Trong một buổi dã ngoại, thầy giáo dẫn một đám học trò nhỏ tuổi vào rừng. Tới trước hai cái cây, thầy giáo bèn dừng lại và hỏi học trò nên chặt cây to hay cây nhỏ.
Đám học trò nhỏ nghe thấy câu hỏi liền nhao nhao giơ tay trả lời:
- Tất nhiên là chặt cây to hơn rồi ạ.
- Các em lưu ý, cây to kia chỉ là một cây bạch dương bình thường. Còn cây nhỏ kia lại là một cây thông đấy. Vậy, bây giờ các em sẽ chặt cây nào? - thầy giáo cười tươi hỏi lại.
Chắc hẳn đám trò nhỏ nghĩ tới giá trị của cây thông nên đã đáp lại:
- Vậy chặt cây thông ạ vì cây bạch dương không đáng bao nhiêu tiền!
- Nhưng các em sẽ chặt cây nào nếu thân cây bạch dương thẳng tắp, còn cây thông hơi xiêu vẹo?
- Vậy chúng em vẫn chọn chặt cây bạch dương. Một thân cây thẳng tắp chắc chắn sẽ dùng được vào nhiều việc hơn ạ.
Những tưởng đã nhận được sự đồng ý của thầy giáo nhưng sau đó, đám học trò nhỏ lại tiếp tục nhận về một câu hỏi nữa:
- Thân cây bạch dương tuy thẳng tắp, nhưng phần giữa mục rỗng vì là cây lâu năm. Theo các em, chặt cây nào sẽ tốt hơn?
- Cây bạch dương già cả thế chắc chắn chặt xong cũng không thể làm gì được với phần giữa mục rỗng. Lại chặt cây thông ạ!
- Một giả thiết nữa, dù cây thông ở giữa không mục rỗng, nhưng thân cây xiêu vẹo, gây khó khăn cho việc chặt. Giữa cây bạch dương và cây thông, ta sẽ chặt gốc nào?
- Vậy chặt cây bạch dương vì nên chọn cây dễ chặt để không tốn sức! Dù sao cũng chẳng dùng được cây nào mà thầy.
Thầy giáo vẫn tiếp tục đưa giả thiết:
- Thế nhưng có một tổ chim trên cây bạch dương, mấy con chim non đang ở trong ổ, các em sẽ chặt gốc nào?
Đúng lúc này, có trò lên tiếng hỏi:
- Nhưng rốt cuộc thầy cứ hỏi chặt cây để làm gì ạ? Hôm nay chúng ta tới rừng để học chặt cây sao? Hay thầy muốn nói gì cho chúng em vậy?
Thầy bỗng trở nên nghiêm nghị:
- Ồ tại sao các em không tự hỏi mình xem chặt cây để làm gì? Thầy có thể đưa ra các điều kiện nhưng việc chặt cây như thế nào xuất phát từ lí do ban đầu của các em. Nếu muốn lấy củi, nên chọn chặt cây bạch dương còn để làm hàng mỹ nghệ, hãy chặt cây thông.
Câu hỏi cuối cùng như lời nhắn nhủ của thầy giáo dành cho đám trò nhỏ: "Nhưng thầy tin rằng các em sẽ không vô duyên vô cớ cầm theo búa lên núi chặt cây chứ?".
Thầy giáo cứ đưa hết câu hỏi này tới câu hỏi kia, đổi hết điều kiện nọ sang điều kiện khác để đám trò nhỏ liên tục phải suy nghĩ và thay đổi câu trả lời. Tuy nhiên, chúng chỉ nghĩ đơn giản rằng bài học ngày hôm ấy là bài học chặt cây hay nên sử dụng cây nào trong những điều kiện khó khăn như thế.
Một đoạn hội thoại ngắn ngủi nhưng đã nói lên một vấn đề đơn giản của không ít người. Với "căn bệnh" này, đừng hỏi vì sao khó thành công. Bởi nếu không kiên trì với mục tiêu của bản thân ngay từ đầu thì thất bại là điều hiển nhiên. Vì vậy, một khi đã đặt ra mục tiêu, xin hãy theo đuổi đến cùng!