Salar de Uyuni ở Bolivia là cánh đồng muối lớn nhất thế giới. (Ảnh: Helen Filatova)
Salar de Uyuni là sa mạc muối lớn nhất trên Trái Đất, trải dài khoảng 10.400 km2 trên cao nguyên Andes ở Bolivia. Uyuni nổi tiếng với những bãi muối lấp lánh ngập trong nước và những hoa văn tổ ong mê hồn được tìm thấy ở những góc khô cằn nhất của sa mạc.
Salar de Uyuni có độ cao trung bình là 3.660 m so với mực nước biển - nhưng không phải lúc nào cũng như vậy. Khoảng 5 triệu năm trước, khu vực mà dãy núi Andes tọa lạc ngày nay là vùng trũng và khí hậu trở nên khô cằn, Sarah McKnight, phó giáo sư thủy văn học tại Đại học Dayton ở Ohio, cho biết.
Theo thời gian, nhiệt độ cực cao và lượng mưa khan hiếm khiến các hồ thời tiền sử trong khu vực bốc hơi, để lại lớp vỏ trầm tích và muối. Các quá trình kiến tạo và hoạt động núi lửa sau đó đẩy lớp vỏ đó lên một cao nguyên, nơi chúng vẫn tồn tại cho đến ngày nay.
So với các bãi muối khác như Salar de Atacama ở Chile, nơi có lớp vỏ muối dày hơn 1.000m ở một số nơi, Salar de Uyuni khá mỏng, với lớp vỏ chỉ dày từ 3 đến 10m. Phó giáo sư McKnight cho biết lượng muối tích tụ trên sa mạc muối phụ thuộc vào địa chất của khu vực và các mảng kiến tạo bên dưới.
Lớp vỏ muối của Salar de Uyuni bao phủ một lớp nước cực mặn. Nhưng nước cũng nằm trên lớp vỏ ở một số nơi do một quá trình gọi là "nước ngọt trào lên".
Nước ngọt trào lên tạo ra các hồ nước là nơi sinh sống của chim hồng hạc.(Ảnh: Martin BERNETTI / AFP)
Sa mạc muối được bao quanh bởi những ngọn núi phủ tuyết và núi lửa cung cấp nước tan chảy cho vành của lớp vỏ. Nước ngọt trượt xuống bên dưới lớp vỏ nhưng ngay lập tức tách khỏi nước muối do sự khác biệt về độ mặn.
Nước ngọt trào lên là khi nước ngọt di chuyển lên qua lớp vỏ và trào lên bề mặt, tạo thành các hồ trên bãi muối. Salar de Uyuni có từ sáu đến tám hồ như vậy, rất quan trọng đối với các loài chim hồng hạc sống trong sa mạc. Kích thước của các hồ thay đổi tùy theo mùa và hạn hán.
McKnight cho biết nước ngọt nhỏ giọt từ các đỉnh núi xung quanh là lý do tại sao Salar de Uyuni là một trong những nguồn dự trữ lithium phong phú nhất trên Trái đất. Hoạt động thủy nhiệt và núi lửa ở dãy Andes có nghĩa là những ngọn núi này rất giàu khoáng chất bao gồm lithium, nước chảy qua các tảng đá.
Cánh đồng muối nằm ở một vùng núi được mệnh danh là "tam giác lithium", bao gồm một phần của Bolivia, Argentina và Chile và chứa 75% lượng lithium của thế giới.
Theo một nghiên cứu năm 2012, Salar de Uyuni có khả năng chứa phần lớn nguồn tài nguyên này - 11,2 triệu tấn, hay khoảng 38% nguồn cung cấp lithium đã biết của thế giới. Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ ước tính cánh đồng muối này chứa khoảng một phần tư nguồn cung cấp của thế giới và Tạp chí Harvard International Review ước tính con số này lên tới 50%.
Không chỉ là sa mạc muối, Salar de Uyuni còn được biết đến với trữ lượng lithium nhiều nhất thế giới, nằm rải rác dọc theo sa mạc muối mà hiện tại chúng ta không có công nghệ nào để khai thác nó một cách kinh tế.
