Một ngân hàng ở Việt Nam cung cấp "vốn mồi" đặc biệt cho người trẻ

Buổi tối, sau khi kết thúc ngày làm việc ở ngân hàng, bà Trịnh Như Quỳnh, Giám đốc Đối ngoại, Marketing và Thương hiệu Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam, lại bật laptop, kết nối Zoom với một sinh viên trường Y ở TP.HCM. Cô gái ấy đang chật vật với nỗi lo tương lai và những khó khăn mà tuổi trẻ nghĩ là không thể vượt qua.

Không ai biết rằng, người mentor ngồi ở đầu bên kia màn hình ấy đã dành thời gian ngoài giờ làm việc để đồng hành cùng những bạn trẻ cần trợ giúp về tinh thần suốt nhiều năm qua. “Tôi chỉ muốn các bạn trẻ không cảm thấy bị bỏ lại phía sau”, bà Quỳnh nói.

Đó cũng là tinh thần của Futuremakers – sáng kiến toàn cầu của Standard Chartered: gieo tri thức, chắp cánh cho người trẻ theo cách riêng của mình.

NGƯỜI TRẺ VÀ THÁCH THỨC NGHIÊM TRỌNG: KHÔNG ĐƯỢC TRAO CƠ HỘI

Vì sao bà cho rằng người trẻ hôm nay đang phải đối mặt với nhiều thách thức hơn trước?

Người trẻ hôm nay chính là tương lai của nền kinh tế. Nhưng họ lại đang đối mặt với muôn vàn thách thức. Họ thiếu kinh nghiệm, hạn chế tài chính, ít mối quan hệ. Trong khi đó, đời sống hiện đại đặt lên vai họ nhiều áp lực hơn bao giờ hết. Vừa phải kiếm tiền, gánh trách nhiệm chăm lo gia đình, trong khi vẫn phải giữ gìn sức khỏe, duy trì phong cách sống và cố gắng “không tụt lại phía sau”.

Khi mạng xã hội bùng nổ, thành công của người khác bỗng trở thành chiếc gương soi khiến nhiều bạn trẻ rơi vào cảm giác tự ti, hoang mang. Những thất bại trong quá khứ càng khiến họ thêm nặng lòng. Và khi kinh nghiệm sống chưa đủ dày, không ít người rơi vào bế tắc.

Xã hội, tiếc rằng, cũng không có nhiều cơ hội. Các nhà tuyển dụng luôn ưu tiên những ứng viên “đã có kinh nghiệm” để tiết kiệm chi phí đào tạo. Đáng buồn là, đôi khi những người sắp về hưu như tôi lại dễ tìm việc hơn một tân binh trẻ.

Con đường khởi nghiệp thì còn gian nan hơn thế. Từ ý tưởng đến hiện thực là quãng đường dài đầy rào cản – khiến người ta dễ chùn bước trước khi kịp bắt đầu .

Và đó có phải là lý do Futuremakers ra đời?

Đúng thế!

Chúng tôi thấy được tất cả trăn trở, chông chênh của người trẻ - trụ cột nền kinh tế. Và ngân hàng muốn tiếp sức, hỗ trợ từng bước đi đầu tiên của thế hệ tương lai sẽ dẫn dắt thế giới.

“CHÚNG TÔI TRAO CHO HỌ LOẠI VỐN MỒI ĐẶC BIỆT”

Quỹ Futuremakers hỗ trợ họ như thế nào?

“Lúc mới ra trường, em chẳng biết bắt đầu từ đâu,” nhiều bạn trẻ nói. “Nhưng khi tham gia ‘Tự tin lập nghiệp’, mọi thứ thay đổi hoàn toàn.”

Futuremakers đầu tư vào ba trụ cột lớn: Giáo dục, Tìm kiếm việc làm và Khởi nghiệp

Đối với các dự án Khởi nghiệp, các bạn học viên xuất sắc có cơ hội nhận vốn mồi - nó có thể là một khoản tiền nhỏ khoảng 100 triệu đồng, nhưng quan trọng hơn là được kết nối, được tư vấn và trò chuyện với chuyên gia và nhân viên ngân hàng từ khắp nơi trên thế giới – một loại vốn mồi tinh thần vô giá, không biên giới.

