Tổng thống Donald Trump hôm 24-12 thông báo ông và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tổ chức lễ ký kết thỏa thuận thương mại "giai đoạn 1" Mỹ - Trung đạt được trong tháng này. Sau đó, tại buổi họp báo ở thủ đô Bắc Kinh hôm 25-12, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho biết phái đoàn kinh tế và thương mại của 2 nước đang liên lạc chặt chẽ với nhau về kế hoạch tổ chức lễ ký kết và những công việc theo sau đó. Tuy nhiên, ông Cảnh Sảng không cung cấp thêm chi tiết về diễn biến này.
Trước đó, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer hôm 13-12 cho biết đại diện của 2 nước sẽ ký thỏa thuận giai đoạn 1 trong tuần đầu của tháng 1-2020. Thỏa thuận có hiệu lực vào khoảng 30 ngày sau thời điểm ký kết. Ông chủ Nhà Trắng khẳng định quá trình đàm phán thỏa thuận giai đoạn 2 sẽ được bắt đầu ngay khi thỏa thuận 1 được ký kết.
Trong khuôn khổ thỏa thuận, theo ông Lighthizer, Mỹ sẽ hoãn vô thời hạn kế hoạch áp thuế bổ sung lên 160 tỉ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, đồng thời giảm thuế đã được áp lên 120 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc từ mức 15% còn 7,5%. Tuy nhiên, mức thuế 25% đã được áp lên 250 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc vẫn sẽ được giữ nguyên.
Đổi lại, Trung Quốc cam kết mua thêm ít nhất 200 tỉ USD hàng hóa và dịch vụ Mỹ trong 2 năm tới. Con số này trong năm 2017 là 190 tỉ USD. Ngoài ra, Bắc Kinh cam kết mua thêm 32 tỉ USD nông sản trong 2 năm tới, so với mức 24 tỉ USD năm 2017. Ngoài ra, theo ông Lighthizer, Trung Quốc nói sẽ cố gắng để mua thêm 5 tỉ USD nông sản Mỹ mỗi năm.
Bắc Kinh đến giờ không xác nhận những chi tiết trên. Bộ Thương mại Trung Quốc vào tuần rồi khẳng định chi tiết của thỏa thuận sẽ chỉ được công bố sau lễ ký kết chính thức.
Theo trang Bloomberg, thỏa thuận giai đoạn 1 vẫn chưa giải quyết được nhiều vấn đề cốt lõi, bao gồm yêu cầu của Washington về việc Bắc Kinh cắt giảm trợ cấp cho doanh nghiệp nhà nước. Washington cho biết các cuộc đàm phán trong tương lai cũng sẽ tập trung vào thương mại điện tử, nội địa hóa dữ liệu và tấn công mạng.
Theo chuyên gia kinh tế Amitendu Palit của Trường ĐH Quốc gia Singapore, thỏa thuận giai đoạn 1 không mang lại bất cứ điều gì ngoài "tính biểu tượng". Ông Palit nhấn mạnh sẽ phi thực tế nếu nghĩ rằng thỏa thuận này có thể chấm dứt thương chiến Mỹ - Trung, bởi cuộc chiến này bắt nguồn từ nguyên nhân mang tính hệ thống và liên quan đến cạnh tranh địa chính trị. Cũng theo ông Palit, thỏa thuận, ít nhất là đến thời điểm hiện tại, chưa thể bảo đảm rằng 2 nước sẽ hủy bỏ thuế quan đã được áp lên lượng lớn hàng hóa của nhau.
Trong khi đó, những vấn đề quan trọng, như quản lý dữ liệu và lo ngại an ninh của Mỹ đối với Tập đoàn Thiết bị viễn thông Huawei, không được nhắc đến. Những cam kết mang tính biểu tượng là chưa đủ giúp 2 nước tránh khỏi xung đột liên quan "những vấn đề chưa được đả động đến".