Cuộc tấn công của Ukraine vào khu vực Kursk của Nga hiện đã bước sang tháng thứ ba, với hàng chục khu định cư vẫn nằm trong tầm kiểm soát của Moscow. Chiến dịch này cũng đánh dấu lần đầu tiên một quân đội nước ngoài vượt qua biên giới Nga kể từ Thế chiến II và là một minh chứng cho thấy quân đội Ukraine không phải lúc nào cũng ở thế yếu.
Thế trận Kursk không có nhiều chuyển biến
Khoảng 9 tuần sau đó, bước tiến của Ukraine đã bị đình trệ, song hai bên vẫn trong thế giằng co quyết liệt tại Kursk. Các nhà phân tích tin rằng Kiev đang tận dụng chiến dịch quân sự này để nâng cao tinh thần binh sĩ và giành thêm ưu thế đàm phán, trong bối cảnh một hội nghị hòa bình với Nga có thể được tổ chức trong tương lai. Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin không mấy đề cao nỗ lực này của Kiev, đồng thời tập trung nguồn lực quân sự cho các mặt trận lớn, nơi giao tranh đang diễn ra ác liệt ở miền Đông Ukraine.
Theo đánh giá mới nhất của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một nhóm nghiên cứu tại Washington DC, Ukraine đã duy trì quyền kiểm soát tại Kursk với diện tích khoảng 786 km2.
Quân nhân Ukraine tại một điểm giao cắt ở biên giới với Nga vào ngày 13 tháng 8. Ảnh: Reuters
“Những bước tiến của Nga chủ yếu diễn ra ở hai bên sườn nơi chúng tôi phòng thủ,” Dmytro - một chỉ huy của một tiểu đoàn Ukraine đang đóng tại Kursk- chia sẻ với CNN hồi tuần trước. “Họ vẫn cố gắng tiến lên nhưng chúng tôi cũng đang nỗ lực phản công và đẩy lùi họ.”
Tuyến phòng thủ chính của Ukraine là quanh thị trấn Sudzha của Nga và quân đội nước này đang cố gắng thiết lập tuyến phòng thủ thứ hai bao quanh làng Veseloe. Hiện Ukraine không tiết lộ đã điều bao nhiêu quân đến khu vực này.
Nga đã triển khai một số lượng quân khá lớn, ước tính khoảng 40.000 - 50.000 quân, để phòng thủ và phản công ở Kursk, bao gồm lính nghĩa vụ và quân dự bị ngay khi bắt đầu cuộc tấn công. Trong khi giao tranh trong khu vực vẫn tiếp diễn, chính quyền Nga cho biết hơn 100.000 thường dân đã phải di dời, trong khi nhiều người khác thấy mình đang phải sống sau chiến tuyến của Ukraine.
Chuyên gia Galeotti thuộc Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia (RUSI) nhận định: “Chiến sự tại Kursk đang mất dần sức nóng. Nga hoàn toàn có thể đánh bật quân đội Kiev ra khỏi khu vực này chỉ với một lệnh điều quân từ Điện Kremlin. Tuy nhiên, có vẻ như Tổng thống Putin đang trì hoãn đưa ra phán quyết cuối cùng”.
Tại sao Nga không coi trọng chiến sự tại Kursk?
Mặc dù ban đầu, chiến dịch tấn công Kursk được xem là cú sốc lớn đối với Nga nhưng sau đó "Điện Kremlin đã bình thường hóa sự kiện này", ông John Lough, một chuyên viên thuộc Chương trình Nga và Âu Á của Chatham House cho biết. Đồng quan điểm với ông Lough, một blogger quân sự người Nga mới đây cho rằng: “Hầu hết người dân Nga đã quen với cuộc giao tranh gần Kursk. Những người không liên quan gì đến khu vực Kursk thì khá thờ ơ với những gì đang diễn ra”.
Theo lời chỉ huy Dmytro, giao tranh vẫn đang diễn ra rất ác liệt trong bối cảnh các lực lượng Nga đang triển khai nhiều máy bay không người lái, pháo nòng dài và máy bay ném bom.
"Họ không ngần ngại thả bom vào hàng cây nếu họ cho rằng chúng tôi có quân ở đó", ông Dmytro nói. Chỉ huy này cũng thông tin rằng, Nga hiện đã gửi một nhóm quân và lữ đoàn chiến đấu chuyên nghiệp tiếp cận vị trí của quân đội Ukraineở Kursk, đồng thời cho biết các đợt phản công của Nga đã bị máy bay không người lái và đạn pháo của Ukraine chặn đứng.
Hiện tại, mục tiêu buộc Nga chuyển quân từ tiền tuyến phía Đông tới vùng Kursk của Ukraine cho đến nay vẫn chưa thành công.
Trong khi đó, trọng tâm chính của cuộc chiến vẫn là ở tiền tuyến tại khu vực Donbas phía đông Ukraine, nơi quân đội nước này đang chiến đấu để giành quyền kiểm soát thành phố chiến lược Pokrovsk. Thay vì tập trung nguồn lực vào việc đẩy lùi quân đội Kiev về bên kia biên giới, Nga đã mở rộng các cuộc tấn công trên nhiều mặt trận ở Ukraine, bao gồm các khu vực trọng điểm là Kharkov, Donetsk và Zaporizhzhia. Hồi đầu tháng này, Ukraine đã để mất Vuhledar, một thành phố nằm cách Toretsk 80km về phía tây nam, cũng ở vùng Donetsk.
"Có vẻ như Điện Kremlin ưu tiên rất cao việc tiến xa nhất có thể ở Donbas, bất kể tổn thất là bao nhiêu. Nga đang chạy đua với thời gian trước khi mùa đông tới và khiến mặt đất trở nên lầy lội", ông Lough nói.
Hãng thông tấn TASS đưa tin, Phó Tư lệnh Quân sự - chính trị của Lực lượng Vũ trang Nga kiêm Chỉ huy Lực lượng Đặc biệt Akhmat - Thiếu tướng Apty Alaudinov ngày 11/10 nói rằng Ukraine đang bên bờ vực của những biến động nội bộ đáng kể do cạn kiệt nguồn lực để tiếp tục các hoạt động quân sự.
Ông Alaudinov cho biết Ukraine không còn đủ nam giới để phục vụ chiến trường, đồng thời tin tưởng rằng hoạt động quân sự đặc biệt của Nga sẽ hoàn tất vào cuối năm nay.
Dù Nga không dành quá nhiều sự chú ý cho mặt trận Kursk, quân đội Ukraine vẫn cố gắng bám trụ đến cùng ở khu vực này. "Mục tiêu của Kiev là chứng minh cho các đồng minh phương Tây thấy rằng Nga dễ bị tổn thương và khả năng chiến đấu của họ có giới hạn. Lằn ranh đỏ của Nga cũng có thể chỉ là lời nói suông", ông Lough nhận định.
Chiến sự tại Kursk cũng giúp nâng cao tinh thần binh sĩ Ukraine. Hồi tháng 9, một số binh lính Ukraine chia sẻ với CNN rằng mặc dù có thương vong và tình hình vẫn khó khăn, việc "cho Nga nếm mùi thuốc của chính họ" là một lý do xứng đáng để Kiev tiếp tục chiến đấu.