Lần đầu tiên sau 6 quý, xuất khẩu của các nước ASEAN sang Mỹ vượt qua Trung Quốc. Điều này cho thấy thương mại khu vực dường như đang thay đổi cùng với những chuyển động trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Theo kết quả tổng hợp dữ liệu từ Nikkei Asia, trong quý 1 năm 2024, xuất khẩu của ASEAN sang Mỹ đạt 67,2 tỷ USD, vượt xuất khẩu sang Trung Quốc là 57 tỷ USD. Các chuyên gia cho rằng xu hướng này phản ánh việc Mỹ tăng cường mua chất bán dẫn và linh kiện điện tử từ ASEAN cũng như nền kinh tế ảm đạm của Trung Quốc.
Xuất khẩu của Malaysia sang Mỹ trong quý 1 tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi xuất khẩu sang Trung Quốc giảm 3,3%.
Nhà kinh tế Intan Nadia Jalil tại CIMB Group chỉ ra rằng xu hướng hiện tại được thúc đẩy bởi cả yếu tố cấu trúc lẫn chu kỳ. Các nguyên nhân cơ cấu làm nghiêm trọng thêm xu hướng kinh tế mang tính chu kỳ, như việc thay đổi tiêu dùng ở Trung Quốc từ nhập khẩu sang tự sản xuất các linh kiện cao cấp.
Bà Arinah Najwa, giám đốc công ty tư vấn BowerGroupAsia, đưa ra một quan điểm khác. Bà cho rằng các công ty Mỹ đang muốn giảm phụ thuộc vào Trung Quốc và đa dạng hoá chuỗi cung ứng. Trong đó, Malaysia là một lựa chọn hấp dẫn nhờ hệ sinh thái sản xuất mạnh mẽ, vị trí chiến lược và lao động lành nghề.
Xuất khẩu của ASEAN sang Trung Quốc (đỏ) và Mỹ (xanh) theo từng quý
Trong quý 1, xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ cũng tăng 24% lên 25,7 tỷ USD, mức tăng lớn nhất trong các thành viên ASEAN và vượt xa Thái Lan ở mức 12,6 tỷ USD và Singapore ở mức 12 tỷ USD.
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho biết Mỹ và Việt Nam đang hỗ trợ lẫn nhau. Việt Nam xuất khẩu điện thoại thông minh, hàng điện tử, nông, lâm, thủy sản, đồ gỗ, dệt may với giá cạnh tranh. Ông cho biết tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ còn rất lớn, mang lại lợi ích cho cả đôi bên. Ông cũng chỉ ra cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung khiến một số mặt hàng Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ bị đánh thuế cao, làm giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Tương tự, xuất khẩu quý đầu tiên của Thái Lan sang Trung Quốc giảm 5,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu cao su tự nhiên, sản phẩm khoai mì và trái cây đều giảm. Ngược lại, xuất khẩu sang Mỹ tăng 9,8%, chủ yếu nhờ các sản phẩm nông nghiệp và nông - công nghiệp.
Một nhà phân tích tại Trung tâm nghiên cứu Kasikorn của Thái Lan cho biết Trung Quốc có nguy cơ giảm phát. Chỉ số lạm phát trong tháng 3 đã giảm tháng thứ tư liên tiếp, báo hiệu nhu cầu có thể vẫn yếu.
Thay đổi trong xuất khẩu của 5 nước ASEAN sang Mỹ (xanh) và Trung Quốc (đỏ) trong quý I
Một yếu tố quan trọng khác đè nặng lên xuất khẩu của Thái Lan trong quý đầu năm nay là xuất khẩu ô tô. Số lượng xe sản xuất để xuất khẩu giảm xuống còn 273.680 chiếc, giảm 5% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tổng giám đốc Poonpong Naiyanapakorn của Văn phòng Chiến lược và Chính sách Thương mại giải thích nguyên nhân chủ yếu là do nhu cầu yếu từ Trung Quốc. Ông nói: “Mặc dù chúng ta có thể thấy dấu hiệu phục hồi kinh tế ở Trung Quốc trong năm nay, nhưng họ vẫn chưa trở lại hoàn toàn”.
