Người miền Bắc có rất nhiều phong tục văn hóa thú vị mỗi khi Tết đến xuân về. Một trong những điều thú vị ấy chính là ngày cuối năm mua lá mùi già về đun nước tắm.
Chẳng ai biết phong tục ấy có từ bao giờ, chỉ biết, cứ sát Tết, xuống chợ thế nào cũng thấy vài xe mùi già theo chân người nông dân vào phố.
Kể cũng lạ, mùi già không hề bắt mắt, thậm chí có thể nói là rất khiêm nhường nhất khi cạnh tranh với những thứ thực phẩm, trái cây đầy màu sắc của phiên chợ Tết. Ấy thế mà chẳng hiểu sao khi xe mùi xuất hiện, người ta lập tức phát hiện ra ngay được. Có lẽ bởi mùi già mang vị Tết.
Vị Tết, một thứ thật mơ hồ, nhưng nếu ai đã từng nếm trải, đều biết rất rõ. Vị Tết của mùi già đi liền với những chiều tối 30. Khi nhà cửa đã sạch sẽ, cơm nước đã hòm hòm, khi ấy, bà hoặc mẹ sẽ nổi lửa đun một nồi nước mùi thật to cho cả nhà đi tắm.
Mùi già không cần nhiều, chỉ cần 3, 4 nắm con con là đủ cho cả nhà. Cái nắm mùi già bé tẹo tẹo, ấy thế mà khi đun lên quyền năng đến bất ngờ. Tinh dầu mùi theo thân, theo lá, theo quả tiết ra, làm nước chuyển màu vàng nâu nhạt, thơm nức nở.
Đun nước mùi già, khi nước vừa ấm, mùi thơm đã tỏa ngạt ngào. Nước càng sôi già mùi hương lại càng không thể giấu nổi. Thứ mùi thơm dịu, phảng phất chút cay chẳng những xoa dịu cái rét ngọt của thời tiết dịp Tết mà còn là mùi hương yên bình sau những ngày bận rộn chạy đua để chuẩn bị cho Tết.
Cuối nắm tắm nước lá mùi già, có cảm giác như mọi bộn bề, muộn phiền, đen đủi của năm cũ đều theo dòng nước ấm, thơm ngát, cay cay bị cuốn đi sạch sẽ. Rồi chính thứ nước ấy lại lưu trên da người ta thứ hương thơm thanh khiết của cỏ cây, mang đến một sự tinh sạch hoàn hảo cho một tối cuối cùng của năm.
Cuộc sống giờ phát triển và hiện đại lắm, dường như nhà ai cũng có bình nóng lạnh, bật chút xíu là thoải mái ấm áp. Rồi thì các loại xà phòng, sữa tắm cũng rất nhiều và rất sắn.
Nhưng với nhiều người, ngày 30 Tết, nếu không bắc bếp lên đun ít nước mùi như một nghi thức trịnh trọng, rồi chia cho cả nhà tắm, đó chưa phải cái Tết trọn vẹn.
Có những thứ rất nhỏ bé, mơ hồ, nhưng nết thiếu nó, người ta sẽ buồn biết mấy, giống như tắm lá mùi già để trừ tịch vào ngày 30. Bởi đó không chỉ là tắm, đó còn là cách loang mùi Tết, hương Tết, vị Tết ra khắp không gian, như một cách gõ thật nhẹ vào tiếng chuông lòng của mỗi người khi Tết, xuân sang.