Lạm phát Thổ Nhĩ Kỳ nhìn từ giá… quả mận: Món bình dân bằng 1/6 thu nhập, hệ quả cay đắng từ chính sách tiền tệ ‘ngược đời’

Khánh Ly | 14/04/2022 02:05

Mận là một món ăn bình dân vừa túi tiền của mọi tầng lớp người dân Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng giá mận tăng cao đã khiến loại quả này dần biến mất khỏi bàn ăn, đồng thời hé lộ tình trạng lạm phát tàn khốc ở quốc gia này.

Đối với người Thổ Nhĩ Kỳ, quả mận, hay còn gọi là "erik" trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ tượng trưng cho sự khởi đầu của mùa xuân. Loại trái cây này xuất hiện vào tháng 4, khi cây kết trái và quả được hái trước khi chín.

Trong nhiều thập kỷ, mận chua là một mặt hàng lương thực vừa túi tiền của người dân tầng lớp lao động, dù đó chỉ là loại quả năm nào cũng có. Nhưng giá cả tăng cao và đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ trượt giá trong những năm gần đây đã khiến "món ngon mỗi năm một lần" vắng bóng trên bàn ăn của người dân nước này.

Có lẽ vì vai trò của mận trong truyền thống của Thổ Nhĩ Kỳ, các phương tiện truyền thông xã hội đã hoang mang trước các bài đăng thông báo 1kg mận xanh được bán với giá 690-750 lira Thổ Nhĩ Kỳ (47-51 USD). Ở một đất nước người dân có mức lương tối thiểu hàng tháng vào khoảng 290 USD, giá mận tăng lên đến mức mà nhiều người sẽ không thể mua.

Lạm phát Thổ Nhĩ Kỳ nhìn từ giá… quả mận: Món bình dân bằng 1/6 thu nhập, hệ quả cay đắng từ chính sách tiền tệ ‘ngược đời’ - Ảnh 1.

Những người mua sắm đi dạo trên các lối đi của một khu chợ ở Konya, Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: CNBC

Mô hình kinh tế mới

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nắm quyền từ năm 2002 và đã thực hiện những chính sách thị trường tự do giúp tái thiết nền kinh tế. Nhưng trong những năm gần đây, ông Erdogan đã theo đuổi chiến thuật hạ lãi suẩt để giữ lạm phát không tăng. Đây là một cách tiếp cận ngược với cách các ngân hàng trung ương thường sử dụng.

Ông cho rằng cách tiếp cận của mình là "mô hình kinh tế mới". Điều này sẽ giúp thúc đẩy việc làm, tăng trưởng, xuất khẩu và tín dụng lãi suất thấp.

Chính sách tiền tệ không phát huy hoàn toàn

Arda Tunca, một nhà kinh tế độc lập và là nhà báo của trang tin PolitikYol của Thổ Nhĩ Kỳ, nói với CNBC rằng nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ đang bị ảnh hưởng bởi kết quả của chính sách tiền tệ đó.

Lạm phát Thổ Nhĩ Kỳ nhìn từ giá… quả mận: Món bình dân bằng 1/6 thu nhập, hệ quả cay đắng từ chính sách tiền tệ ‘ngược đời’ - Ảnh 2.

Đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ biến động. Nguồn: CNBC

Tunca nói: "Chính sách tiền tệ hoàn toàn không hoạt động. Thu nhập thực tế trên đầu người đã giảm dần trong 7-8 năm qua và sức mua đang suy yếu rất nhiều. Điểm quan trọng nhất là không thể làm gì để ngăn lạm phát tăng lên".

Trước áp lực chính trị, các ngân hàng trung ương đã phải hạ lãi suất. Từ tháng 9/2021, các ngân hàng trung ương đã bắt đầu hạ lãi suất xuống 19% bất chấp lạm phát cao. Lãi suất hiện tại được giữ ở mức 14%.