Nga đã tiến hành các cuộc tấn công tên lửa và UAV liên tục vào Ukraine trong những ngày cuối năm 2023 và đầu năm 2024, từ đó phát hiện ra những điểm yếu trong hệ thống phòng không của Kiev.
Bộ Quốc phòng Nga thông báo nước này đang nhắm đến ngành công nghiệp quân sự và cơ sở hạ tầng của Ukraine - điều mà chính Tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Ukraine Valery Zaluzhny đã xác nhận.
Xe tăng T-64 của Lữ đoàn 92 Ukraine gần Bakhmut. Ảnh: Reuters
Trong khi các đồng minh và đối tác kêu gọi tăng cường phòng không thì Ukraine đã phản ứng bằng cách phóng UAV về phía thành phố Belgorod của Nga.
Nhìn chung, việc Nga có số lượng tên lửa và UAV lớn hơn Ukraine đã cho thấy ngành công nghiệp quốc phòng của Moscow âm thầm phát triển như thế nào dưới làn sóng trừng phạt khắc nghiệt của phương Tây.
Chiến trường bế tắc
Theo các nhà quan sát, Nga dường như đang nắm thế chủ động trong việc tấn công các vị trí của Ukraine. Những thay đổi nhỏ trên bản đồ quân sự cho thấy lợi thế đang thuộc về Moscow. Các lực lượng của Nga đã tiến công ở phía Bắc và phía Nam Bakhmut, tràn vào Bohdanivka và các khu vực của Klishchiivka, những ngôi làng mà quân đội Ukraine từng giành được trong những tuần giao tranh đẫm máu vào mùa hè năm ngoái.
Dù vậy, bất chấp những cuộc tấn công liên tục, các lực lượng của Nga vẫn chưa thể đánh bật đầu cầu mà quân đội Ukraine thiết lập ra khỏi làng Krynky ở bờ Đông sông Dnipro tại Kherson.
Từ đây, các lực lượng của Ukraine đã chiếm các đảo ở vùng châu thổ sông Dnipro dọc một khúc sông và tiến hành các cuộc tấn công phản pháo. Các lực lượng của Nga đã mất 143 phương tiện quân sự khi cố gắng xuyên thủng phòng tuyến của Ukraine.
Các nhà máy quân sự trở thành mục tiêu
Nga đã mở ra một chương mới trong cuộc chiến trên không ngày 29/12 khi phóng ít nhất 156 UAV và tên lửa vào Kiev, Odesa, Lviv và Kharkiv. Lực lượng vũ trang Ukraine cho biết đây là cuộc không kích lớn chưa từng thấy nhằm vào Kiev. Các nhà phân tích quân sự cũng nhận định, đây là loạt tấn công tên lửa và UAV lớn nhất vào Ukraine trong gần 2 năm qua kể từ khi xung đột nổ ra. Lực lượng Không quân Ukraine tuyên bố đã bắn hạ 114 UAV và tên lửa.
24 giờ trước đó, New York Times đăng tải một bài bình luận của cây viết Serge Schmemann kêu gọi Ukraine đàm phán, trong đó có nhận định: "Giành lại lãnh thổ là một bước đi sai lầm để hình dung về một kết quả tốt nhất".
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba đã phản ứng trên mạng xã hội X rằng: "Ngày hôm nay, hàng triệu người Ukraine thức đậy với âm thanh của những vụ nổ. Tôi muốn cả thế giới lắng nghe những âm thanh này, khi mà có những bài viết nói về sự mệt mỏi hay Nga đã sẵn sàng đàm phán".
Cuộc tấn công ngày 29/12 "dường như là đỉnh điểm của nhiều tháng thử nghiệm của Nga với nhiều loại máy bay không người lái và tên lửa, cũng như nỗ lực thử nghiệm hệ thống phòng không của Ukraine", Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Washington cho hay trong một đánh giá. Ngoài ra Nga cũng tích trữ nhiều loại tên lửa với các kích cỡ khác nhau.
Theo ISW, cho tới 29/12, Nga chủ yếu vẫn sử dụng UAV, chấp nhận hy sinh các phương tiện giá rẻ này để thăm dò hệ thống phòng không của đối phương và tìm kiếm đường bay tối ưu. Nhưng lần này, Nga đã sử dụng chỉ 36 UAV Shahed và 120 loại tên lửa khác nhau. ISW đánh giá cuộc thử nghiệm đã thành công và các lực lượng của Ukraine không thể đánh chặn một loạt tên lửa đang lao tới. Thử nghiệm trên cũng là đỉnh điểm của nhiều tháng chuẩn bị trong việc tăng cường sản xuất tên lửa của Nga.
