Trong lịch sử hơn 4 tỉ năm của Trái Đất, sự sống đã hình thành và phát triển từ những dạng đơn giản nhất như sinh vật đơn bào, sau đó tiến hóa để hình thành sinh vật đa bào phức tạp.
Kết quả hàng tỉ năm tiến hóa là một thế giới sự sống vô cùng sinh động và phức tạp, trong đó, con người tuy mới chỉ xuất hiện không lâu, nhưng bằng bộ óc phát triển đã chiếm một chỗ đứng vững vàng trong giới sinh vật.
Con người đang nắm vận mệnh của chính mình và làm chủ cả tương lai
Sự thay đổi gene giúp con người tiến hóa và thích nghi với môi trường. Ảnh Internet.
Chúng ta trở thành sinh vật ưu tú nhất, thông qua quá trình lao động để có thể phát triển bộ não và đi thẳng như ngày nay. Nhưng dù có thông minh siêu việt đến mức nào, con người vẫn không nằm ngoài quy luật của sự sống hay sinh lão bệnh tử!
Không thể phủ nhận chính bộ óc ưu việt đã giúp con người đã loại bỏ rất nhiều yếu tố tự nhiên bất lợi trong tiến trình tiến hóa, nếu như tổ tiên chúng ta có thể chết vì những lý do mà ngày nay có vẻ khá ngớ ngẩn như nhiễm trùng.
Thì sự phát triển của khoa học, y tế, nông nghiệp... đã giúp con người vượt qua nhiều căn bệnh hiểm nghèo hay thiếu thức ăn, nước uống.
Chúng ta dường như nắm lấy quyền kiểm soát quá trình tiến hóa của chính mình mà hạn chế tối đa sự tác động của tự nhiên, loại bỏ nhiều nguyên nhân dẫn tới cái chết mà tổ tiên chúng ta không thể có được.
Không chỉ loại bỏ nguy cơ chết vì thiếu thức ăn, lương thực, chúng ta còn tạo ra nguồn thực phẩm chất lượng hay thậm chí làm chủ cả mùa vụ, giúp con người có thể có được lương thực quanh năm. Con người phát triển chiều cao và sức khỏe hơn trước đây rất nhiều nhờ ăn uống thực phẩm dinh dưỡng, chất lượng và khoa học.
Con người thậm chí có thể đấu tranh cho sự sống thông qua sự tiến bộ y học, chúng ta có thể cắt bỏ, thay thế hay cấy ghép cả những bộ phận nhân tạo tưởng chừng không thể thay thế như tim, chi giả, mắt...
Cơ thể tự nhiên của con người được thay thế bằng những cơ quan nhân tạo, thậm chí viễn cảnh kết hợp giữa người và máy móc để trở thành một người lai trong tương lai cũng được nhiều nhà khoa học dự đoán.
Sự kết hợp giữa con người và máy móc cũng là điều mà các nhà khoa học dự đoán trong tương lai. Ảnh Internet.
Chúng ta không chỉ làm chủ cơ thể sinh học và con thay đổi các quy luật sinh học như sinh đẻ, con người có thể quyết định khi nào có con hay làm chậm quá trình này, cũng như quyết định giới tính cho thế hệ sau.
Không giống tổ tiên, sự lựa chọn bạn đời đã không còn giới hạn trong bộ lạc hay các khu vực gần, giờ đây sự phát triển giao thông, công nghệ thông tin đang giúp những con người ở hai nửa Trái Đất tiền gần lại nhau hơn bao giờ hết.
Chính sự tiến bộ xã hội đã làm tăng tuổi thọ của con người, giúp kéo dài sự sống cho con người hơn trước đây rất nhiều. Con số những người có tuổi thọ hơn 100 năm trên khắp hành tinh cũng được tăng lên đáng kể mỗi năm.
Nhưng hệ quả là sự bùng nổ dân số diễn ra nhanh hơn bao giờ hết, nếu trước kia, loài người phải mất hàng trăm ngàn năm để đạt tới dân số một tỉ người thì giữa thế kỷ 20, con số này đã là 2,5 tỉ người. Theo dự đoán của các nhà xã hội học thì Trái Đất sẽ đạt ngưỡng 10 tỉ người vào giữa thế kỷ 21.
Các nhà di truyền học đã tìm ra bằng chứng rõ ràng về sự lựa chọn của con người đã tác động sâu sắc tới tiến trình tiến hóa. Thậm chí làm thay đổi cả cấu trúc gene của chính chúng ta. Quá trình chọn lọc tự nhiên không còn chi phối hoàn toàn tiến trình tiến hóa của con người mà chúng ta đã nỗ lực để làm chủ chính tương lai của giống nòi mình.
Không giống như các loài sinh vật khác trên Trái Đất, con người dường như không phó mặc mình cho tự nhiên mà nỗ lực thay đổi những yếu tố tác động này.
Nghiên cứu chỉ ra sự thay đổi cấu trúc gene của người Anh
Một nghiên cứu thú vị của nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà di truyền học Yair Field tại Đại học Stanford (Mỹ), theo đó các nhà nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu và phân tích DNA bằng phương pháp singleton density score (SDS).
Con người dần có những quyền chọn lựa thay vì phụ thuộc vào chọn lọc tự nhiên. Ảnh Internet.
Dựa vào nguồn dữ liệu genes của dự án UK10K Project (một nguồn lưu trữ khổng lồ chứa bộ genes hoàn chỉnh trên cơ sở các chuỗi của cộng đồng châu Âu) nhằm tìm ra dấu hiệu thay đổi genes của quá trình tiến hóa mà người Anh đã trải qua tỏng thời gian 2.000 năm.
Nhóm nghiên cứu điều tra những dấu hiệu của sự tiến hóa trong khoảng thời gian 2.000 năm và nhận thấy đã có 23 sự thay đổi quan trọng trong việc sắp xếp lại cấu trúc gene.
Đầu tiên, sự chọn lọc đã thay đổi sâu sắc tới gene lactase (đây là gene giúp điều hòa lượng men lactase trong dạ dày để tiêu hóa thức ăn, nhất là sữa). Sự tiêu thụ sữa nhiều hơn đã khiến cơ thể con người thay đổi để có thể thích nghi với điều kiện môi trường mới mà tổ tiên chúng ta không có được.
Thứ hai, chính là sự thay đổi cấu trúc gene HLA, đóng vai trò quan trọng đối với hệ thống miễn dịch của con người.
Mà theo nghiên cứu nguyên nhân dẫn tới sự thay đổi này có thể do quá trình lịch sử di cư của người La Mã vào Anh cách đây 2.000 năm trước cũng như nhiều nhóm sau đó làm tăng nguy cơ các bệnh truyền nhiễm. Nhưng điều đáng kinh ngạc nhất trong kết quả nghiên cứu chính là gene màu tóc vàng hoe và mắt xanh đã thay đổi trong 2 thiên niên kỷ.
Trong trường hợp này, có vẻ như sự lựa chọn giới tính ưu thế hơn so với sự lựa chọn tự nhiên đã điều khiển để khiến việc tăng lên số người mang nhóm gene này. Nói riêng đối với người Anh, đàn ông có xu hướng thích phụ nữ tóc vàng chiếm ưu thế so với các màu tóc khác.
Chính bộ não phát triển giúp chúng ta kiểm soát không chỉ bản thân mà cả môi trường sống xung quanh tốt hơn, nắm quyền chủ động và chọn lựa hơn trong việc làm chủ tiến trình tiến hóa của chính mình.
Bài viết được dịch từ các nguồn: Sciencealert, Ncbi.nlm.nih.gov