Trong thông báo chính thức trên Telegram ngày 17/7, Bộ Ngoại giao Nga cho biết Moskva thất vọng về những gì đạt được sau một năm thực hiện thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc ở biển Đen hay Sáng kiến ngũ cốc biển Đen.
Thỏa thuận ngũ cốc biển Đen được Thổ Nhĩ Kỳ, Liên hợp quốc đứng ra làm trung gian và được các bên liên quan ký vào ngày 22/7/2022 tại Istanbul.
Thỏa thuận được kỳ vọng sẽ giúp giảm bớt cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu bằng việc cho phép xuất khẩu ngũ cốc Ukraine vốn bị chặn bởi cuộc xung đột Nga-Ukraine.
Đội tàu chở hàng tham gia thỏa thuận ngũ cốc biển Đen chờ đi qua eo biển Bosphorus ngoài khơi bờ biển Yenikapi, Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. (Ảnh: Reuters)
Thỏa thuận trên đã ba lần được gia hạn, lần gia hạn gần đây nhất hiệu lực từ 18/5 và kéo dài trong hai tháng.
Theo Bộ Ngoại giao Nga, trái ngược với các mục tiêu nhân đạo được nêu ra trong thỏa thuận, việc xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine gần như chỉ phục vụ cho mục đích thương mại thuần túy, điều này giúp Kiev và phương Tây đạt được các mục tiêu của họ thay vì gửi lương thực tới các nước kém phát triển.
Bộ Ngoại giao Nga cũng nhấn mạnh việc bản ghi nhớ giữa Moskva và Liên hợp quốc về với gỡ bỏ các lệnh cấm vận đối với xuất khẩu lương thực, phân bón gần như không có hiệu lực pháp lý khi các nước phương Tây vẫn hạn chế đối với các hoạt động tài chính của Nga. Điều này đồng nghĩa không có thỏa thuận nào trong bản ghi nhớ được hoàn thành.
Trong khi đó thỏa thuận ngũ cốc biển Đen liên tục bị vi phạm khi Ukraine sử dụng hành lang nhân đạo thực hiện các cuộc tấn công vào lãnh thổ Nga.
Trước những sự kiện trên, Bộ Ngoại giao Nga cho biết Moskva sẽ chấm dứt thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc ở biển Đen, đồng thời có những hành động cụ thể sau:
- Ngừng đảm bảo an toàn hàng hải cho các chuyến tàu chở ngũ cốc qua biển Đen.
- Thu hẹp hành lang nhân đạo trên biển Đen.
- Khôi phục vùng hạn chế ở vùng biển phía Tây Bắc biển Đen.
- Giải tán trung tâm điều phối ở Istanbul.
Không có sự tham gia của Nga, thỏa thuận ngũ cốc ở biển Đen cũng sẽ chấm dứt từ ngày 18/7 (theo giờ địa phương).
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga - Maria Zakharova ngày 17/7 cho biết, Moskva đã thông báo cho Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và Liên hợp quốc rằng nước này sẽ không gia hạn thỏa thuận.
Bộ Ngoại giao Nga cũng cho biết, Moskva chỉ quay trở lại thỏa thuận này khi các bên liên quan tuân thủ các điều khoản trước đó.