Vẫn biết rằng trong cuộc sống, ai cũng có lúc khó khăn; và rằng phải tin tưởng lắm, thân thiết lắm, người ta mới ngỏ ý hỏi vay tiền. Bởi tiền đi liền với giá trị bản thân, hỏi vay tiền cũng là một hành động tổn thương lòng tự trọng. Thế nhưng, dường như chỉ có người cho vay mới nghĩ ngợi nhiều như thế!
Sau những khất lần thất hẹn, bây giờ, bạn đã chặn hẳn số điện thoại của tôi. Mỗi lần gọi cho bạn, những tiếng tút dài vô vọng khiến tim tôi chùng xuống. Khi thấy tôi vẫn cố gắng tìm cách liên lạc với bạn để vớt vát chút niềm tin, vợ tôi chỉ nhếch miệng cười khẩy: "Thôi, xác định là bị lừa. Tiền thì đừng mong đòi được. Bạn cũng xoá số nhau đi là vừa!".
Tôi với Tiểu Hào vốn không thân thiết lắm, nhưng vẫn giữa liên lạc trên facebook, thăm hỏi nhau những lúc có công việc. Thế rồi một ngày, Tiểu Hào hỏi vay tiền tôi, lấy lí do rằng không tiện hỏi người thân vì sợ mọi người sẽ nghĩ ngợi. 100 triệu đồng- số tiền không quá lớn nhưng cũng chẳng phải là nhỏ. Tiểu Hào hẹn sẽ trả vào đúng một tháng sau, ngày 15.
Tôi chuyển tiền cho Tiểu Hào "trong phút mốt", cũng ngại hỏi han thêm vì sợ tổn thương lòng tự trọng của bạn. Thiết nghĩ, phải khó khăn lắm thì người ta mới phải đi vay tiền. Thế mà, sau một tháng, ngày hẹn trả tiền đã đến, cậu vẫn im lặng, không hề khất thêm hay có bất cứ động thái nào liên quan đến món nợ. Tôi lẳng lặng chờ đợi, tin rằng Tiểu Hào sẽ trả trong một ngày gần, hoặc sẽ khất thêm nếu quá khó khăn.
Hai tháng, ba tháng, rồi nửa năm sau, facebook bạn vẫn cập nhật hình ảnh ăn chơi ở những chốn sang chảnh, vẫn khoe hàng hoá dạo này cháy hàng… chỉ là không hề nhớ tới món tiền còn nợ tôi. Tôi dè dặt inbox nhắc nhở, Tiểu Hào hào sảng nhận rằng mình "quên mất" và hứa trả ngay hôm sau. Thế rồi nhiều hôm sau qua đi, bạn vẫn chẳng đoái hoài gì tới tôi và món nợ.
Tôi lại ngại ngùng nhắc thêm. Tiểu Hào vẫn: "Thôi chết! Quên đấy!" rồi tiếp tục để tôi "leo cây" từ ngày này sang tháng nọ. Cuối cùng, sau rất nhiều hứa hẹn, bạn thình lình "chặn" tôi, từ facebook cho đến số điện thoại. Tôi thì vẫn ngu ngơ cho rằng cậu bận nên nỗ lực liên lạc và hỏi thăm từ những người bạn chung khác.
Tôi nhớ, có ai đó đã từng nói: "Nói đến tiền bạc thì làm tổn thương tình cảm, còn nói về tình cảm thì lại làm tiền bạc tổn thương". Chỉ đơn giản vậy thôi nhưng lại khiến tôi nhận ra mối quan hệ cực kì phức tạp giữa tình cảm và tiền bạc.
Sau vụ mất cả tiền lẫn bạn, tôi tự rút ra cho mình bài học là "không cho bạn vay tiền" hay nếu đã là bạn bè, đừng hỏi vay tiền nhau. Bản thân tôi cũng không bao giờ hỏi vay tiền người thân hay bạn bè. Nếu khó khăn quá, ngoài kia rất nhiều nguồn tiền luôn "sẵn lòng" cho bạn vay: ngân hàng hay các chương trình tín dụng với mức lãi suất chấp nhận được. Tuỳ theo khả năng của mình, bạn luôn có thể vay tiền với sự đảm bảo rõ ràng trên giấy tờ và theo pháp luật.
Vay tiền theo hình thức này, bạn vừa giải quyết được khó khăn trước mắt, lại không lo phải "nợ ân tình" của ai. Bởi tiền thì có thể trả được, nhưng ân tình lại là thứ rất khó để đong đếm, tính toán.
Như trong trường hợp của tôi, lòng tin một khi đã bị tổn thương thì không có cách nào cứu vãn được. Bởi thế, để giữ gìn tình cảm, bảo đảm lòng tin và duy trì các mối quan hệ, tôi tự đặt ra cho mình một phương châm sống: "không vay mượn ai và không cho ai vay mượn".
Nếu bạn định lên án tôi về lối sống có phần ích kỉ này, thì tôi vẫn tin rằng có rất nhiều người có cùng suy nghĩ như tôi. Ngay cả nhà văn vĩ đại Shakespeare cũng từng nói: "Đừng cho ai vay mượn, cũng đừng vay mượn ai, vì cho vay thường mất cả tiền lẫn bạn; mà mang công mắc nợ, thì mất dần cả tính tiết kiệm".
Tiền, suy cho cùng, không phải là lá cây. Đồng tiền mà bạn đi vay chính là mồ hôi, công sức mà người khác đã vất vả, cực nhọc mới kiếm ra được. Nếu họ cho bạn vay một cách dễ dàng, không phải bởi họ kiếm tiền dễ, mà vì họ tin tưởng và coi trọng bạn. Nhưng rất tiếc rằng bạn đã không trân trọng điều đó. Và thực tế cho thấy, chỉ người cho vay mới trăn trở, suy nghĩ nhiều, còn người đi vay thì lại rất vô tư, thoải mái, ít lo nghĩ.