách giao tiếp của chúng.
Gabrielli nói: "Việc chuyển đổi từ từ ngữ sang các cuộc trò chuyện thực tế có vẻ như mới là điều tạo ra sự khác biệt, bất kể tình trạng kinh tế xã hội như thế nào". Ngay cả những trẻ em đến từ các gia đình có thu nhập thấp hơn hoặc được chỉ được nhận sự giáo dục từ cha mẹ, nếu thường xuyên có những cuộc trao đổi, chia sẻ hay trò chuyện với cha mẹ, khả năng giao tiếp và biểu đạt của chúng cũng sẽ không kém gì những đứa trẻ tới từ những gia đình khá giả, được tiếp cận với nền giáo dục tốt hơn.
Những cuộc trò chuyện "thật"
Trò chuyện với con cái không có nghĩa là cần phải có những cuộc trò chuyện mang tính triết lý sâu sắc với chúng, mà thay vào đó là những cuộc trò chuyện yêu cầu đối thoại qua lại.
Hãy tương tác với chúng, chứ đừng chỉ nói với giọng áp đặt hay ra lệnh một chiều. Khuyến khích con nói ra các mong muốn hay suy nghĩ của mình, sử dụng ngôn ngữ đơn giản, ngắn gọn trao đổi với trẻ.
Khi đặt yêu cầu hay các câu hỏi với trẻ, đừng dùng những câu hỏi mà trẻ chỉ có thể đáp "có" hoặc "không", hãy đặt các câu hỏi gợi mở để trẻ có thể nói ra các ý kiến hay suy nghĩ của mình, như vậy cuộc nói chuyện sẽ được kéo dài hơn, cả ba mẹ và con cái cũng sẽ hiểu nhau hơn.
Ngược lại, khi trả lời các câu hỏi của trẻ, chúng ta nên trả lời ngắn gọn với những thông tin phù hợp với độ tuổi của trẻ, không trả lời qua loa, cộc lốc hay phớt lờ các thắc mắc này. Nếu câu hỏi khó, hoặc trẻ hỏi quá nhiều, chúng ta có thể ứng phó bằng việc hỏi ngược lại, "Theo ý con thì điều này như thế nào, theo ý con thì cái này là cái gì!"
Các cuộc trò chuyện tương tác giúp cải thiện toàn bộ kỹ năng giao tiếp của con trẻ và đó là điều cần thiết để thành công trong bất kỳ sự nghiệp nào trong tương lai.