Các dự án sẽ được triển khai thực hiện bởi các tổ chức phi chính phủ (NGO) do ngân hàng chỉ định. Ví dụ, tại dự án “Vững tài chính – Sáng niềm tin”, Startup Vietnam Foundation sẽ tổ chức các khóa đào tạo, hỗ trợ nhóm khởi nghiệp và kết nối doanh nghiệp, giúp các bạn từng bước tự tin hơn. Mỗi dự án được triển khai theo chu kỳ 6–12 tháng, để sau mỗi giai đoạn, sẽ có thêm nhiều học viên và startup mới có cơ hội tham gia.

Tại sao ngân hàng không trực tiếp làm mà phải thông qua các NGO?

Thực ra, thắc mắc ấy không chỉ riêng bạn. Ngay cả các cơ quan quản lý nhà nước như Mặt trận Tổ quốc hay Ngân hàng Nhà nước cũng hay hỏi chúng tôi như thế.

Câu trả lời rất đơn giản: không chỉ Standard Chartered, mà tới 90% tập đoàn đa quốc gia đều chọn thực hiện các hoạt động trách nhiệm xã hội thông qua các NGO, bởi mỗi tổ chức có một sứ mệnh riêng. Chúng tôi làm kinh doanh ngân hàng, còn NGO sinh ra để giải quyết các vấn đề xã hội. Họ có chuyên môn, hiểu biết sâu rộng nhu cầu của cộng đồng địa phương và cơ chế tài chính công khai minh bạch, được kiểm toán độc lập định kỳ, đáp ứng các yêu cầu khắt khe về quản lý tài chính dự án của các nhà tài trợ.

Cơ chế hợp tác với NGO cũng đảm bảo tính ràng buộc và tính bền vững của dự án luôn luôn là một trong những tiêu chí hàng đầu khi chúng tôi lựa chọn, để đảm bảo dự án và các đối tượng hưởng lợi vẫn có thể tiếp tục phát triển ngay cả khi Ngân hàng không còn tài trợ nữa. Nhờ vậy, hỗ trợ sẽ trở thành hành trình dài hơi, gieo mầm cho tương lai của người trẻ, cho dù chúng tôi có đồng hành hay không. Đây là điều rất quan trọng, nó vừa thể hiện tính bền vững nhưng đồng thời cũng cho Standard Chartered cơ hội không ngừng tạo ra nhiều sáng kiến vì cộng đồng.

Các dự án của Standard Chartered thường ở cấp khu vực hoặc toàn cầu, nên chúng tôi ưu tiên lựa chọn những NGO quốc tế. Ví dụ dự án hỗ trợ dạy nghề, tìm kiếm việc làm, chúng tôi hợp tác với Plan International triển khai đồng thời tại 5 quốc gia: Indonesia, Philippines, Hàn Quốc, Thái Lan và Việt Nam với mục tiêu trang bị cho hơn 6.000 phụ nữ trẻ thiệt thòi và người khuyết tật các kỹ năng và sự tự tin để họ có được những công việc phù hợp và bền vững.

“KHI MENTOR TẠM ỨNG CHO ƯỚC MƠ CỦA NGƯỜI XA LẠ”

Ngoài vai trò là nhà tài trợ dự án và giám sát thực hiện, tôi thấy một vai trò rất quan trọng khác của ngân hàng chính là tham gia trực tiếp hỗ trợ dự án bằng việc cung cấp mentor (người dẫn lối) chất lượng cao.

Đúng vậy, các đồng nghiệp ngân hàng của tôi trên toàn cầu còn trực tiếp tham gia, trở thành trainer – người đào tạo kiến thức nền tảng – và mentor, những người đồng hành suốt hành trình của các bạn trẻ.

