Hình nộm này là gì?
Tại sao một trung đoàn Nga lại chất những thứ trông giống như hình nộm lên xe chiến đấu bộ binh BMP và đưa chúng về phía tiền tuyến bên ngoài Bilohorivka, miền đông Ukraine?
Không ai trả lời được câu hỏi này ngoài Nga. Những chiếc BMP với những người lính giả mặc quân phục màu xanh lá cây của quân đội Nga đại diện cho một trong những bí ẩn kỳ lạ về cuộc xung đột kéo dài 22 tháng qua.
Có lẽ người Nga hy vọng những hình nộm sẽ thu hút sự chú ý của các máy bay không người lái – các dòng thả lựu đạn cũng như các phiên bản góc nhìn thứ nhất (FPV) chứa đầy chất nổ – có mặt ở mọi nơi, gần như mọi lúc, trên chiến tuyến dài 1.000km ở Ukraine.
Cả Nga và Ukraine đều đã triển khai các phương tiện và máy bay mồi nhử để dụ pháo và tên lửa của đối phương. Vậy nên chẳng có lý do gì để không triển khai binh lính giả để lừa máy bay không người lái.
Theo các báo cáo, ít nhất hai chiếc BMP chở lính giả đã bị hạ gục trước khi đến đích. Dù chẳng gây hại gì nhưng các phương tiện chiến đấu và những vị khách giả bất động ngồi trên vẫn trở thành đối tượng được giám sát và cân nhắc kỹ lưỡng.
Rõ ràng, tất cả đều cảm thấy bối rối trước đám lính giả tưởng chừng vô hại này. Sau cùng, Lữ đoàn 81 của quân đội Ukraine đã cho nổ tung những chiếc BMP đang kéo theo hình nộm và hàng hóa giả.
Như để hợp thức hóa đúng mong muốn từ phía Nga, họ đã cho nổ tung chúng bằng máy bay không người lái thả lựu đạn. Nếu những hình nộm thực sự là mồi nhử cho máy bay không người lái, có lẽ Nga đã hài lòng về kết quả.
Nhưng vấn đề ở đây là bài toán chi phí. Một quả lựu đạn trên máy bay không người lái có giá chỉ vài USD. Tùy chọn tấn công bằng máy bay không người lái đắt tiền hơn, một chiếc FPV nặng 1kg với nửa kg chất nổ, có thể có giá 500 USD.
Một hình nộm có giá 50 USD trên Amazon.com – và người Ukraine đã cho nổ khoảng 10 chiếc trong số đó, cùng với một cặp BMP trị giá hàng triệu USD. Không rõ liệu đội hình ba người của BMP có sống sót sau sự cố hay không.
Lẽ dĩ nhiên, quân đội Nga cũng sẽ không sẵn sàng mạo hiểm với sáu người thật điều khiển 2 chiếc BMP với loạt hình nộm đặt trên chỉ để lừa người Ukraine lãng phí một số máy bay không người lái trị giá vài nghìn USD.
Chiến thuật mồi nhử
Cả Ukraine và Nga đều đang bố trí mồi nhử trên chiến trường với hy vọng khiến đối phương lãng phí đạn dược và để lộ vị trí, dù chiến thuật này ngày càng khó khăn hơn.
"Cuộc chạy đua vũ trang mồi nhử" đang diễn ra khi công nghệ thúc đẩy cả hai bên làm cho hàng giả của họ trông giống thật nhất có thể để đánh lừa địch thủ.
Cách đây vài tháng, một đoạn video được quay bằng máy bay không người lái xuất hiện trên mạng cho thấy hình ảnh xe tăng T-72 bơm hơi của Nga trên một cánh đồng.
Lữ đoàn cơ giới số 116 của Ukraine cảnh báo các lực lượng nên "cẩn thận" để "không tiêu tốn đạn dược" vào việc bắn mồi nhử một cách không cần thiết.
Mặc dù đơn vị có thể phân biệt giữa xe tăng thật và xe tăng mồi, nhưng cảnh báo trên cho thấy không phải ai cũng nắm rõ được điều này.
Suy cho cùng, đó là một phần chức năng của những mồi nhử này - nhằm gây nhầm lẫn và đánh lừa kẻ thù, có thể khiến đối phương nhắm mục tiêu và tiêu diệt hàng giả.
Ukraine cũng đã đánh lừa lực lượng Nga bằng các mục tiêu giả. Cuối năm ngoái, lực lượng đặt hệ thống HIMARS giả làm bằng gỗ trên chiến trường, thu hút hỏa lực của Nga.
Một quan chức cấp cao của Ukraine cho biết Nga đã lãng phí tên lửa hành trình Kalibr khi cố gắng phá hủy các mục tiêu này. Các tấm phản xạ radar mồi nhử của Ukraine được làm từ các thùng dầu cắt nhỏ cũng đã thu hút hỏa lực của Nga.
Nhưng sự phát triển của công nghệ đang khiến việc tạo ra hàng giả có thể đánh lừa thành công trở nên khó khăn hơn.
Công nghệ hiện đại - chẳng hạn như máy bay không người lái giám sát tầm nhiệt có thể dễ dàng xác định được mồi nhử kém chất lượng.
Hệ thống vũ khí không có dấu hiệu nhiệt, đặt hớ hênh trên chiến trường, rõ ràng là cái bẫy chết người.
Một công ty Ukraine sản xuất pháo, trạm radar và súng cối giả chất lượng cao nói với The Wall Street Journal rằng những bản sao giờ không còn phù hợp nữa, thậm chí xe tăng mồi nhử cần phải được che lưới và bao quanh bởi các chiến hào đào sẵn để tạo ấn tượng rằng nó là đồ thật.
Với việc sử dụng ngày càng nhiều máy bay không người lái và công nghệ cảm biến, Ukraine và Nga đều cần khéo léo hơn trong cách triển khai mồi nhử cũng như phát hiện hàng giả của đối phương.