Medhanie Tesfamariam Berhe là nạn nhân của một vụ nhận dạng nhầm người đáng chú ý nhất của Ý.
Quay lại thời điểm năm 2016, cụ thể là tháng 5/2016, Berhe bị bắt giữ và các công tố viên tại Palermo buộc tội anh là một trong những tay buôn người bị truy nã gắt gao nhất thế giới, Medhanie Yehdego Mered, có biệt danh là Đại tướng.
Trong khi tên tội phạm thật đang tự do sống thoải mái ở Châu Phi thì Berhe, người đàn ông lương thiện kiếm sống bằng nghề thợ mộc và nuôi bò sữa lại phải làm "hình nhhái mới của tài khoản củaân thế mạng" và đối mặt với bản án 14 năm tù.
Medhanie Tesfamariam Berhe giờ đã là một người được tự do hoàn toàn, sống tại Palermo, Sicily. Ảnh: Alessio Mamo/The Guardian
Nguồn cơn của sự việc bắt đầu bằng một lời mời kết bạn trên mạng xã hội. Trong một lần lướt Facebook, Berhe bắt gặp một cô gái vô cùng hấp dẫn, xinh đẹp. Chẳng suy nghĩ nhiều, anh gửi lời kết bạn luôn.
Nhưng đúng là "đời không như mơ", Berhe chẳng hề hay biết người phụ nữ ấy lại là vợ của gã buôn người khét tiếng, đang bị truy lùng gắt gao.
Chẳng ai biết trừ những nhà điều tra đại tài, từ động thái mới từ tài khoản của người vợ, họ đưa ra kết luận Berhe chính là Mered cố tình giả dạng để qua mắt các thám tử.
"Đã nhiều hơn một lần tôi nghĩ đến việc tự tử. Khi bạn trải qua một biến cố bất công như vậy rồi phát hiện ra chẳng thể làm gì khác, bạn sẽ thấy mình mất luôn ý chí sống.
Hãy nhìn việc của tôi theo cách này: Tôi không bị bắt, tôi bị bắt cóc và 3 năm trong tù giống như cơn ác mộng không tàn, tất cả đều bắt đầu bằng một lời mời kết bạn trên Facebook", Berhe, 32 tuổi chia sẻ với The Guardian.
Bi kịch chỉ kết thúc vào tháng trước khi thẩm phán ở Sicily tha bổng cho anh chàng khỏi tội buôn người, xác nhận anh chỉ là nạn nhân của việc xác định nhầm danh tính, Berhe được phóng thích ngay lập tức.
Hiện tại, anh đã là một người tự do, sống trong một căn hộ nhỏ giữa các con hẻm của trung tâm Palermo lịch sử, đã được chính quyền Ý cho phép tị nạn.
Những năm tháng trong tù đã biến một người đàn ông tự tin, vô tư trở nên dè dặt và cảnh giác hơn.
"Đôi khi tôi sợ cảnh sát sẽ lại bắt giữ và cơn ác mộng sẽ hiện về ám ảnh tôi lại từ đầu. Cuộc đời tôi đã không nguyên vẹn từ ngày tôi bị bắt", anh nói.
Ảnh: Alessio Mamo/The Guardian
Đó là chiều ngày 24/5/2016, Berhe, một người tị nạn từ Eritrea, đang ngồi uống cà phê trong một quán bar ở vùng ngoại ô Khartoum, thuộc thủ đô Sudan thì có 6 sĩ quan cảnh sát xuất hiện, bắt giữ, trùm đầu và áp tải anh đến thành phố Rome, nước Ý.
Việc bắt Berhe thực hiện sau cuộc điều tra trải dài trên 2 lục địa, qua 5 quốc gia, được thông báo rộng rãi tới truyền thông như là một chiến tích vang dội của một chiến lược mới trong công cuộc phòng chống buôn người.
Nghi phạm bị bắt được gắn cho cái mác "trùm Al Capone của sa mạc" và là kẻ buôn người đầu tiên bị dẫn độ khỏi Châu Phi. Nhưng với Berhe, anh chẳng biết mình đã làm gì sai để mà bị bắt tới tận Italia.
"Tôi nghĩ họ muốn dẫn độ tôi tới Eritrea vì tôi đã đào ngũ. Trong lần thẩm vấn đầu tiên tại Rome, họ buộc tội tôi là tên tội phạm buôn người khét tiếng, Mered.
Tôi nghĩ họ có vấn đề", Berhe kể lại. Sau đó, anh bị chuyển đến nhà tù Pagliarelli ở Palermo để chờ đợi cho một phiên tòa lâu dài rắc rối phía trước.
Dù đã có 2 lần kiểm tra DNA, lời bào chữa của các nhân chứng từng tiếp xúc với Mered cùng một loạt các báo cáo do The Guardian và New Yorker tổng hợp để chứng minh sự vô tội của Berhe nhưng thử thách vẫn chưa dừng lại.
