Có rất nhiều ngân hàng triển khai gói lãi suất 0%, nhưng không có một ngân hàng nào hy sinh phần nhỏ lợi nhuận cho khách vay.
Trong khi dư luận đang chờ đợi gói hỗ trợ 30.000 tỷ với lãi suất 6%/ năm trong khoảng 10 năm của Chính phủ cho các đối tượng chính sách mua nhà xã hội (thậm chí nhiều ý kiến chỉ trích sự chậm trễ triển khai văn bản hướng dẫn để gói hỗ trợ này sớm được chi ra) thì hàng loạt ngân hàng thương mại công bố các chương trình cho vay hỗ trợ mua nhà thương mại với lãi suất 0%.
Đáng chú ý, mặc dù công bố rùm beng, nhưng thông tin về các gói cho vay mua nhà, thậm chí vay tiêu dùng 0% lãi suất vẫn không được người có nhu cầu vay quan tâm, không tác động được đến thị trường. Có nhiều ý kiến cho rằng đó chỉ là chiêu trò tiếp thị của các ngân hàng nhằm đẩy nhanh vốn ế, khách hàng chưa chắc đã hưởng lợi.
Anh Trần Văn Mỹ, công chức Bộ Y tế cho biết: Vừa rồi chủ đầu tư Dự án Căn hộ Golden Palace (Mễ Trì, Hà Nội) công bố thông tin về đợt mở bán Dự án cùng nhiều ưu đãi “khủng”. Theo đó, khách hàng sẽ được hỗ trợ vốn vay mua nhà, với mức lãi suất 0% trong năm đầu tiên. Chúng tôi đến tìm hiểu thông tin. Hóa ra hoàn toàn không phải ngân hàng hỗ trợ lãi vay mà là chủ đầu tư bỏ tiền bù lãi suất, sau thời hạn bù lãi suất người vay phải trả lãi theo thị trường. Để bù lãi suất năm đầu, chủ đầu tư thay vì phải giảm giá thì lại tăng giá, ngân hàng cho vay vẫn theo lãi suất cao vời vợi, cả chủ đầu tư lẫn ngân hàng đều hưởng lợi, chỉ có khách hàng là chết. Chúng tôi ngao ngán quay về.
Còn chị Trần Huyền Hương ở TP Hồ Chí Minh cho biết mới đây một doanh nghiệp quảng cáo bán căn hộ tại quận 9 có hỗ trợ lãi suất 0% trong hai năm. Mới nghe thấy “hấp dẫn quá!” nhưng tìm hiểu mới biết tiền hỗ trợ lãi suất 0% trong hai năm thì chủ đầu tư tính vào giá bán. Tức là thay vì với căn hộ có vị trí xa như vậy giá thị trường khoảng 15 triệu đồng/m2 thì chủ đầu tư bán gần 20 triệu đồng/m2. “Nói hỗ trợ lãi suất 0% nhưng dường như chủ đầu tư với ngân hàng cùng “phối hợp” để vừa bán được sản phẩm, vừa đánh bóng thương hiệu” – chị Huyền phản ánh như vậy.
Tìm hiểu kỹ các gói tín dụng 0% lãi suất dành cho mua nhà dự án chúng tôi nhận thấy hầu hết giống như các bẫy tín dụng. Khách hàng được miễn trả lãi trong một thời gian ngắn, sau đó phải trả lãi theo lãi suất trôi nổi thị trường. Thậm chí nếu không cảnh giác, các hợp đồng tín dụng còn quy định những điều kiện khắt khe mà người vay mắc kẹt không thể thoát được. Ví dụ trong thời hạn vay, dẫu có tiền cũng không được trả trước mà phải chịu lãi theo đúng thời hạn quy định trong hợp đồng.
