Một vụ cháy rừng tại bang New South Wales (Australia) năm 2022. Nguồn: AP.
“Mùa hè đen tối” là khái niệm về các vụ cháy rừng lớn trên thế giới vào mùa hè.
Tầng ozone nằm cách bề mặt Trái đất khoảng 15-35 km và bảo vệ con người khỏi các tia UV có hại của Mặt trời. Phần mỏng nhất của tầng ozone, được gọi là "lỗ thủng tầng ozone", nằm ở Nam Cực. Mỗi năm, lỗ hổng đó có thể mở rộng hoặc thu hẹp nhưng trong những tháng sau vụ cháy rừng "Mùa hè đen tối", nó đã mở rộng thêm khoảng 2,5 triệu km2. Quy mô khủng khiếp của vụ cháy rừng này đã khiến khói bay vào tầng bình lưu và gây phản ứng hóa học mà về cơ bản là kích hoạt một số hợp chất phá hủy tầng ozone đã tồn tại sẵn trước đó.
Từ những năm 70 và 80 của thế kỷ trước, các nhà khoa học đã kết luận rằng các hóa chất CFC có thể khiến tầng ozone bị mỏng đi và chúng tồn tại rất lâu trong khí quyển, lên tới 150 năm. Tuy nhiên, theo ông Martin Jucker - giảng viên tại Trung tâm Nghiên cứu biến đổi khí hậu thuộc trường Đại học New South Wales (Australia), không phải đám cháy rừng nào cũng gây tác hại đến tầng ozone, chỉ những đám cháy rừng rất lớn mới gây tác động nghiêm trọng như vậy.
Theo nhà hóa học khí quyển - tiến sĩ Solomon, nếu thực sự dám cháy nào cũng có thể phá hủy tầng ozone thì vấn đề sẽ trở nên rất tồi tệ.
Trong khi đó, nghiên cứu mới nhất trong năm 2023 của Cơ quan Khí quyển và Đại dương quốc gia Mỹ (NOAA) đã phát hiện ra rằng nồng độ các hóa chất độc hại gây hại cho tầng ozone đã giảm xuống hơn 50% ở tầng giữa của tầng bình lưu so với những năm 1980. Các nhà khoa học tại NOAA cho biết, đây là một "cột mốc quan trọng" trên con đường phục hồi tầng ozone.
Tuy nhiên, sự phục hồi của tầng ozone không phải là một "kết quả cuối cùng", vì nồng độ trong khí quyển của các hóa chất gây hại này cần tiếp tục giảm. Theo tiến sĩ Vincent Henri Peuch, tới nay lỗ thủng ozone nằm trong phạm vi trung bình. Tuy nhiên, nếu chủ quan khi tiếp tục thải chất độc hại vào bầu khí quyển, nhất là những đám khói từ cháy rừng thì không thể “vá” được các lỗ thủng tầng ozone.
