Ảnh minh họa
Theo các nguồn tin thương mại và vận chuyển do Reuters tổng hợp, các nhà sản xuất dầu thô của Nga đang được hưởng chi phí vận chuyển đến các nhà máy lọc dầu ở Trung Quốc và Ấn Độ với giá rẻ nhất trong gần một năm nhờ số lượng tàu chạy qua các tuyến đường ngày càng tăng.
Sự xuất hiện của các khách hàng mới giao dịch ngoài tầm kiểm soát của phương Tây cho phép các công ty Nga kiếm được nhiều hơn mức trần 60 USD/thùng - mức giá mà Mỹ và các đồng minh đã áp dặt với dầu Nga thông qua các lệnh trừng phạt. Điều đó cũng có nghĩa là việc áp giá trần chỉ có tác động rất nhỏ đến doanh thu của Nga.
Các nước Nhóm Bảy (G7) đã áp đặt lệnh trừng phạt vào tháng 12 năm 2022, cấm các chủ hàng hoặc công ty bảo hiểm có trụ sở tại các nước thành viên cung cấp dịch vụ nếu giá trên 60 USD/thùng. Các biện pháp trừng phạt không áp dụng đối với các công ty vận chuyển hoặc công ty bảo hiểm từ các quốc gia khác, bất kể giá cả.
Khi lệnh trừng phạt được áp dụng, hầu hết các chủ tàu và tàu tham gia buôn bán đều là người phương Tây. Nếu giá dầu ở mức trên 60 USD vào thời điểm đó, các lệnh trừng phạt sẽ làm gián đoạn nghiêm trọng hoạt động xuất khẩu của Nga. Tuy nhiên, giá hầu hết dầu của Nga chỉ tăng trên 60 USD duy nhất trong tháng 7, điều đó có nghĩa là các thương nhân, công ty vận tải và nhà xuất khẩu Nga có nhiều tháng để chuẩn bị.
Đội tàu "bóng tối"
Trong thời gian đó, các thương nhân đã nhanh chóng "chộp" lấy các tàu chở dầu cũ và những tàu chở dầu khác đã được đăng ký lại ở các quốc gia không áp dụng lệnh trừng phạt.
Theo phân tích từ nền tảng hàng hải Lloyd's List Intelligence, số lượng tàu chở dầu thuộc đội tàu bóng tối ước tính lên tới 535 tàu với độ tuổi trung bình là 23 năm, đồng thời cho biết thêm rằng 2/3 số tàu chở dầu này không có bảo hiểm.
Rất nhiều tàu sẵn sàng chở đầy dầu của Nga ra khơi nên giá cước vận chuyển đã giảm mạnh - điều này mang lại cho các nhà sản xuất Nga doanh thu cao hơn. Theo các thương nhân và tính toán của Reuters, những người bán dầu thô Ural của Nga đang tiết kiệm khoảng 7 USD/thùng tiền cước vận chuyển vào mùa thu này so với mùa đông năm ngoái ngay sau khi giới hạn giá được áp dụng.
Điều đó có nghĩa là các nhà xuất khẩu đang kiếm được khoảng 70 USD/thùng dầu nạp tại các cảng Baltic theo tính toán của Reuters, cao hơn nhiều so với mức giá trần 60 USD. Khi giá dầu đạt mức cao nhất trong tháng 9 là 97 USD/thùng, các nhà xuất khẩu Nga đã kiếm được tới 79 USD/thùng.
Các thương nhân cho biết giá cước vận chuyển dầu thô Ural của Nga tới châu Á trong tháng 10 đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi thực hiện giới hạn giá.
Các thương nhân cũng cho biết thêm rằng chi phí cho chuyến hành trình chở dầu 100.000 tấn từ các cảng Baltic đến Ấn Độ đã giảm xuống còn 4,8-5,2 triệu USD (tương đương khoảng 7 USD/thùng) cho các thùng giao hàng vào tháng 10, từ mức hơn 15 triệu USD (khoảng 14 USD/thùng) vào đầu năm 2023 - thời điểm sau khi chính sách trần giá được đưa ra.
Giá cước vận chuyển cũng giảm sau khi Nga đồng ý giảm xuất khẩu dầu 300.000 thùng mỗi ngày (bpd) song song với đồng minh OPEC+ là Saudi Arabia.
Tuy nhiên, Nga vẫn xuất khẩu gần 5 triệu thùng dầu thô mỗi ngày trong năm nay. Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết ngày 12/10 rằng tổng lượng xuất khẩu dầu và nhiên liệu của Nga đã tăng lên 7,6 triệu thùng/ngày trong tháng 9.
Các nguồn tin vận chuyển và thương mại cho biết chi phí vận chuyển cho lô hàng Ural nặng 140.000 tấn từ cảng Novorossiysk ở Biển Đen của Nga đến Ấn Độ trung bình khoảng 4,1 triệu - 4,2 triệu USD mỗi chuyến trong tháng 10, giảm từ khoảng 5 triệu USD trong những tháng mùa hè.
Các thương nhân cho biết, các đơn vị vận chuyển đã đăng ký ở Trung Đông, Châu Phi, Trung Quốc, Châu Mỹ Latinh và thậm chí cả Nga đang thực hiện các tuyến đường này.