Anh đã tiêm chủng đầy đủ cho gần 2/3 người trưởng thành. Ảnh: Getty Images
Kinh nghiệm cho toàn thế giới
Khi Anh dỡ bỏ một trong những đợt phong tỏa để phòng Covid-19 dài và nghiêm ngặt nhất trên thế giới vào tháng 4, quốc gia này tin rằng điều tồi tệ nhất của đại dịch đã qua.
Thủ tướng Boris Johnson đã ca ngợi những thành công trong việc triển khai tiêm chủng của đất nước và cam kết một lộ trình “thận trọng nhưng không thể đảo ngược” vào ngày 21/6, khi Anh sẽ dỡ bỏ hầu như toàn bộ các hạn chế và trở lại cuộc sống bình thường.
Người phụ nữ đeo khẩu trang và tấm che mặt khi đi bộ tại Westminster (Anh). Ảnh: Reuters
Tuy nhiên, “ngày tự do” của Anh đã bị trì hoãn và dường như quốc gia này vẫn còn một “chặng đường dài mới có thể nới lỏng các hạn chế”.
Mặc dù tự hào về chiến dịch tiêm chủng khi đã tiêm vaccine đầy đủ cho gần 2/3 người trưởng thành, Anh vẫn có nguy cơ đối mặt với làn sóng Covid-19 thứ ba.
Gần 120.000 ca mắc Covid-19 trong tuần qua, tăng 48.000 ca so với tuần trước đó. Các trường học trở thành nơi có nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2 cao.
Các ca nhập viện và tử vong do dịch bệnh cũng đang tăng trở lại dù với tốc độ chậm. Điều này cho thấy lợi ích của vaccine Covid-19, nhưng cũng nhấn mạnh sự khó đoán của đợt bùng phát dịch mới ở Anh.
Biến thể Delta , lần đầu tiên được xác định ở Ấn Độ, là một trong những nguyên nhân khiến Anh chứng kiến sự gia tăng số ca mắc bệnh.
Do đó, Anh trở thành một thử nghiệm quan trọng cho thế giới trong việc theo dõi chặt chẽ giữa tiêm vaccine và đối phó các biến thể. Đây là ví dụ đầu tiên về một quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao đang giải quyết sự gia tăng đột biến của số ca nhiễm biến thể mới dễ lây truyền hơn mà không áp đặt các hạn chế mới.
“Biến thể Delta có khả năng thay đổi diễn biến của đại dịch ở đất nước bạn. Một khi biến thể này xâm nhập vào cộng đồng, sẽ rất dễ mất kiểm soát”, Deepti Gurdasani, giảng viên dịch tễ học cao cấp tại Đại học Queen Mary ở London, nói với CNN.
Tác động của vaccine ở Anh là điều có thể thấy rõ ràng. Những người nhập viện và lây truyền virus thường ở độ tuổi trẻ hơn so với trước đây trong đại dịch, do có nhiều khả năng họ chưa tiêm đủ 2 mũi vaccine.
Một nghiên cứu của Cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE) trong tháng 6 cho thấy, vaccine Pfizer/BioNTech và AstraZeneca đều có hiệu quả cao, lần lượt là 96% và 92%, giúp ngăn ngừa nguy cơ nhập viện do biến thể Delta sau khi tiêm đủ 2 liều.
Với việc vaccine hiện đang được cung cấp cho tất cả những người từ 18 tuổi trở lên, Bộ trưởng Y tế Anh Sajid Javid cho biết, ông thấy “không có lý do gì” để lùi thời điểm dỡ bỏ toàn bộ hạn chế vào ngày 19/7. Thủ tướng Johnson hôm 28/6 cho biết, “rất có thể Anh sẽ quay trở lại cuộc sống trước khi Covid-19 bùng phát”.
Tuy nhiên, một số quốc gia vẫn hết sức thận trọng, áp dụng các quy tắc nghiêm ngặt đối với du khách đến từ Anh trong nỗ lực ngăn chặn biến thể Delta. Khi Đức mở cửa trở lại biên giới cho những du khách được tiêm phòng đầy đủ vào tuần trước, Anh không nằm trong danh sách này. Hong Kong (Trung Quốc) cũng có động thái tương tự vào ngày 28/6 khi xếp Anh vào vị trí “cực kỳ rủi ro”.
Tại Anh, một số chuyên gia lo lắng rằng các bài học quan trọng về biến thể Delta đang bị bỏ qua và họ kêu gọi các quốc gia khác theo dõi tình hình ở Anh để rút ra kinh nghiệm vì Delta đang trở thành chủng “vượt trội” thống trị trên toàn thế giới.
“Những gì chúng ta đang thấy là sự nguy hiểm của chiến lược chỉ dựa vào tiêm vaccine. Vaccine là một phần cực kỳ quan trọng trong phản ứng của chúng ta, nhưng chúng ta cần tiêm vaccine để giảm sự lây truyền”, Gurdasani nói.
Vaccine đang phát huy tác dụng
Biến thể Delta hiện gần chiếm hầu hết số ca mắc Covid-19 ở Anh, nhưng những bài học mà thế giới có thể học được từ quốc gia này có thể sẽ khác xa với lý thuyết.
