Các lực lượng Nga đang nhắm vào trung tâm hậu cần của Ukraine là Pokrovsk và cố gắng chiếm thành phố Chasov Yar – nằm trên các ngọn đồi cao, cách Bakhmut – thành phố mà lực lượng Nga kiểm soát cách đây 1 năm – khoảng 20km về phía Tây. Nếu chiếm được 2 thành phố này, Nga có thể kiểm soát toàn bộ khu vực Donetsk ở phía đông.
Bản đồ 2 thành phố chiến lược của Ukraine. Ảnh chụp màn hình
Nga đã liên tục tiến về Pokrovsk. Quân đội nước này chỉ cách thành phố vài km. Pokrovsk có diện tích lớn hơn Avdiivka - thành phố lớn của Ukraine đã bị thất thủ. Kiev đang chiến đấu để giành lại thành phố này mặc dù bị áp đảo về hỏa lực và quân số.
Trong mùa hè này, cả Nga và Ukraine đã dành nhiều nguồn lực quân sự để chiếm giữ các phần lãnh thổ của đối phương. Chiến dịch đột kích của Ukraine vào lãnh thổ Nga từ ngày 6/8 đã khiến Moscow bất ngờ trong khi giúp Kiev có con bài mặc cả trong các cuộc đàm phán tương lai.
Nhưng trên các chiến trường chính ở phía đông Ukraine, Nga vẫn chiếm ưu thế. Ở đó, Nga đang nhắm tới hai mục tiêu chính sẽ mang lại cho lực lượng của họ lợi thế đáng kể là Pokrovsk, một trung tâm hậu cần cho lực lượng Ukraine ở phía đông và Chasov Yar - một cao điểm trong khu vực. Nga cũng đã nối lại các cuộc tấn công vào các thành phố Toretsk, Kurakhove và Vuhledar, nhằm tận dụng kẽ hở trong tuyến phòng thủ mỏng manh của Ukraine.
Cả hai bên đều đang nỗ lực giành ưu thế trước tháng 11/2024 khi thời tiết trở lạnh và mưa tuyết khiến các tuyến đường trở nên khó đi lại hơn. Đây cũng là thời điểm Mỹ - quốc gia hậu thuẫn quan trọng nhất đối với Ukraine, sẽ bước vào cuộc bầu cử tổng thống.
Nga vây siết “tử huyệt” Pokrovsk
Cuộc tiến công lớn nhất của Nga vào mùa hè này là vào thành phố Pokrovsk, một trung tâm hậu cần quan trọng đối với lực lượng Ukraine ở phía đông.
Kể từ khi Nga chiếm được thành phố công nghiệp Avdiivka vào tháng 2/2024, thành quả chính của họ trong năm nay, lực lượng của họ đã di chuyển qua các ngôi làng ở phía tây. Nga đã tăng tốc tiến công trong những tuần gần đây và hiện đang áp sát Pokrovsk.
Quân đội Ukraine cho biết nỗ lực phòng thủ của họ đã bị cản trở do không đủ đạn pháo và thiếu binh sỹ có năng lực chiến đấu tốt. Tuy nhiên, họ đang khiến quân đội Nga phải trả giá đắt cho những bước tiến mà Moscow đạt được bằng cách liên tục điều động các nhóm bộ binh nhỏ tấn công.
Pokrovsk là điểm tựa cho các hoạt động của Ukraine ở phía đông. Nơi này nằm ở điểm giao cắt giữa các tuyến đường bộ và đường sắt đóng vai trò là tuyến đường tiếp tế chính cho lực lượng Ukraine tại khu vực Donetsk. Nếu Pokrovsk thất thủ, Ukraine sẽ chỉ còn một tuyến đường tiếp tế chính từ phía đông bắc cho các thành phố như Kostyantynivka và Chasov Yar. Trong khi đó, Nga sẽ tiến gần hơn với rìa phía tây của khu vực Donetsk.
Nỗ lực tiến đánh Chasov Yar
Ngoài Pokrovsk, Chasov Yar cũng là một thành phố chiến lược quan trọng mà Nga muốn kiểm soát. Sau khi chiếm được Bakhmut vào năm 2023 sau những cuộc giao tranh ác liệt kéo dài, Nga ngay lập tức để mắt đến Chasov Yar.
Đây là thành phố nhỏ, với dân số khoảng 12.000 người, nhưng nằm trên các ngọn đồi, có thể mang lại lợi thế đáng kể cho nỗ lực của Nga nhằm chiếm các khu vực ở phía tây và tây bắc, chẳng hạn như Kramatorsk và Slovyansk.
Nếu thiết lập được những vị trí trên cao tại thành phố này, Nga sẽ dễ dàng nhắm mục tiêu vào các đơn vị và vị trí quân sự của Ukraine bằng các cuộc tấn công bằng pháo binh và máy bay không người lái. Ngoài ra, Nga cũng đang chiến đấu để giành thành phố Toretsk nằm ở rìa phía tây của một dãy núi.
Trong nhiều tháng qua, quân đội Nga đã phải nỗ lực rất nhiều để vượt qua một con kênh chạy dọc theo sườn phía tây của Chasov Yar. Ukraine đã điều động bộ binh án ngữ trong các tòa nhà ở bờ phía tây của kênh đào, nhưng các đơn vị của Nga đã đột kích qua kênh đào vào tháng 8/2024, khiến lực lượng Ukraine bị đe dọa.
Nga cũng thiết lập các vị trí để sử dụng máy bay không người lái mang chất nổ tấn công các phương tiện của Ukraine tiến vào thành phố, khiến Kiev gặp nhiều khó khăn khi muốn đưa quân tiếp tế vào bên trong.
Thách thức với Ukraine
Anatol Lieven, giám đốc Chương trình Á - Âu tại Viện Quincy, trụ sở ở Washington, Mỹ, cho rằng, dù Ukraine đang đạt được một số bước tiến trong chiến dịch tấn công Kursk, cán cân lợi thế vẫn nghiêng về phía Nga ở chiến trường miền đông.
"Một trong những mục tiêu chính của chiến dịch là buộc Nga rút bớt quân khỏi miền đông Ukraine, nơi họ đang tấn công dữ dội và điều này dường như chưa xảy ra. Trong khi đó, có những báo cáo cho rằng Ukraine có thể đã chuyển hướng nhiều "lực lượng tinh nhuệ" ra khỏi tiền tuyến phía đông đến chiến đấu tại Kursk. Đây sẽ là một sai lầm khá nghiêm trọng", ông Anatol Lieven lưu ý.
Nga cho biết họ đã tiến thêm 1.000 km2 ở miền đông Ukraine vào tháng 8 và đầu tháng 9/2024. Dữ liệu nguồn mở và báo cáo về tình hình chiến trường cho thấy đây là lần đợt tiến công nhanh nhất của Nga ở Donbass trong khoảng hai năm qua.
Giáo sư Graeme Gill của Đại học Sydney, một chuyên gia về chính trị Nga, cho rằng chiến dịch của Ukraine tấn công Kursk khó có khả năng bền vững. Nếu Nga phản công một cách mạnh mẽ và quyết liệt, Ukraine sẽ gặp nhiều thách thức khi muốn bắt kịp quân số, số lượng máy bay không người lái và pháo binh của Nga
“Quân đội Nga vẫn đông hơn và mạnh hơn Ukraine. Khi Nga dốc toàn lực thể hiện sức mạnh này, Ukraine sẽ không thể duy trì chiến dịch xâm nhập lãnh thổ Nga”, ông Graeme Gill nhấn mạnh.