Du Xiaomiao, 29 tuổi, đã ra mắt dịch vụ trò chuyện trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử Taobao vào tháng 4. Chỉ với 5 nhân dân tệ (0,69 USD, tương đương khoảng gần 17.000 đồng), khách hàng có thể nói chuyện với Du về bất cứ điều gì họ muốn, trong bao lâu tùy thích. Cửa hàng của cô có tên “shudong”, ám chỉ không gian trực tuyến để mọi người bày tỏ những lo lắng.
Mỗi buổi thường kéo dài 2-3 tiếng. Du lắng nghe khách hàng chia sẻ những điều họ đang trăn trở. Mặc dù không có chuyên môn tâm lý, người lập kế hoạch tài chính này vẫn đưa ra cho khách hàng những suy nghĩ và lời khuyên của mình.
“Tôi thấy nhiều người bị mắc kẹt trong mối quan hệ của họ. Dù không thể giúp đỡ tất cả nhưng tôi cố gắng hết sức để giúp đỡ những người tôi gặp,” Du nói với Sixth Tone . Cô tự gọi mình là “người chữa lành” hơn là một nhà tư vấn.
Các vấn đề về sức khỏe tinh thần ngày càng gia tăng trong giới trẻ Trung Quốc kéo theo sự phát triển của dịch vụ trò chuyện trực tuyến. Hình thức này phù hợp với những thanh niên Trung Quốc” ngượng ngùng về mặt xã hội”, ngại tương tác trực tiếp, hay thích làm bạn với người lạ dựa trên sở thích chung.
Điều này dẫn đến sự bùng nổ của các dịch vụ giống của Du trên các trang web như Taobao - nơi tự quảng cáo là cung cấp “cuộc trò chuyện đồng hành” thay vì tư vấn tâm lý truyền thống.
Huang, 28 tuổi, ra mắt dịch vụ trò chuyện trực tuyến trên Taobao vào giữa tháng 9. Chỉ trong vài tuần, anh đã có khoảng 80 khách hàng mỗi ngày. Huang hiện có khoảng 40 nhân viên và đang tuyển thêm để đáp ứng nhu cầu dư thừa.
Huang cho biết: “Thị trường không ngừng phát triển vì có vẻ như hiện tại, nhiều người cần được hỗ trợ về mặt tâm lý”. Mặc dù anh không cho biết mình nhận được bao nhiêu đơn hàng mỗi tháng, nhưng một cửa hàng nổi tiếng khác của Taobao cho biết có hơn 40.000 người mỗi tháng, tức là hơn 1.000 người mỗi ngày.
Cửa hàng của Huang cung cấp 4 cấp độ dịch vụ khác nhau tùy theo kinh nghiệm và trình độ của nhân viên tư vấn. Đối với một cuộc gọi điện thoại kéo dài 15 phút, nhân viên tư vấn rẻ nhất có giá 20 NDT (khoảng 67.000 đồng), trong khi đắt nhất là 90 NDT (300.000 đồng) cho nhân viên tư vấn đã có chứng chỉ. Tư vấn trực tiếp cũng có thể lên tới 1.500 nhân dân tệ (khoảng 5 triệu đồng) mỗi phiên. Huang cho biết hầu hết khách hàng chỉ muốn “trò chuyện đơn giản”, nên nhân viên chỉ cần trên 18 tuổi, nói nhiều và có giọng nói hay.
Trong số 40 nhân viên của Huang, chỉ có 2 người được đào tạo chuyên nghiệp. Một trong số họ, Li Qiuyu, là người đã thúc giục Huang bắt đầu kinh doanh sau khi nhìn thấy tiềm năng của thị trường dịch vụ trò chuyện trực tuyến.
Li, 36 tuổi và đã làm việc gần hai thập kỷ trong lĩnh vực nhân sự, bao gồm cả việc đưa ra lời khuyên và tư vấn nghề nghiệp. Trong thời kỳ đại dịch, công ty của cô sa sút nhanh chóng, khiến cô phải xem xét lại sự nghiệp của mình.
Sau khi thử tư vấn nghề nghiệp trực tuyến và cảm thấy thành tựu, cô đã tham gia khóa học tư vấn chính thức và nhận được chứng chỉ của Bộ Nhân lực và An sinh xã hội.
Theo cô, các dịch vụ trò chuyện trên các trang như Taobao có liên quan đến liệu pháp tâm lý vì cả hai đều yêu cầu sự lắng nghe. Mặc dù mọi người đều có thể tham gia vào ngành và cung cấp dịch vụ của mình nhưng cô tin rằng theo thời gian, thị trường sẽ loại bỏ những người không đủ tiêu chuẩn.
Tuy nhiên, một số người kỳ cựu trong ngành không đồng ý rằng những dịch vụ như vậy là một hình thức tư vấn tâm lý. Zhou Xiaopeng, nhà tâm lý học được Bộ Nhân lực và An sinh xã hội chứng nhận với 18 năm kinh nghiệm, tin rằng tư vấn thực sự không chỉ đơn thuần là lắng nghe và hỗ trợ về mặt cảm xúc mà còn là đưa ra giải pháp và giúp khách hàng giải quyết vấn đề của họ.
Zhou nói: “Tư vấn tâm lý giúp khách hàng chống lại những mặt tiêu cực của họ, trong khi những dịch vụ trò chuyện trực tuyến này hỗ trợ cho sự tham lam và lười biếng”.
Phía Taobao yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ tư vấn phải có ít nhất ba chuyên gia được chứng nhận. Theo Lin Bin, giám sát dịch vụ khách hàng tại Taobao, các dịch vụ trò chuyện đơn giản trên nền tảng này không thể khẳng định là cung cấp liệu pháp tâm lý chuyên nghiệp.
Ngoài ra, Taobao cũng chặn các tìm kiếm về “cuộc trò chuyện đồng hành” trên ứng dụng vì có thể có những cách giải thích không phù hợp về thuật ngữ này trong công chúng. Tuy nhiên, các cụm từ tìm kiếm khác như “trò chuyện” có thể hướng khách hàng đến các dịch vụ như vậy.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, ở Trung Quốc có khoảng 54 triệu người bị trầm cảm và 41 triệu người mắc chứng lo âu. Tuy nhiên, các đơn vị cung cấp nguồn lực sức khỏe tâm thần không đủ để đáp ứng nhu cầu, cũng như chưa nhiều người sẵn sàng chi trả để điều trị sức khỏe tâm thần. Trong khi ngành tư vấn trực tuyến non trẻ vẫn thiếu sự giám sát theo quy định, bao gồm cả việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.