Họ chia sẻ kiến thức về: tài chính, kế toán, quản lý dòng tiền – những kỹ năng sống còn của doanh nghiệp. Quan trọng hơn, họ truyền đạt cả kinh nghiệm sống: cách xử lý các mối quan hệ, đối mặt áp lực, giữ tinh thần tích cực, quản lý stress. Đó là mối quan hệ “dìu dắt” đúng nghĩa. Mentor vừa là người dẫn lối, vừa là người bạn đồng hành.

Bên cạnh đó, chương trình Mentoring Program toàn cầu của Standard Chartered tạo ra một mạng lưới kết nối khổng lồ. Đồng nghiệp của tôi ở Việt Nam có thể làm mentor cho sinh viên Singapore, và ngược lại. Công nghệ đã xóa nhòa khoảng cách, khiến mỗi nhân viên – dù ở đâu – đều có thể trở thành một phần của hành trình gieo tri thức.

Ngân hàng cũng mở rộng cánh cửa cho khách hàng tham gia. Họ có thể là mentor, là giám khảo, nhà tư vấn trong các cuộc thi khởi nghiệp, hoặc là nhà đầu tư đồng hành cùng những dự án có tiềm năng. Standard Chartered đóng vai trò “cầu nối” – giúp ý tưởng của người trẻ trở thành hiện thực.

Bà có kỷ niệm gì đáng nhớ khi làm mentor cho người trẻ?

Cá nhân tôi đang làm mentor cho một bạn nữ sinh viên trường Y hoàn cảnh khó khăn ở TP. Hồ Chí Minh. Tôi cố gắng thu xếp thời gian vào buổi tối muộn để hỗ trợ tinh thần và tư vấn cho bạn về những vấn đề xã hội, tâm lý. Theo quy định, tôi không được phép chủ động liên lạc để bạn đỡ áp lực. Nhưng bạn ấy có thể liên hệ với tôi bất kể lúc nào.

Các mentor sẽ chịu toàn bộ chi phí đi lại, thăm hỏi (nếu có) để hỗ trợ học viên. Sau thời gian tiếp xúc thì trách nhiệm tổ chức thành trách nhiệm cá nhân.

Điều đáng quý là, trong các dự án ấy, có những người từng được hưởng lợi – nay quay lại làm mentor cho thế hệ sau. Họ trở thành nguồn cảm hứng sống động, truyền đi năng lượng tích cực và niềm tin rằng “ai cũng có thể thay đổi số phận của chính mình”.

Với chúng tôi – những người làm ngân hàng – đó cũng là hành trình nhận lại. Bởi khi nhìn thấy ở những vùng đất còn nhiều khó khăn, vẫn có những con người kiên cường vươn lên, chúng tôi lại thấy mình được tiếp thêm năng lượng, thêm động lực phấn đấu và cống hiến.

Nhưng trong bối cảnh thế giới nhiều biến động và đang thay đổi quá nhanh, việc đồng hành về tinh thần và cung cấp tri thức liệu có đủ để người trẻ vượt khó khăn và đảm bảo cho tính bền vững của dự án?

Tính bền vững của dự án không nằm ở việc “bơm tiền” mãi mãi, mà ở chỗ đầu tư vào tri thức, tư duy và bản lĩnh. Khi có nền tảng, người trẻ sẽ có sự tự tin, có khả năng tạo ra thu nhập và duy trì nó lâu dài. Những kiến thức nền tảng ấy – như đọc báo cáo tài chính, lập kế hoạch chi tiêu – là “phép cộng trừ nhân chia” của thế giới kinh doanh, không bao giờ lỗi thời.

Tất nhiên hành trình với người trẻ rất dài và đầy rẫy khó khăn. Nhưng điều quan trọng nhất, sáng kiến Futuremakers đã bên họ trong lúc “vạn sự khởi đầu nan”

Khoảnh khắc nào khiến bà tin rằng những gì mình làm là đúng hướng?

