Những ngày cuối năm, đặc biệt là tháng 10, 11, du khách tìm đến Hà Giang sẽ bắt gặp những người bán ớt. Loại ớt này chỉ nho nhỏ thôi, thường có màu xanh đậm rất bắt mắt. Hỏi ra mới biết đây là ớt gió - một loại quả mà nhất định bạn phải mua về làm quà nếu đến Hà Giang vào dịp này.
Ớt gió Đồng Văn (Hà Giang) có hương vị rất riêng, thơm mùi thảo mộc hơi hoang dã, độ cay vừa phải, không cay gắt như các loại ớt thông thường. Hương vị của ớt gió Hà Giang là một vị rất riêng, cay nồng vừa phải, càng ăn càng mê.
Những cây ớt con mọc lên từ những hạt do chim phát tán, trải qua những cơn nắng cháy da trên những đồi đất đỏ pha đá vôi, đâm chồi sau những cơn mưa chiều. Tuy nhiên chỉ có điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu vùng Hà Giang mới cho mùi thơm độc đáo và quả nhỏ li ti.
Trước đây, ớt gió là cây mọc tự nhiên trong rừng, cho quả nhỏ xíu như hạt thóc và có vị cay, thơm khác hẳn với các loại ớt khác. Chỉ mới vài năm gần đây, ớt gió được nhiều hộ dân ở Hà Giang đem trồng làm cây hàng hóa nhưng sản lượng còn thấp.
Điểm đặc biệt khiến loại ớt này đắt đỏ là chúng được trồng và chỉ cho năng suất tốt ở cao nguyên Đồng Văn. Mỗi trái chỉ bé bằng đầu đũa, thơm hơn hẳn các loại ớt khác. Ớt khá cay nhưng khi ăn vào không bị rộp miệng như loại thông thường. Giống ớt này trước đây xuất hiện trong rừng ở Hà Giang, được người dân khai thác và đem về trồng nên được xem là hàng tự nhiên, không lai tạo.
Ngoài bán tươi ở chợ, ớt gió còn được thu mua khi quả còn xanh và được chế biến ra các sản phẩm như ớt gió ngâm dấm, xóc muối và ớt gió gia vị. Giá một hũ ớt gió 200gram hiện khoảng 150.000 đồng, thường được bán cho người sành ăn, hoặc các nhà hàng, du khách.
Để mua được ớt gió Hà Giang ngon thì nên chọn loại quả được thu hoạch lúc ớt còn xanh, như vậy mới giữ được độ cay dịu, giòn và thơm ngọt chứ không phải thu hoạch lúc chín như những giống thông thường.
Ớt gió Hà Giang có giá đặc biệt cao, thường từ 700.000 - 800.000 đồng/kg. Dù giá đắt đỏ như thế nhưng chị em thành phố đều tranh nhau mua. Cũng bởi chỉ cần thưởng thức một lần là nghiện luôn cái vị cay nồng, thơm mùi thảo mộc vô cùng đặc trưng của loại ớt này. Hơn nữa, sản lượng ớt gió ở Hà Giang vẫn còn thấp, nhà hàng và các xưởng sản xuất thu mua nhiều nên lượng bán lại càng ít.
Mua ớt gió về bạn có thể cấp đông để có thể sử dụng quanh năm. Nhiều người còn đem xay ra để làm tương ớt cũng rất thơm ngon và có thể bảo quản được lâu.
Hiện đang là mùa ớt gió ở Hà Giang nên nếu có dịp đến đây, bạn đừng quên mua một ít về để gia đình thưởng thức hoặc làm quà cho người thân.