Những ngày qua, cộng đồng mạng khá bất ngờ với thông tin năm Giáp Thìn không có tiết Lập Xuân. Cụ thể là tiết Lập Xuân của năm 2024 rơi vào ngày 4/2/2024, trước ngày mùng 1 Tết Nguyên Đán Giáp Thìn tận 5 ngày.
Điều này đồng nghĩa với việc năm Quý Mão có tới 2 tiết Lập Xuân, một mở đầu, một kết thúc, và có tổng cộng 25 tiết khí. Năm Giáp Thìn 2024 chỉ có 23 tiết khí, khuyết tiết Lập Xuân.
Thật ra điều này không có gì là khó hiểu: Việc chia năm theo lịch âm dương (mà ta quen gọi là Âm lịch) là theo chu kỳ Mặt Trăng, còn chia tiết khí là căn cứ theo vị trí của Mặt Trời so với Trái Đất. Mỗi tiết khí cách nhau 15 độ trên mặt phẳng quỹ đạo, vì thê mỗi năm theo Dương lịch có đều đặn 24 tiết khí.
Sơ đồ thể hiện 24 tiết khí tương ứng với mặt phẳng quỹ đạo Trái Đất quay quanh Mặt Trời. Nguồn ảnh: doisongphongthuy
Chi tiết ngày tương ứng với các tiết khí trong một năm dương lịch. Nguồn ảnh: doisongphongthuy
Vậy thì mùa xuân năm Giáp Thìn chỉ còn 5 tiết khí sau đây
Dù không có tiết Lập Xuân, mùa xuân năm Giáp Thìn vẫn có 5 tiết khí khác, bao gồm Vũ Thủy, Kinh Trập, Xuân Phân, Thanh Minh, và Cốc Vũ. Mỗi tiết khí mang một ý nghĩa đặc trưng, phản ánh sự thay đổi của thiên nhiên và có ảnh hưởng nhất định đến đời sống.
- Tiết Vũ Thủy: Thời gian này thường có mưa phùn, gió xuân bắt đầu và độ ẩm tăng lên, thích hợp cho việc gieo trồng và sinh sôi của vạn vật.
- Tiết Kinh Trập: Sâu bọ bắt đầu hoạt động, đánh thức sức sống của thiên nhiên. Đây cũng là lúc nông dân chú ý đến việc phòng trừ sâu bệnh cho mùa màng.
- Tiết Xuân Phân: Ngày đêm ngang bằng, thời tiết dần ấm áp, là dấu hiệu bắt đầu của sự phát triển mạnh mẽ trong tự nhiên.
- Tiết Thanh Minh: Thời điểm này thường là lúc người dân thực hiện nghi lễ tảo mộ, thể hiện nét văn hóa tưởng niệm tổ tiên.
- Tiết Cốc Vũ: Đánh dấu sự kết thúc của mùa xuân và là dấu hiệu chuyển mình sang mùa hạ, với những cơn mưa mùa hạ bắt đầu xuất hiện.
24 điểm đặc biệt ứng với 24 tiết khí. Nguồn ảnh: bachhoaxanh
Mùng 1 Tết Nguyên Đán không phải là một trong 24 tiết khí
Theo định nghĩa và bảng chia tiết khí nêu trên thì mặc dù từ "Tết" được cho có nguồn gốc biến âm từ từ "Tiết" (trong tiết khí), nhưng ngày Tết Nguyên Đán Giáp Thìn không phải là 1 tiết khí trong chu kỳ 24 tiết khí của âm lịch.
Ngày mùng 1 Tết Nguyên Đán là một ngày vô cùng quan trọng trong văn hóa Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng.
Đánh dấu sự bắt đầu của một năm mới, mùng 1 Tết Nguyên Đán là thời điểm để mọi người cùng sum vầy, đoàn tụ gia đình, cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng và hạnh phúc.
Ngày này còn mang theo nhiều phong tục truyền thống như lì xì, cúng tổ tiên và các nghi thức nhằm xua đuổi tà khí, mang lại may mắn.
Trong xã hội hiện đại, việc hiểu biết về tiết khí không còn bó hẹp trong lĩnh vực nông nghiệp mà còn ảnh hưởng đến nhiều mặt của đời sống như y học, phong thuỷ, dự báo thời tiết, và thậm chí là hoạch định kế hoạch cá nhân.
Việc theo dõi tiết khí giúp con người có thêm kiến thức để chuẩn bị và ứng phó với các biến đổi của thời tiết, từ đó có những biện pháp bảo vệ sức khỏe tốt hơn.
Riêng trong phong thuỷ, các tiết khí cung cấp thông tin giúp xác định thời điểm lành thúc đẩy công việc, mua bán, xây dựng nhà cửa.
Tóm lại, dù không còn phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp, hiểu biết về tiết khí vẫn có giá trị ứng dụng thiết thực trong cuộc sống đương đại.