Tôi vẫn nhớ, trong một lần tổng kết giai đoạn đầu của dự án “Vững tài chính – Sáng niềm tin”, một bạn trẻ ở vùng núi kể: trước đây, bạn chỉ nghĩ đơn giản “bán được hàng là có lãi”. Sau khóa học, bạn mới hiểu rằng có khi mình đang lỗ – vì chưa biết tính chi phí sản xuất, khấu hao máy móc, vận chuyển. Nhờ được mentor hướng dẫn, bạn ấy đã biết cách lập kế hoạch tài chính, cân đối dòng tiền và dần tự đứng vững.

Có rất nhiều người trẻ khởi nghiệp đã & đang được hỗ trợ từ những kiến thức kinh doanh cơ bản nhất như thế.

“Ở STANDARD CHARTERED, ‘TỪ THIỆN KHÔNG CÓ PHÔNG NỀN’”

Vậy bà có thể kể về một trường hợp ấn tượng nhất khi một người trẻ Việt thực sự thay đổi cuộc đời nhờ sự đầu tư của sáng kiến Futuremakers?

Trong những chuyến đi thực tế dự án – tôi có dịp đến tận nơi, nhìn tận mắt xem đồng tiền của quỹ được sử dụng như thế nào. Mỗi lần như thế, tôi lại được gặp những gương mặt trẻ đã thay đổi cuộc đời mình nhờ chương trình. Có bạn từng loay hoay vì thất nghiệp, giờ trở thành người quản lý của doanh nghiệp. Có cô gái từng chỉ quanh quẩn ở quê, nay đã tự tin điều hành một tiệm nhỏ của riêng mình. Chính họ – những người thụ hưởng – là minh chứng rõ ràng nhất cho ý nghĩa của Futuremakers. Chúng tôi đã giúp tạo thêm nhiều việc làm mới và hỗ trợ hàng trăm hàng trăm thanh niên khởi nghiệp thành công bước đầu.

Nhưng có một điều mà ít người biết: Standard Chartered có một quy định rất đặc biệt – và cũng rất nhân văn. Chúng tôi không bao giờ tận dụng hoạt động trách nhiệm xã hội để đánh bóng tên tuổi hay làm truyền thông để quảng bá cho thương hiệu của ngân hàng. Nếu một câu chuyện cá nhân nào đó được chia sẻ trên báo chí, điều đó chỉ xảy ra khi chính người trong cuộc muốn như vậy với mục đích truyền cảm hứng cho cộng đồng hay để nhiều hơn nữa những người có hoàn cảnh khó khăn biết đến nguồn tài trợ.

Chúng tôi luôn hạn chế tối đa làm tổn thương những người yếu thế – người khuyết tật, trẻ em, hay những người vừa trải qua biến cố. Họ chưa đủ tự tin để xuất hiện trước công chúng. Nhiệm vụ của chúng tôi là bảo vệ họ, chứ không phải biến họ thành “minh chứng đẹp” cho một chiến dịch truyền thông.

Tôi vẫn hay nói đùa với đồng nghiệp rằng, với Standard Chartered, “từ thiện không có phông nền”. Bởi hiệu ứng lan tỏa, nếu có, phải là“hữu xạ tự nhiên hương” – từ chính giá trị của những gì chúng tôi làm, chứ không phải từ nỗ lực tô vẽ.

Chúng tôi đã thu được những kết quả rất xúc động. Ví như ở Trường Cao đẳng Nghề Công nghiệp Hà Nội, trước đây gần như chỉ toàn sinh viên nam, thì giờ đây, nhờ Futuremakers, trường đã mở thêm nhiều ngành học mới dành cho nữ: làm tóc, spa, nail, pha chế… Những lớp học nhỏ ấy mở ra những cơ hội lớn – không chỉ về nghề nghiệp, mà còn là cánh cửa để nhiều cô gái trẻ tự tin hơn với năng lực của chính mình.