Tình báo quân sự Ukraine ước tính vào tháng 11 rằng Nga có thể sản xuất khoảng 100 tên lửa/tháng bất chấp việc bị trừng phạt. Điều đó tức là Nga đã sử dụng giá trị sản xuất trong 1 tháng chỉ trong 1 buổi tối, do vậy quy mô của các cuộc pháo kích càn quét như trên sẽ không bền vững. Ngoài ra nó cũng không bền vững về mặt kinh tế.
Ekonomichna Pravda, một tờ báo của Ukraine sử dụng dữ liệu từ Forbes ước tính chi phí cho UAV và tên lửa của Nga là 1,27 tỷ USD. Trong khi đó, ngân sách an ninh và quốc phòng trong toàn bộ năm 2024 của nước này là 157 tỷ USD.
Những màn đáp trả liên tục
Ukraine cho biết nước này đã phóng hơn 70 UAV nhằm vào các cơ sở hạ tầng quân sự và khu công nghiệp quốc phòng ở các thành phố Moscow, Belgorod, Tula, Tver và Bryansk. Bộ Quốc phòng Nga thông báo bắn hạ 32 UAV, cho thấy nhiều UAV đã lọt qua.
25 người được ghi nhận đã thiệt mạng ở Belgorod. Một số đoạn video cho thấy khói bốc lên ở Bryansk, tức là Ukraine có lẽ đã thành công trong việc nhắm vào nhà máy Kremniy EL - nhà sản xuất vi điện tử lớn thứ hai của Nga, với hầu hết sản lượng được sử dụng cho quân sự.
Nga đã đáp trả cuộc tấn công trên của Ukraine. Ngày 31/12, Kiev tuyên bố bắn hạ 21 trong số 49 UAV do Nga phóng lên. Moscow cũng phóng 6 tên lửa S-300 vào khu vực trung tâm Kharkiv và phóng UAV một lần nữa vào đây lúc 1 giờ sáng.
Ngày 1/1, lực lượng không quân Ukraine tuyên bố bắn hạ 87 trong số 90 UAV Shahed được phóng từ Crimea và Nga, nhắm vào Odesa, Lviv và Dnipro. Sau đó, 6 tên lửa Nga tấn công vào Kharkiv - thành phố lớn thứ hai Ukraine.
Nhiều đồng minh của Ukraine kêu gọi cung cấp cho nước này nhiều hệ thống phòng không hơn nhưng chỉ Anh cam kết và đã cung cấp cho Ukraine 200 tên lửa phòng không phóng từ trên không.
"Tổng thống Putin đang thử thách hệ thống phòng không Ukraine và sự quyết tâm của phương Tây với hy vọng có thể giành chiến thắng nhưng ông ta đã sai lầm", Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps nói.
Ukraine tuyên bố đã phá hủy 9 trong số 10 UAV Shahed do Nga phóng vào đêm 1/1/2024.
Một đợt tấn công UAV và tên lửa khác đã diễn ra vào 2/1/2024, trong đó có 35 UAV Shahed và 99 tên lửa nhiều loại. Ukraine cho biết nước này đã bắn hạ tất cả UAV và 72 tên lửa. Trong một chiến thắng quan trọng, Kiev tuyên bố bắn hạ tất cả 10 tên lửa siêu thanh Kh-47 Kinzhal bằng việc sử dụng hệ thống phòng không Patriot do Mỹ sản xuất.
Ukraine cũng phản ứng trước các cuộc không kích dữ dội của Nga bằng một cuộc tấn công vào Belgorod khi phóng ít nhất 17 tên lửa và UAV ngày 2/1 cùng với một loạt tên lửa và UAV vào hôm sau.
Kiểu tấn công của Nga đã cho thấy Crimea vẫn là một mối đe dọa an ninh với các khu vực phía Nam. Nhiều UAV và tên lửa tấn công Ukraine được phóng từ bán đảo này.
"Cái giá phải trả và những thách thức với hệ thống phòng thủ của Ukraine sẽ rất khác nếu Crimea quay lại Ukraine hoặc vẫn do Nga kiểm soát", ISW nhận định. Theo tổ chức nghiên cứu này: "Nếu Ukraine giành được Bán đảo Crimea cùng với các khu vực Nga kiểm soát ở phía Nam thì mối đe dọa với Kherson, Mykolaiv và Odesa sẽ biến mất, đồng thời mối đe dọa với Melitopol cũng giảm đáng kể".