Trong một chương trình gần đây, khi bàn về sân khấu Việt Nam, đạo diễn Lê Hoàng cho rằng, điện ảnh Việt Nam đã rất mạnh dạn với các cảnh nóng, dán nhãn độ tuổi trong khi sân khấu lại không có quy chế rõ ràng.
Việc quy định rõ ràng độ tuổi sẽ giúp cho những người làm nghệ thuật biết mình được sáng tạo đến đâu, được làm những gì trong tác phẩm. Trong khi đó, sân khấu không có quy chế rõ ràng và điều này rất có thể là một hạn chế với sự phát triển của sân khấu Việt Nam.
Trong khi sân khấu thế giới rất cởi mở với vấn đề này thì chúng ta lại quá dè dặt. Bàn về chủ đề này, NSƯT Minh Nhí – ông chủ sân khấu Nghệ thuật Trương Hùng Minh đã có những chia sẻ thú vị.
NSƯT Minh Nhí.
Cảnh nóng phải hợp lý chứ không phải để bán vé
- Anh nghĩ thế nào về ý kiến cho rằng, đã đến lúc sân khấu Việt Nam nên có cảnh nóng?
Nếu có cảnh nóng thì phải đúng tình huống, đúng trường hợp. Cảnh nóng đó có thật sự cần thiết, có nhân văn hay không để khán giả khi xem, họ sẽ bị thuyết phục ở sự cần thiết của nó, chứ không phải dùng cảnh nóng để bán vé.
- Gần đây, có một vở diễn thể nghiệm của một đạo diễn gốc Việt tại TPHCM. Ở vở diễn này, vị đạo diễn đã để diễn viên khỏa thân trên sân khấu và khiến nhiều người… "sốc nhiệt". Điều đó phần nào cho thấy, chính khán giả cũng chưa thật sự mở lòng với những cảnh nóng, bởi sân khấu là "diễn sống"?
Trong vở "Truy lùng thái tử" ở sân khấu nghệ thuật Trương Hùng Minh, trong kịch bản, cảnh tứ đại mỹ nam "bán nghệ", lẽ ra phải là ở trần nhưng tôi may áo thun màu da người. Khán giả vẫn thấy giống như ở trần nhưng sạch sẽ.
Thật sự là chính khán giả cũng chưa quen. Nếu tôi để các bạn ở trần lên sân khấu thì chưa biết phản ứng của khán giả sẽ thế nào? Bản thân tôi chưa mạnh dạn và khán giả cũng chưa quen nên muốn đưa ra một cảnh "nhạy cảm" thì phải hợp lý, chứ không phải để bán vé.
Một số cảnh trong vở "Truy lùng thái tử" ở sân khấu Nghệ thuật Trương Hùng Minh.
Khâu kiểm duyệt với kịch khó hơn rất nhiều so với phim ảnh
- Nghệ sĩ muốn sáng tạo cũng phải cân đong đo đếm rất nhiều thứ, đúng không thưa anh?
Liều cũng phải đúng, nếu không sẽ thành con dao 2 lưỡi, rất dễ bị phản cảm, phản tác dụng. Khán giả là người lớn thì không nói nhưng còn khán giả thiếu nhi. Sân khấu của tôi dành cho cả khán giả 7,8 tuổi nên cũng phải nghĩ đến đối tượng khán giả đó.
- Vấn đề là, tại sao đến bây giờ, sân khấu vẫn chưa dán nhãn độ tuổi với từng vở diễn giống như phim ảnh ngoài rạp?
Sân khấu sẽ phải có, tương lai sẽ phải có. Hiện tại chưa có là vì khâu kiểm duyệt với kịch khó hơn rất nhiều so với phim ảnh.
Ví dụ, trên sân khấu có cảnh bật hộp quẹt (bật lửa - PV) mà dùng hộp quẹt thật, bật thật là đã không được duyệt rồi. Hay cảnh đốt nhang cũng vậy, vì an toàn phòng cháy chữa cháy nên kiểm duyệt rất kỹ.
Mọi cảnh đều mang tính ước lệ, nghệ sĩ phải diễn làm sao để khán giả tin là mình đang bật hộp quẹt hay mình đang đốt nhang. Cho nên cũng không cần phải dùng hộp quẹt thật. Nếu xảy ra cháy nổ thì sao 400, 500 con người trong rạp sẽ thế nào.
Quay trở lại vấn đề quy định độ tuổi, đúng là chưa có tuồng nào cấm trẻ con, đó là sự dè dặt của tất cả các sân khấu kịch. Nhưng dè dặt là đúng vì sân khấu là diễn trực tiếp, không giống như phim ảnh, diễn trước ống kính.
Cảnh nhạy cảm trên sân khấu là có nhưng ít và có phông màn che chắn hoặc dùng ánh sáng để tả ý chứ không thể y như thật. Đặc tính của sân khấu là ước lệ nên khán giả biết và chấp nhận chuyện đó.
Và khâu kiểm duyệt, khó cũng có tác dụng của nó, để vở diễn ra mắt công chúng không bị phản cảm.
- Cảm ơn anh đã chia sẻ!