Kỹ thuật viên kiểm tra thiết bị được lắp ráp tại phòng thí nghiệm quốc gia Sandia ngày 8/6. Ảnh: AP
Hãng thông tấn AP (Mỹ) ngày 6/10 cho biết chuyên gia tại các phòng thí nghiệm quốc phòng Mỹ kể từ lệnh cấm thử nghiệm dưới lòng đất năm 1992 đến nay chưa thể xác nhận về mặt vật lý tính hiệu quả và độ tin cậy của đầu đạn hạt nhân còn trong kho.
Nhưng các quan chức của Bộ Năng lượng ngày 5/10 công bố rằng họ đang trên đà hoàn thiện công nghệ cần thiết để thực hiện kiểm định.
Từ năm 2027, dự án Scorpius trị giá 1,8 tỷ USD sẽ giúp nghiên cứu chi tiết hơn các tình trạng hình thành bên trong giai đoạn cuối của vụ nổ vũ khí hạt nhân trong khi không cần thực hiện vụ nổ thật. Các nhà khoa học gọi nó là “cù đuôi rồng” bởi thí nghiệm đã tiến đến mức gần sát nhưng vẫn ở dưới giai đoạn trong đó sự phân hạch của vật liệu hạt nhân duy trì một loạt phản ứng dây chuyền.
Các chuyên gia kỳ vọng công nghệ mới sẽ trả lời được nhiều câu hỏi then chốt về việc liệu vũ khí hạt nhân cũ kỹ của Mỹ còn có thể hoạt động như thiết kế hay không. Trong Chiến tranh Lạnh, những câu hỏi như vậy được giải đáp bằng việc thực sự gây ra vụ nổ hạt nhân. Vào những năm 1950 và đầu những năm 1960, các vụ nổ đã tạo đám mây hình nấm bay cao lên bầu trời phía trên sa mạc New Mexico và Nevada. Thử nghiệm sau đó chỉ giới hạn ở các vụ nổ dưới lòng đất, nhưng nó đã chấm dứt vào năm 1992.
Một cột khói hình nấm trong vụ thử hạt nhân tại Nevada (Mỹ) năm 1952. Ảnh: AP
Các quan chức Bộ Năng lượng ngày 5/10 nói rằng trong quá trình thực hiện kéo dài 10 năm, kỷ nguyên thử nghiệm mới đã chuyển sang giai đoạn tiếp theo tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Sandia ở New Mexico. Tại địa điểm này, các công nhân đã bắt đầu lắp ráp bộ phun chùm điện tử năng lượng cao, được coi là bộ phận phức tạp nhất của dự án Scorpius. Chiếc máy thử nghiệm có chiều dài bằng một sân bóng đá dự kiến nằm ở độ sâu 304 mét dưới mặt đất tại Khu An ninh Quốc gia Nevada.
Ông Jon Custer, một lãnh đạo tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Sandia, nhận định: “Rõ ràng là chúng ta cần nắm được rằng kho dự trữ sẽ hoạt động nếu được yêu cầu. Nếu bạn có một chiếc ô tô để trong gara từ 30 đến 50 năm và một ngày bạn tra chìa khóa điện vào, liệu bạn có tự tin rằng nó sẽ khởi động được không? Đó là mức độ răn đe hạt nhân của chúng ta. Đã hơn 30 năm kể từ khi chúng ta tiến hành thử nghiệm nổ hạt nhân dưới lòng đất”.
Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos ở phía Bắc New Mexico và Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Livermore ở California cũng tham gia vào dự án.
Thiết bị đang được lắp ráp tại Sandia là một máy gia tốc cảm ứng tuyến tính có thể tạo ra chùm điện tử năng lượng cao va chạm với mục tiêu kim loại tạo ra tia X xuyên qua vật thể thử nghiệm. Khi plutoni bị nén, máy dò sẽ chuyển tia X thành hình ảnh được ghi lại bằng camera có thể chụp ở tốc độ 1 tỷ hình/giây. Những bức hình đó sẽ được so sánh với hình ảnh của cùng một sự kiện được tạo ra bởi siêu máy tính để kiểm tra độ chính xác.
Thiết bị thuộc dự án Scorpius sẽ được lắp ráp hoàn chỉnh trong một khu phức hợp dưới lòng đất cách Las Vegas khoảng 104 km về phía Bắc. Chuyến hàng đầu tiên đưa linh kiện quan trọng tới Nevada dự kiến sẽ bắt đầu vào tháng 3/2024.