Một xe tăng của lực lượng thân Nga ở Popasna. (Ảnh: Reuters)
“Chưa bao giờ thấy hỏa lực nhiều như vậy, từ nhiều vị trí như vậy”, một lính Ukraine kể lại trong báo cáo nhiệm vụ mà báo New York Times có được.
Một người lính chiến đấu cho Ukraine đã thiệt mạng và 9 người khác bị thương trong chiến diễn ra hồi tháng 3 gần thành phố Bakhmut. Báo cáo cho biết quân đội Nga đã thể hiện “kỹ năng cao và trang bị tốt”.
Cuộc phục kích đó là một phần của chiến dịch kiên nhẫn và có kỷ luật, trái ngược với giai đoạn có phần lộn xộn của Nga khi xung đột mới nổ ra. Giới chuyên gia cho rằng điều đó cho thấy quân đội Nga đã học hỏi từ những sai lầm của mình và thích nghi với các chiến thuật của Ukraine.
Các cuộc phỏng vấn với 17 binh sĩ Ukraine, một tù binh Nga, sĩ quan, chiến binh nước ngoài và quan chức phương Tây, cũng như các tài liệu và video cho thấy rằng trong những tháng gần đây, những kết quả mà Nga giành được, nhất là ở Bakhmut, một phần là do hàng loạt thay đổi để thích ứng với tình hình.
Ví dụ, các hàng xe bọc thép của Nga không còn lao vào những khu vực dễ bị tấn công. Quân đội thường sử dụng máy bay không người lái và thăm dò để tìm chiến hào của Ukraine trước khi tấn công. Lực lượng quân sự tư nhân Wagner thể hiện khả năng vượt qua lực lượng phòng thủ của Ukraine nhờ kết hợp nhiều chiến thuật cải tiến.
Khi bắt đầu cuộc phản công được chờ đợi từ lâu, Ukraine được trang bị tốt, được hỗ trợ bởi công nghệ liên lạc tiên tiến và vũ khí hiện đại của Mỹ và châu Âu.
Tuy nhiên, lực lượng Nga cải thiện khả năng phòng thủ, phối hợp pháo binh và hỗ trợ trên không, thiết lập một thế trận rất khác so với những ngày đầu của cuộc xung đột.
Giới chức phương Tây cho rằng những cải tiến này rất có thể sẽ khiến Nga trở thành đối thủ khó nhằn hơn, đặc biệt là khi Nga giữ thế phòng thủ, phát huy thế mạnh trên chiến trường của mình.
Dọc theo tiền tuyến dài gần 1.000km, khả năng quân sự của Nga bị đánh giá là không đồng đều, khi trong trong hàng ngũ có nhiều người chưa được đào tạo kỹ. Việc Nga ngày càng phụ thuộc vào máy bay không người lái kamikaze hoặc bom lượn có thể cho thấy tình trạng thiếu hụt đạn dược hoặc sự thay đổi chiến lược sáng tạo.
“Họ đang cố gắng tìm kiếm sở chỉ huy phía sau của các đại đội, lữ đoàn và tiêu diệt ở tầm xa để làm gián đoạn liên lạc giữa các đơn vị càng nhiều càng tốt”, Graf, một chỉ huy đơn vị máy bay không người lái của Ukraine cho biết.
Một lính Ukraine trong chiếc xe tăng T-64 ở Donestk. (Ảnh: NYT)
Khó theo kịp
Gần như bị vô hiệu hóa kể từ cuộc xung đột nổ ra, lực lượng không quân Nga cũng phải điều chỉnh chiến thuật và vũ khí, trong đó có bom lượn, để tấn công lực lượng Ukraine mà không gây nguy hiểm cho máy bay của họ.
Giới chức Mỹ thừa nhận rằng chiến thuật của Nga đã được cải thiện. Dựa trên các báo cáo tình báo chiến trường, giới chức Mỹ cũng tin rằng thành công ở Bakhmut phần lớn là do Wagner sẵn sàng tung quân vào chiến trường, bất chấp nguy cơ hứng thiệt hại lớn về người. Tuy nhiên, binh lính chiến đấu trên thực địa nhìn thấy một điều khác.
Những binh lính chiến đấu cho Ukraine ở Bakhmut đã mô tả một cuộc chiến kết thúc khác nhiều so với cách nó bắt đầu. Họ nói rằng Wagner không sử dụng nhiều tù nhân như giới chức phương Tây nghĩ, mà lực lượng chuyên nghiệp của Wagner đã phối hợp hỏa lực mặt đất và pháo binh tấn công vào các vị trí của Ukraine, sau đó nhanh chóng áp sát họ bằng cách điều động các đội nhỏ.
Ví dụ, khi địa bàn của Ukraine bị thu hẹp lại chỉ còn vài dãy nhà cuối cùng, lực lượng Nga bắn pháo vào một tòa nhà mà quân Ukraine đang ở bên trong. Sau khi lực lượng Ukraine rút, quân đội Nga đã vào trong.
“Người Ukraine không thể theo kịp”, một tay súng thuộc quân đoàn nước ngoài cho biết. Để đối phó với chiến thuật của Nga, lực lượng Ukraine cho nổ tung các tòa nhà khi buộc phải rút lui.
Sự thay đổi về chiến thuật của Nga có thể được nhìn thấy từ cả việc giám sát bằng máy bay không người lái và từ độ sâu của chiến hào Ukraine.
Gần thị trấn Svatove ở phía Đông mà Nga đang kiểm soát, Ruslan Zubariev, một người lính Ukraine có biệt danh Predator, cho biết người Nga đã sử dụng chiến thuật trong giáo trình để cố gắng chọc thủng chiến hào của anh ta hồi tháng 2.
“Họ đã thay đổi chiến thuật trong 6 tháng qua”, Zubariev nói, mô tả đó là cuộc tấn công dựa trên một mức độ chiến lược nhất định.
Trong 4 ngày, nhiều đợt pháo kích của Nga đã phá hủy những tán lá trên cao, để lộ vị trí của Ukraine. Sau đó, lực lượng Nga tiến lên với mỗi xe bọc thép chở hơn chục binh lính.
Tuy nhiên, Zubariev nói rằng một dấu hiệu cho thấy Nga vẫn bị hạn chế ở khía cạnh thông tin tình báo về vị trí của chiến hào Ukraine. Trong trận chiến sau đó, Zubariev nói rằng anh đã ngăn chặn cuộc tấn công của quân Nga gần như một mình.
“Họ đã làm mọi thứ một cách hoàn hảo. Nhưng có điều gì đó không ổn với họ. Không đủ thông tin, như mọi khi”, Zubariev nhận định.
Các chiến hào của Nga được đánh giá là tốt hơn của đối phương, binh Ukraine cho biết. Theo báo cáo của nhiệm vụ tháng 3 của lực lượng Ukraine, các boong-ke giống như “mạng nhện” và “sâu đến mức máy bay không người lái không thể phát hiện được”.
Một quan chức Mỹ cho biết, những mạng lưới phòng thủ nhiều lớp như vậy sẽ tạo ra những thách thức ghê gớm và vẫn còn quá sớm để đánh giá Ukraine có thể vượt qua hay không.