Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc (Ảnh:baoquocte.vn)
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Năm Chủ tịch ASEAN 2020 đã thành công toàn diện, trọn vẹn và thực chất. Thành công toàn diện, vang dội của Năm Chủ tịch ASEAN 2020 là một đỉnh cao thắng lợi của đường lối đối ngoại đa phương của Đảng, tiếp thêm sinh khí mới để chúng ta tự tin và chủ động tiếp tục tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng và hiệu quả. Những sáng kiến, ưu tiên của Việt Nam đã trở thành tài sản chung của khu vực, phương thức tổ chức các hội nghị do Việt Nam khởi xướng đã trở thành gợi ý tốt cho các nước tham khảo, đồng thời hình ảnh Cộng đồng ASEAN và Việt Nam hòa bình, ổn định, phát triển được quảng bá rộng rãi, mãi mãi đọng lại trong tâm thức của bạn bè quốc tế. Nhiều sự kiện, hội nghị lớn, ý nghĩa đã được các cơ quan bộ ngành triển khai tích cực và thành công trên nhiều lĩnh vực từ an ninh, quốc phòng, ngoại giao, kinh tế đến văn hóa – xã hội, y tế, thông tin truyền thông, giáo dục, công nghệ… Thủ tướng cũng bày tỏ tự hào về thành công của Đại hội đồng Liên Nghị viện các nước ASEAN - AIPA 41 và Hội nghị Hội đồng Chánh án các nước ASEAN lần thứ 8. Tất cả thể hiện hình ảnh một Nhà nước pháp quyền Việt Nam ngày càng vững mạnh với người dân là trung tâm.
Dẫn lại nhận định của Tạp chí Thời đại (Time) của Mỹ (tháng 12/2020) cho rằng năm 2020 là một trong những năm tồi tệ nhất với tất cả người dân đang sống trên Trái đất này, Thủ tướng cho rằng với tinh thần “Gắn kết và chủ động thích ứng”, ASEAN đã mạnh mẽ vượt qua, thực hiện thành công các mục tiêu ưu tiên hợp tác đề ra cho năm 2020, ngày càng trở nên đoàn kết, gắn kết, với khả năng tự cường và thích ứng cao hơn. Trong đó, công cuộc xây dựng Cộng đồng tiếp tục được đẩy mạnh và đạt nhiều tiến triển cụ thể, điển hình là việc ký kết thành công Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), hợp tác an sinh, xã hội tiếp tục được bảo đảm, quan hệ đối ngoại đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả hơn. Thủ tướng cũng cho rằng, dưới sự dẫn dắt của Việt Nam, ASEAN đã thực sự linh hoạt và chủ động, thích ứng với các biến động của thời cuộc. Vai trò, uy tín quốc tế của ASEAN ngày càng được coi trọng, nâng cao; là minh chứng sống động cho vai trò, tầm quan trọng của đoàn kết, hợp tác trước những cơ hội, thách thức, đặc biệt là sức sống, giá trị của hợp tác và cơ chế đa phương.
Nhìn lại thành công của năm ASEAN 2020, Thủ tướng Chính phủ khẳng định tầm vóc, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam được thể hiện một cách toàn diện, rõ nét. Dấu ấn của Việt Nam ghi đậm nét trong quá trình phát triển hơn 50 năm của ASEAN. Việc chủ trì tổ chức suôn sẻ hàng loạt hội nghị quan trọng theo hình thức trực tuyến đã cho thấy kết quả thành công trong quá trình chuyển đổi số ở Việt Nam, là minh chứng cho năng lực và khả năng sẵn sàng của Việt Nam trong thời đại kỷ nguyên số. Sau 25 năm tham gia ASEAN, Việt Nam đã trở thành một trong những thành viên nòng cốt, dẫn dắt, xây dựng và xác định các luật chơi trong ASEAN và khu vực, trở thành một chỗ dựa vững chắc và tin cậy.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng chỉ ra các bài học từ thành công của năm ASEAN 2020. Một là, tầm quan trọng của sự chỉ đạo tổng thể, thống nhất và theo dõi sát sao từ Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ cho các hoạt động đối ngoại quan trọng. Hai là, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, các cơ quan, bộ ngành, doanh nghiệp và các thành phần xã hội liên quan để cùng đóng góp cho thành công chung của năm Chủ tịch ASEAN. Ba là, phát huy bản sắc ngoại giao Việt Nam và “trường phái ngoại giao” Hồ Chí Minh, luôn kiên trì, kiên định mục tiêu, nguyên tắc, song hết sức linh hoạt về sách lược - “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, luôn tìm cách biến “nguy” thành “cơ” thông qua cách tiếp cận chủ động, bản lĩnh và cách làm sáng tạo, cùng với sự chân thành, chính trực, luôn vì lợi ích và trách nhiệm chung. Bốn là, tầm quan trọng của việc cần tích cực và sớm bắt tay chuẩn bị toàn diện, chu đáo cả về nội dung, lễ tân – hậu cần, an ninh, truyền thông… cho các hoạt động đối ngoại lớn. Năm là, tầm quan trọng của ngoại giao đa phương nói chung, cũng như vai trò của ASEAN nói riêng đối với đối ngoại của Việt Nam. Sáu là, sự kết hợp hài hoà, bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau giữa đối nội và đối ngoại.
Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng chúc mừng và biểu dương toàn thể lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ, nhân viên các Bộ, ban, ngành, cơ quan từ trung ương đến địa phương cùng các doanh nghiệp, các nhà tài trợ, các cơ quan truyền thông, báo chí và nhân dân cả nước đã đồng lòng, nỗ lực đóng góp vào thành quả chung của Năm Chủ tịch ASEAN 2020. Trong đó, Thủ tướng đặc biệt biểu dương lãnh đạo và cán bộ Ủy ban Quốc gia, các Tiểu ban và Ban Thư ký ASEAN Quốc gia 2020 cũng như các Bộ, ngành, cơ quan đầu mối và trực thuộc 03 Trụ cột của Cộng đồng ASEAN. Thủ tướng cũng gửi lời khen ngợi đến toàn thể cán bộ, chiến sĩ, và nhân dân tại các địa phương, cán bộ Việt Nam tại các cơ quan đại diện ở nước ngoài, trong đó có Phái đoàn Việt Nam tại ASEAN và Ban Thư ký ASEAN.
Cho rằng tình hình thế giới và khu vực sẽ còn diễn biến phức tạp, khó lường, Thủ tướng đề nghị tiếp tục duy trì, phát huy thành công của năm ASEAN 2020 để nâng tầm vị thế đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế của Việt Nam; triển khai tích cực các nhiệm vụ ưu tiên của ASEAN, nhất là các sáng kiến của Việt Nam đưa ra trong năm Chủ tịch ASEAN 2020; cùng các nước ASEAN không chủ quan trong ứng phó với dịch Covid-19 và phục hồi tổng thể, bền vững nền kinh tế; tranh thủ hiệu quả những cơ hội thuận lợi của Hiệp định RCEP; các bộ ngành kiểm điểm, làm giàu thêm kinh nghiệm chuyên môn về đối ngoại đạt hiệu quả cao hơn trong thời gian tới.
Phát biểu trong vai trò Chủ tịch Ủy ban Quốc gia ASEAN 2020, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định Việt Nam đã hoàn thành nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN theo cách chủ động nhất, trách nhiệm nhất, sáng tạo nhất, bản lĩnh nhất và hiệu quả nhất. Trong đó, Việt Nam đã xác định đúng và trúng chủ đề, định hướng, ưu tiên và các sáng kiến, nhiệm vụ cho Năm Chủ tịch ASEAN 2020, tạo tiền đề vững chắc cho các bước triển khai tiếp theo. Việt Nam cũng rất linh hoạt, chủ động thích ứng với “tình trạng bình thường mới”, chuyển đổi phương thức tổ chức hội nghị, hoạt động của ASEAN từ trực tiếp sang trực tuyến, tổ chức ký trực tuyến nhiều văn kiện quan trọng, tiêu biểu là ký kết Hiệp định RCEP. Việt Nam cũng thể hiện bản lĩnh và sự khôn khéo trong dung hòa những quan điểm, lợi ích khác nhau, nhất là giữa các nước lớn, qua đó bảo đảm các hội nghị diễn ra suôn sẻ, thành công. Vai trò kép vừa là Chủ tịch ASEAN vừa là thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã được phát huy tốt, với việc gắn kết, lồng ghép các ưu tiên, đề xuất sáng kiến trong đó có đề cao bình đẳng giới và vai trò của phụ nữ.
Phó Thủ tướng khẳng định thành công đáng tự hào của Năm Chủ tịch ASEAN thực sự đã góp phần triển khai một cách hiệu quả đường lối đối ngoại của Đại hội lần thứ XII của Đảng, nâng cao vai trò và vị thế quốc tế của Việt Nam; giúp Việt Nam tạo thế đứng vững chắc trong ASEAN và trong khu vực; tạo cơ hội mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ với các nước ASEAN và các đối tác bên ngoài; qua đó tạo dựng môi trường quốc tế hòa bình, ổn định và có thêm sự ủng hộ, nguồn lực từ bên ngoài để phục vụ công cuộc xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc.
Phó Thủ tướng đánh giá cao Ủy ban ASEAN Quốc gia 2020 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ là cơ quan đầu mối, phối hợp và triển khai tất cả các nhiệm vụ, ưu tiên và hoạt động của Việt Nam trong năm Chủ tịch ASEAN 2020; đóng góp to lớn vào thành công chung của Năm Chủ tịch.
Trên cương vị Chủ tịch Ủy ban Quốc gia ASEAN 2020, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh bày tỏ đánh giá cao và cảm ơn các thành viên của Ủy ban Quốc gia, các Tiểu ban và Ban Thư ký ASEAN Quốc gia 2020 vì tinh thần trách nhiệm và những đóng góp quý báu trong năm 2020. Phó Thủ tướng cho rằng dù năm Chủ tịch ASEAN 2020 đã khép lại với thành công rực rỡ, nhưng còn nhiều việc cần tiếp tục triển khai. Trong đó, cần tổng kết, đánh giá những kết quả, kinh nghiệm và bài học của Năm Chủ tịch ASEAN 2020, để tạo đà vững chắc cho những bước đi tiếp theo trên con đường hội nhập, thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại của Đại hội XII, trong đó có việc nâng tầm đối ngoại đa phương.