Các chuyên gia cho biết, biến thể này có thể đã chiếm 1 trong số 5 ca bệnh ở Mỹ. Các quan chức Mỹ đang cân nhắc tái áp dụng một số biện pháp hạn chế ngay cả đối với những người đã được tiêm chủng. Trong khi đó, Thủ tướng Đức Angela Merkel cảnh báo rằng Liên minh châu Âu đang đứng trên “tảng băng mỏng” trong cuộc chiến chống lại Delta, lo ngại rằng biến thể này có khả năng lây nhiễm cao sẽ đẩy lùi những nỗ lực của châu lục trong việc giảm thiểu tốc độ lây nhiễm.
Các chuyên gia đang theo dõi chặt chẽ hơn những ca bệnh mới có tác động thế nào đến việc nhập viện, tử vong và tác động của việc tiêm chủng.
“Chúng tôi hầu như không thấy bất kỳ ai đã được tiêm chủng đầy đủ đến bệnh viện, đó là một phần rất nhỏ. Vaccine chắc chắn phá vỡ mối liên hệ giữa lây nhiễm và mắc bệnh nghiêm trọng”, Tim Spector, một nhà dịch tễ học, cho biết.
Theo dữ liệu vào tuần trước, trung bình mỗi ngày Anh ghi nhận 222 bệnh nhân mắc Covid-19 nhập viện. Mặc dù con số này tăng so với tháng 4 và tháng 5, nhưng nó vẫn cách xa so với 4.000 người nhập viện mỗi ngày do Covid-19 vào tháng 1.
Vaccine hiện đang được cung cấp cho người cao tuổi và có nguy cơ mắc bệnh cao ở Anh. Trong phần lớn khoảng thời gian đại dịch, những người lớn tuổi bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất bởi Covid-19, nhưng trong sáu ngày đầu tháng 6, chỉ có 148 người trên 65 tuổi nhập viện tại Anh. Trong khi đó, số người dưới 54 tuổi nhập viện trong cùng khoảng thời gian cao gần gấp đôi, với 337 trường hợp.
“Tiêm chủng đang phát huy tác dụng, nhưng có sự gia tăng ở các nhóm tuổi ít được bảo vệ hoặc không được bảo vệ”, Gurdasani nói.
Xuất hiện nhiều triệu chứng Covid-19 mới
Trước sự lây lan nhanh của biến thể Delta ở Anh, các chuyên gia đang thúc giục chính phủ và người dân thay đổi nhận thức về Covid-19.
Các chuyên gia chỉ ra những bằng chứng mới cho thấy, các ca mắc bệnh đang báo cáo triệu chứng khác so với năm 2020.
“Nhiều người có các triệu chứng giống như cúm hoặc thậm chí giống như sốt. Chúng ta thực sự cần mở rộng các tiêu chí xét nghiệm và thông báo điều này cho công chúng. Nhiều người có thể mắc bệnh mà không hề biết”, Gurdasani nói.
Một số quốc gia đã bổ sung những triệu chứng mới của việc mắc Covid-19. Chẳng hạn, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đã thêm các dấu hiệu như sổ mũi, đau họng và mệt mỏi trong số 11 triệu chứng chính thức.
Tuy nhiên, tại Anh, 3 triệu chứng Covid-19 chính thức cần tiến hành xét nghiệm vẫn không thay đổi kể từ đầu đại dịch, bao gồm sốt, ho, thay đổi vị giác hoặc khứu giác.
Điều đó khác với dữ liệu trên ứng dụng nghiên cứu triệu chứng Covid-19 ZOE của nhà dịch tễ học Spector. Các triệu chứng phổ biến nhất được báo cáo hiện nay là nhức đầu, sổ mũi, hắt hơi và đau họng.
“Chúng tôi đang thấy các triệu chứng rất khác nhau và rất nhiều người sẽ không nhận ra họ mắc Covid-19 nếu chỉ dựa vào những thông báo về sức khỏe cộng đồng. Hiện tại, chúng tôi không còn thấy triệu chứng mất khứu giác thường xuyên như trước đây. Chúng tôi hoàn toàn không biết tại sao lại như vậy”, Spector nói.
“Virus của những người trẻ tuổi”
Khi virus lây lan sang các nhóm tuổi trẻ hơn, các chuyên gia kêu gọi tập trung kiểm soát vào môi trường mới đó là trường học.
“Rõ ràng có rất nhiều ca lây nhiễm bên trong các trường học. Chúng ta chưa có biện pháp giải quyết vấn đề đó”, Gurdasani nói.
Bộ Giáo dục Anh cho biết, cứ 30 học sinh tại các trường công lập ở Anh thì có 1 em nghỉ học vì lý do liên quan đến Covid-19 vào tuần thứ hai của tháng 6, tăng so với tỷ lệ 1/83 vào tuần trước đó. Những lý do đó bao gồm mắc Covid-19 hoặc tự cách ly do tiếp xúc gần với người dương tính với SARS-CoV-2.
Mặc dù vậy, chính phủ đã dỡ bỏ quy định đeo khẩu trang bên trong các lớp học vào tháng 5.
“SARS-CoV-2 đang trở thành một loại virus của những người trẻ tuổi và chúng ta đang để điều đó xảy ra bằng cách không ngăn chặn sự lây truyền trong những môi trường như trường học”, Gurdasani nhấn mạnh. Sự bùng phát gần đây của biến thể Delta tại các trường học ở Israel, một quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao, đã làm gia tăng thêm mối lo ngại./.