Lợi suất trái phiếu tăng vọt đã gây ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán Mỹ trong những tuần gần đầy. Điều quan trọng nhất mà các nhà đầu tư nên theo dõi lúc này là lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm.
Vào ngày 4/10, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm đạt 4,88%, mức cao nhất kể từ tháng 8/2007 trở lại đây. Hai năm trước, lợi suất chỉ ở mức 1,61% và tăng lên 3,75% vào đầu năm nay.
Các nhà đầu tư hiện đang quan sát và phân tích xem lợi suất trái phiếu chính phủ còn có thể tăng lên bao nhiêu kể từ giờ trở đi.
Vì lợi suất trái phiếu tăng có thể có tác động lớn đến nền kinh tế. Tình trạng này gây khó khăn gấp đôi cho các nhà đầu tư, đặc biệt những ai phân bổ danh mục đầu tư 60% cổ phiếu và 40% trái phiếu.
Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm cũng ảnh hưởng đến lãi suất của một loạt các khoản vay tiêu dùng, bao gồm cả thế chấp. Đồng nghĩa, các nhà đầu tư không phải những người duy nhất chịu tác động mà cả những người dân bình thường.
Các nhà đầu tư huyền thoại như Ray Dalio, Bill Ackman và Bill Gross đều dự đoán lợi suất trái phiếu sẽ đạt 5%, tức là còn một đợt tăng lớn nữa so với mức hiện tại.
Và đây là lý do tại sao mọi ánh mắt đều đổ dồn về trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm
Lợi suất cao = Không tốt cho thị trường chứng khoán
Lãi suất và lợi suất tăng cao là lý do chính khiến chiến lược gia chứng khoán hàng đầu của JPMorgan đánh giá cổ phiếu giảm trong suốt cả năm.
Ông Marko Kolanovic của JPMorgan cho biết quan điểm thận trọng này của ông sẽ không thay đổi nếu lãi suất vẫn duy trì ở mức cao.
Chi phí cơ hội (opportunity cost) là mối quan tâm hàng đầu của các nhà đầu tư. Khi lãi suất ở mức gần 0% trong hơn một thập kỷ, các nhà đầu tư không có nhiều lựa chọn khác ngoài việc đổ tiền vào cổ phiếu.
Hiện tại, mọi thứ đã thay đổi. Các nhà đầu tư hiện có thể kiếm được hơn 5% khi nắm giữ trái phiếu chính phủ phi rủi ro và các khoản vốn bằng tiền khác. Đây là một đề xuất hấp dẫn khi so sánh với mức lợi nhuận bình quân hàng năm của thị trường chứng khoán là 7%, sau khi điều chỉnh theo lạm phát.
Đó là lý do vì sao tiền mặt ồ ạt đổ vào quỹ thị trường tiền tệ và quỹ trái phiếu ngắn hạn trong năm qua. Số tiền này đáng ra sẽ chảy vào cổ phiếu trong thời điểm lợi suất thấp.
Ông Kolanovic của JPMorgan cảnh báo rằng thị trường chứng khoán sẽ còn chao đảo nếu lãi suất và lợi suất trái phiếu còn tăng cao. Ông còn so sánh tình hình hiện tại với thời điểm xảy ra biến động lớn ngành tài chính năm 2007.
“Điều chúng tôi nhận thấy là khi bước vào cuộc khủng hoảng năm 2007, các nhà đầu tư từng thảo luận về các chủ đề giống hệt ngày nay: Việc FED tạm dừng tăng lãi suất, khả năng phục hồi của người tiêu dùng, hạ cánh mềm và cơ hội việc làm lớn…”, ông nói.
Lợi suất cao = Không tốt cho thị trường trái phiếu
Không chỉ cổ phiếu, lợi suất trái phiếu tăng cũng đang tác động đến thị trường trái phiếu. Vì giá trái phiếu giảm khi lợi suất tăng.
Ví dụ, trái phiếu dài hạn mua trong thời điểm lãi suất bằng 0 giờ đây có giá trị thấp hơn nhiều so với trái phiếu dài hạn đang có lãi suất 5%.
Đó là lý do vì sao quỹ ETF trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 20 năm ghi nhận những biến động tương đương với cổ phiếu trong những năm gần đây, giảm 52% so với đỉnh năm 2020.
Trái phiếu kho bạc Mỹ đang trên đà mang về lợi nhuận âm trong 3 năm liên tiếp, điều chưa từng xảy ra trong lịch sử nước Mỹ.
Mối tương quan giữa cổ phiếu và trái phiếu trong năm qua đã gây nhiều căng thẳng cho danh mục đầu tư phân bổ 60% cổ phiếu và 40% trái phiếu.
Các nhà đầu tư từng kỳ vọng trái phiếu sẽ hoạt động tốt khi cổ phiếu kém, giúp hạn chế biến động của danh mục đầu tư. Mối quan hệ đó đã bị đảo lộn kể từ khi FED bắt đầu tăng lãi suất mạnh mẽ cách đây 18 tháng. Cả trái phiếu và cổ phiếu đồng loạt giảm.
Hiệu suất của danh mục cổ phiếu trái phiếu 60/40 đã giảm 16% trong năm 2022, mang về mức lợi nhuận kém nhất kể từ năm 2008 đến nay.
Lợi suất cao = Không tốt cho nền kinh tế
Lãi suất tăng đã đẩy lợi suất kho bạc tăng, từ đó khiến chi phí của hàng loạt khoản vay tiêu dùng gia tăng. Theo thời gian, điều này sẽ khiến nền kinh tế chậm lại. Vì các khoản vay mua ô tô, nhà cửa sẽ tăng lên, làm giảm nhu cầu của người tiêu dùng.
Vốn dĩ, việc mua nhà đặc biệt quan trọng vì chúng đóng vai trò như một hệ số nhân cho nền kinh tế. Những người mua nhà mới thường chi nhiều tiền cho hàng hoá và dịch vụ khác, từ đó kích thích nền kinh tế.
Nhưng với lãi suất thế chấp bình quân kỳ hạn 30 năm lên tới gần 8%, số tiền bỏ ra để sở hữu một ngôi nhà đối với nhiều người Mỹ ngày càng lớn, và doanh số bán nhà đã chững lại.
Lãi suất tăng cũng đồng nghĩa lãi suất thẻ tín dụng tăng, dẫn đến tình trạng nợ quá hạn gia tăng trong những tháng gần đây.
Bill Ackman, CEO của quỹ Pershing Square gần đây cho biết: “Lãi suất thế chấp cao, lãi suất ô tô cao, lãi suất thẻ tín dụng cao – chúng đang bắt đầu có tác động đến nền kinh tế”.
Nền kinh tế có thể kiểm soát được lãi suất nếu nó tăng đều đặn trong một khoảng thời gian dài. Từ đó, người tiêu dùng và doanh nghiệp có thời gian để thích ứng.
Nhưng sự gia tăng đột ngột và mạnh mẽ như đã ghi nhận trong tháng qua, với việc lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng 65 điểm cơ bản, nền kinh tế có thể mất cảnh giác và khiến các nhà đầu tư hoảng sợ vì một điều gì đó đang xảy ra trên thị trường tài chính.