Hay như dự án “Phụ nữ Hợp tác Kiến tạo Tương lai”, nơi 100% doanh nghiệp được hỗ trợ đều do phụ nữ làm chủ. Từ những người chỉ có một ý tưởng nhỏ, chưa từng kinh doanh bao giờ, họ được huấn luyện bài bản, nhận những khoản vốn mồi từ 80–100 triệu đồng để khởi nghiệp. 6 tháng sau khi dự án kết thúc, phần lớn trong số họ vẫn đứng vững và tiếp tục phát triển độc lập. Đó chính là “kết quả kiểm toán” xúc động nhất – không phải những con số trong báo cáo, mà là những cuộc đời được hồi sinh.

Với chúng tôi, Futuremakers không chỉ là một sáng kiến mà là một hành trình gieo mầm. Mỗi hạt giống tri thức, mỗi khóa đào tạo, mỗi bàn tay được nắm lấy – đều là một cách để thế giới trở nên công bằng và nhân văn hơn.

SỰ ĐẦU TƯ MẠNH MẼ CỦA STANDARD CHARTERED VÀO “NGƯỜI KIẾN TẠO TƯƠNG LAI”

Vì sao giữa gần 60 quốc gia và vũng lãnh thổ đã có mặt, Standard Chartered lại dành sự quan tâm đặc biệt cho Việt Nam?

Không phải ngẫu nhiên đâu, mà vì Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ người trẻ cao nhất khu vực nhưng cũng nằm trong nhóm có tỷ lệ thanh niên thất nghiệp và cần được hỗ trợ cao. Với triết lý “đầu tư vào nơi cần được giúp đỡ nhất”, Standard Chartered chọn Việt Nam vì tiềm năng, và vì cả những thách thức đang hiển hiện.

Hiện nay, Việt Nam là một trong rất ít quốc gia cùng lúc được phê duyệt cả hai dự án về nâng cao năng lực nghề nghiệp (Employability) và khởi nghiệp (Entrepreneurship) – trong khi phần lớn nước khác chỉ có một. Điều đó cho thấy, những dự án đã triển khai tại Việt Nam được đánh giá hiệu quả, có sức lan tỏa thật sự, và đằng sau đó là cộng đồng những người triển khai rất tâm huyết.

Nhưng, sự ưu tiên ấy – vừa là niềm tự hào, vừa là một lời cảnh báo. Nó phản ánh thực tế rằng người Việt trẻ - ngay cả nhóm tinh hoa - đang gặp quá nhiều thách thức. Thất nghiệp ở người trẻ là vấn đề nghiêm trọng, có thể làm sụp đổ nghị lực sống, và động lực học tập của nhóm trụ cột kinh tế. Khi niềm tin của họ lung lay, tâm lý ‘học để làm gì, cuối cùng cũng thất nghiệp như người không học’ sẽ xuất hiện – và nó có thể làm ảnh hưởng cả hệ thống giáo dục.

Vậy theo bà, chúng ta cần làm gì?

Việt Nam đang ở thời kỳ dân số vàng, nhưng nhiều thanh niên vẫn chật vật tìm việc. Theo báo cáo của Cục Thống kê, trong quý 3 năm 2025, có khoảng 1,6 triệu thanh niên từ 15-24 tuổi không có việc làm và không tham gia học tập, đào tạo (chiếm 11,5% tổng số thanh niên). Tỷ lệ thất nghiệp thanh niên và tỷ lệ thanh niên không có việc làm, không tham gia học tập hoặc đào tạo ở Việt Nam vẫn duy trì ở mức cao, phản ánh tình trạng khó khăn khi tìm kiếm việc làm của sinh viên sau khi tốt nghiệp.

Nếu chúng ta không cùng hành động, thế hệ vàng của Việt Nam sẽ bỏ lỡ cơ hội phát triển. Doanh nghiệp cần tạo cơ hội cho người mới ra trường. Nhà nước cần ưu tiên hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp – miễn giảm thuế, phổ cập kiến thức quản trị và pháp luật để họ có cơ hội phát triển... Đầu tư cho người trẻ không chỉ là gieo tri thức, mà là gieo niềm tin – rằng mỗi người Việt đều có thể trở thành ‘người kiến tạo tương lai’ của chính mình.