Lãi suất sau thời hạn được chủ đầu tư trả bù là lãi suất do ngân hàng áp đặt, không căn cứ theo quy định nào, các mức phạt chậm trả lãi, thu hồi tài sản thế chấp… đều gây thiệt hại cho người vay tiền mua nhà. Chị Phương Thảo, nhà ở phường Tân Thuận Tây, Q.7 (TPHCM) cho biết trước đây chị đã từng đi vay xây nhà với lãi suất ưu đãi. Ngân hàng nơi chị vay cam kết sẽ thay đổi lãi suất khi lãi suất cơ bản thay đổi. Tuy nhiên, gần một năm trôi qua, lãi suất cơ bản đã hạ khá nhiều nhưng ngân hàng này vẫn không điều chỉnh lãi suất theo hướng hạ và chị vẫn phải chịu mức “chót vót” 18%/năm. Chính vì vậy, mặc dù được quảng bá rộng rãi nhưng rất ít người tham gia vay tiền mua nhà tại các gói tín dụng này.
Đánh giá về các chương trình bán căn hộ có hỗ trợ lãi suất 0% thời gian ngắn, một số chuyên gia bất động sản cho rằng đó là chiêu marketing của doanh nghiệp và ngân hàng. Thực chất theo ông, không người dân nào dám vay với lãi suất thả nổi quá cao sau một thời gian ngắn để mua nhà. Bà Đỗ Thị Loan, Tổng Thư ký Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cũng đã chỉ ra các chương trình quảng cáo lãi suất 0% hỗ trợ mua nhà giống kiểu bẫy lãi vay đối với người mua nhà.
Không người dân nào dám mua nhà ở với thời gian vay kéo dài 20-30 năm mà chịu lãi suất thả nổi trong khi họ đi làm công ăn lương với thu nhập cố định. “Ở nước ngoài, người dân vay mua nhà lãi suất rất thấp và lãi này ổn định trong nhiều năm. Tôi biết lãi suất cho vay mua nhà ở Singapore chỉ khoảng 3%-4%/năm và ngân hàng giữ ổn định trong nhiều năm không đổi” - bà Loan nói.
Về phía các ngân hàng, sở dĩ ngân hàng không dám áp lãi suất cố định suốt thời hạn cho vay vì lạm phát ở Việt Nam hay biến động thất thường nên lãi suất cũng “nhảy múa” theo. Nếu áp lãi vay cố định thì lãi huy động tiền gửi tiết kiệm ngoài thị trường tăng lên, chắc chắn ngân hàng bị thiệt.
Hỗ trợ người mua nhà tốt nhất nên hạ giá sản phẩm
Trong bối cảnh thị trường đi xuống, chính sách ưu đãi lãi suất vay mua nhà chưa hẳn đã thuyết phục được khách hàng đi đến quyết định mua nhà ở thời điểm này, nhất là tại thị trường Hà Nội. Bởi khách hàng có tâm lý chờ đợi giá giảm tiếp, hơn là đi vay mua nhà để có thể sẽ phải chịu thiệt khi giá nhà tiếp tục giảm. Mặt khác, việc vay được tiền mua nhà, kể cả có sự bảo lãnh của chủ đầu tư dự án cũng rất khó.
Hiện một số ngân hàng muốn cho vay mua bất động sản, nhưng số khách hàng chứng minh được thu nhập đủ điều kiện vay vốn mua nhà lại không nhiều. Trong khi đó, nhu cầu vay tiền mua nhà cũng rất ít. Vì thế, việc lãi suất cao thấp ra sao giờ không phải là yếu tố quyết định việc khách hàng có quan tâm mua nhà hay không.
Vấn đề mà khách hàng có nhu cầu mua nhà hiện nay quan tâm nhất tại mỗi dự án là giá bán, tiến độ xây dựng và năng lực của chủ đầu tư. Những dự án đã hoặc đang được hoàn thiện sẽ được người mua nhà chú ý hơn cả. Còn với các dự án mới triển khai hoặc chỉ vừa xong móng, dù chủ đầu tư có đưa ra ưu đãi hấp dẫn đến mấy thì việc bán nhà vẫn rất khó khăn. Lời khuyên tốt nhất cho các khách hàng có ý định tham gia các gói tín dụng 0% lãi suất là hãy đọc kỹ hợp đồng, cân nhắc kỹ trước khi đặt bút ký.