Và cũng thật tuyệt vời làm sao khi các công tố viên mất công tới tận Sudan để bắt nhầm đối tượng thì tại Trung Đông - có thể là Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) - Mered thật cũng phải ngồi tù vì sử dụng hộ chiếu giả.
Gã buôn người ngồi tù đồng nghĩa với việc thiết bị nghe lén của các nhà điều tra Ý gắn trên điện thoại của hắn đã tắt ngấm, họ cũng chẳng thể theo dõi các bài viết trên Facebook của Mered nữa.
Họ cho rằng Medhanie Yehdego Mered đã đổi số điện thoại và tài khoản mạng xã hội.
Vào lúc Berhe nhấn kết bạn với người phụ nữ vô tình gặp trên Facebook, anh đâu có biết đấy lại là vợ của một tay buôn người đang bị truy nã gắt gao.
Trùng hợp là vài tháng trước đó, các công tố viên Sicily nhận thấy một người Eritrea tên Medhanie đã thành bạn bè của Lidya Tesfu, vợ của tên tội phạm kia.
Họ chắc chắn đây là tài khoản mới của Mered vì cả 2 đều có tên giống nhau.
Cơ quan tội phạm quốc gia Vương quốc Anh đã cung cấp số điện thoại liên quan đến tài khoản đó cho các công tố viên Sicily, sau đấy, họ đã tìm đến Khartoum và lệnh bắt giữ Berhe.
"Nếu có thể quay ngược thời gian, tôi đã không gửi lời kết bạn với người phụ nữ đó vào mùa thu năm 2015", Berhe nói, "Làm sao tôi biết được đấy là vợ của gã Mered kia chứ?
Chỉ là thấy cô ta xinh. Mối liên hệ đó đã đẩy tôi vào tình huống vô lý như thế này.
Nếu Mered không bị bắt tại UAE, cảnh sát Ý có thể đã bắt giữ kẻ buôn người thực sự ở Khartoum. Và nếu tôi không kết bạn với Lidya thì giờ này có thể tôi đã đến được với gia đình mình ở Châu Âu rồi", Berhe nói.
Berhe đang chờ phán quyết trong phòng xử án trong nhà tù Ucciardone. Ảnh: Alessio Mamo/The Guardian
Chính Lidya Tesfu từng đưa ra bằng chứng chứng minh Berhe không phải là chồng mình nhưng công tố viên Calogero Ferrara đã bác bỏ điều đó cùng tất cả những ý kiến khác cho rằng anh ta đã bắt nhầm người.
Đến cuối phiên tòa, Calogero Ferrara yêu cầu tuyên phạt bị cáo 14 năm tù.
Trong khi phiên tòa đang dần đi đến hồi kết thì Mered thật đã được thả tự do tại UAE, tiếp tục vui chơi tận hưởng lợi nhuận từ việc buôn người tại thành phố Kampala, thủ đô Uganda.
"Tôi biết trong khi mình bị giam giữ thì Mered đang tận hưởng tự do ở đâu đó tại Châu Phi. Nhưng tôi không đổ lỗi cho anh ta. Việc tôi bị bắt ở Khartoum không phải lỗi của Mered và gã cũng chẳng bỏ tù tôi 3 năm".
Cuối cùng, vào tháng trước tòa cũng xem xét lại và xóa tội danh buôn người nhưng Berhe lại bị kết tội hỗ trợ nhập cư bất hợp pháp vì đã giúp anh em họ của mình đến Libya. Nhưng vì đã ngồi tù 3 năm nên anh được thả tự do ngay lập tức.
Chỉ vì nhầm lẫn mà người đàn ông này đã phải ngồi tù oan suốt 3 năm liền.
"Tôi vẫn không hiểu tại sao mình bị kết tội là di dân bất hợp pháp. Những người di cư không nhận tiền mặt trong suốt cuộc hành trình trên sa mạc vì họ có nguy cơ bị cướp.
Đó là lí do tại sao anh em họ của tôi yêu cầu tôi chuyển tiền giúp cho người đàn ông giúp anh ấy lúc di cư.
Điều này là hoàn toàn bình thường ở Châu Phi, đặc biệt ở Eritrean, vì chúng tôi không có hộ chiếu. Chúng tôi phải làm gì khác để đến được Châu Âu đây?", Berhe phân trần.
Medhanie Tesfamariam Berhe đã được tị nạn tại Ý, giờ đây anh có thể làm lại cuộc đời của mình, sống một cuộc sống mới của người tự do: "Người ta hỏi tôi sẽ làm gì khi tự do rồi.
Vâng, đầu tiên tôi cần phải nhận ra cơn ác mộng của tôi đã kết thúc rồi và tự do này không phải là mơ. Nếu là mơ thì tôi chỉ xin mọi người: Đừng đánh thức tôi dậy", anh chàng vui mừng nói.