Hôm thứ Sáu (14/6), kết thúc cuộc gặp mặt với Tổng thống Iran Hassan Rouhani bên lề thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải tại thủ đô Bishkek, Kyrgyzstan, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết, mối quan hệ giữa Moscow và Tehran là "đa chiều, đa phương" và nó liên quan tới nền kinh tế, các vấn đề ổn định trong khu vực, các nỗ lực chung để đối phó với chủ nghĩa khủng bố, bao gồm cả ở Syria".
Nga và Iran hiện là hai nước ủng hộ hàng đầu cho Tổng thống Syria Bashar al-Assad trong chiến dịch chống lại các phe phái đối lập sau cuộc nổi dậy năm 2011.
Tổng thống Vladimir Putin gặp gỡ người đồng cấp Iran bên lề thượng đỉnh SCO 2019 (ảnh: Điện Kremlin)
Sau khi chiến thắng lực lượng khủng bố IS, Mỹ đã thay đổi trọng tâm từ Syria sang tập trung vào Vịnh Ba Tư, nơi Washington cáo buộc Iran đứng sau một loạt các cuộc tấn công xảy ra gần đây.
Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ là cơ quan bị Iran coi là tổ chức khủng bố sau quyết định của Mỹ đưa Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran vào danh sách các nhóm khủng bố đầu năm nay. Trong một video do Bộ này công bố, một chiếc tàu bị cho là của Iran đang tháo dỡ một lựu đạn chưa phát nổ từ sườn bên của Front Altair, một trong hai con tàu nước ngoài bị tấn công hôm thứ Năm (13/6) tại Vịnh Oman. Đây là vụ việc thứ hai chỉ trong vài tuần, có liên quan tới các tàu thương mại tại vùng biển chiến lược, chỉ cách Eo biển Hormuz chưa đầy 160 km.
Cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã nhanh chóng cáo buộc Iran phải chịu trách nhiệm cho vụ tấn công.
Hai tàu trên mang cờ Na Uy và Quần đảo Marshall. Mọi việc càng thêm phức tạp khi cả hải quân Mỹ và Iran đều phản ứng trước các vụ nổ trên tàu. Ít nhất 23 thủy thủ đã được chuyển tới cảng Jask của Iran sau khi ban đầu được một tàu Hàn Quốc giải cứu; trong khi đó, Mỹ tuyên bố một tàu Hà Lan đã cứu hộ 21 thủy thủ.
Nga xác nhận có 11 công dân Nga tại Jask. Phát biểu ngày 13/5, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov đưa ra lời "cảnh báo trước bất kỳ nỗ lực xấu xa nào muốn đổ lỗi cho những người mà không được một số quốc gia có tiếng nói chào đón".
Moscow từng nhiều lần chỉ trích sự can thiệp của Washington tại Trung Đông, vai trò của Mỹ trong động thái mở rộng NATO, quyết định từ bỏ các hiệp ước kiểm soát vũ trang lịch sử cũng như các lệnh trừng phạt nhằm vào Nga.
Moscow và Tehran không hoàn toàn thống nhất với nhau trong chính sách Trung Đông của mình. Nga duy trì quan hệ thân thiết với Israel, còn Iran cổ vũ cho một "trục kháng cự" bao gồm Syria, phong trào Hezbollah và một số nhóm được Tehran "chống lưng". Tuy nhiên, quan hệ giữa hai nước vẫn tỏ ra hòa hợp.
Bất chấp cuộc chạy đua tranh giành ảnh hưởng tại Damascus, hôm thứ sáu, Tổng thống Putin lưu ý, thành công có được tại Syria "đặc biệt là nhờ vào lập trường tích cực của Iran".
"Chúng tôi đang phát triển quan hệ kinh tế và trên rất nhiều lĩnh vực", ông Putin nhấn mạnh.