Đặc phái viên kiểm soát vũ khí Mỹ Marshall Billingslea hôm 10-6 kêu gọi Bắc Kinh suy nghĩ lại trước các cuộc đàm phán vào cuối tháng này.
Ông Billingslea sẽ gặp Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov tại thủ đô Vienna-Áo vào ngày 22-6 tới đây để thảo luận về việc mở rộng Hiệp ước cắt giảm vũ khí hạt nhân mới được đàm phán dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, dự kiến hết hiệu lực vào tháng 2-2021. Ông Billingslea viết trên mạng Twitter: "Trung Quốc chỉ nói không có ý định tham gia đàm phán 3 bên. Họ nên cân nhắc".
Trong bối cảnh cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng gia tăng, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã thúc đẩy Trung Quốc đưa ra một thỏa thuận trong tương lai để thay thế hiệp định từ năm 2010 khi cho rằng khả năng hạt nhân và tên lửa của Trung Quốc đang được mở rộng và hiện đại hóa là mối đe dọa ngày càng tăng đối với Mỹ và các đồng minh. Hiệp ước nói trên quy định Mỹ và Nga không được triển khai quá 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược.
Tuy nhiên, Bắc Kinh đã từ chối lời mời tham gia thỏa thuận. Ông Song Zhongping, nhà phân tích quân sự có trụ sở tại Hồng Kông, cho biết Trung Quốc đã từ chối tham gia các cuộc đàm phán vì kho dự trữ vũ khí hạt nhân của nước này nhỏ hơn nhiều so với Nga và Mỹ.
Chuyên gia này lập luận: "Trừ khi Mỹ và Nga cắt giảm kho vũ khí hạt nhân của họ ngang bằng với Trung Quốc hoặc Trung Quốc phát triển năng lực hạt nhân của mình ngang bằng với Mỹ và Nga, Bắc Kinh sẽ không ngồi vào bàn đàm phán với Washington và Moscow".
Việc ông Trump thúc đẩy Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán có thể được xem là một phần trong nỗ lực của Washington đối phó với Bắc Kinh khi căng thẳng leo thang ở nhiều lĩnh vực từ thương mại, công nghệ đến an ninh và ý thức hệ. Nhưng ông Song cho rằng Trung Quốc khó có khả năng tham gia hiệp ước kiểm soát vũ khí sớm.
"Đây là một mặt trận mới trong cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc khi Washington đang cố đưa Trung Quốc vào một trật tự quốc tế do Mỹ dẫn đầu về vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, năng lực hạt nhân của Trung Quốc còn khá nhỏ nên điều mà Bắc Kinh cần làm là tăng cường khả năng hạt nhân chứ không phải giảm đi" – ông Song nhận định.
Kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc ước tính vào khoảng 320 đầu đạn hạt nhân, nhiều hơn Pháp ở mức 290 đầu đạn hạt nhân, theo một báo cáo mới của Trung tâm nghiên cứu về giải trừ vũ khí hạt nhân thuộc Trường ĐH Nagasaki. Trong khi đó, Nga hiện sở hữu 6.370 đầu đạn hạt nhân và con số này ở Mỹ là 5.800.