Các loại kẹo viên, keo hít, bóng cười, shisha, cỏ Mỹ... có thể mua dễ dàng trong các quán cà phê, ngoài đường phố - Ảnh: T.T.D.
Tình trạng sử dụng chất gây nghiện ở thanh thiếu niên đang ngày càng gia tăng, đặc biệt nữ giới có xu hướng sử dụng các chất này tăng lên, không ít trường hợp nhập viện trong tình trạng hoang tưởng do sử dụng chất gây nghiện kéo dài.
Đây là chia sẻ của TS Lê Thị Thu Hà - trưởng phòng điều trị nghiện chất Viện Sức khỏe tâm thần, Bạch viện Bạch Mai - tại hội thảo về sử dụng chất gây nghiện ở thanh thiếu niên chiều 9-8.
TS Hà cho biết nguyên nhân thanh thiếu niên sử dụng chất gây nghiện gia tăng có yếu tố môi trường (tương tác xã hội, stress, gia đình) và nguyên nhân về sinh lý (gene và biểu sinh, giới).
Một số chất gây nghiện thanh thiếu niên thường sử dụng, lạm dụng là nicotine, rượu, cần sa, methamphetamine (ma túy đá), MDMA (thuốc lắc), N20.
Theo các bác sĩ, khi lạm dụng chất gây nghiện sẽ làm biến đổi chất dẫn truyền tế bào não, dẫn đến suy giảm trí nhớ, mất ngủ, rối loạn tình dục, rối loạn hành vi.
Các loại kẹo viên, keo hít, bóng cười, shisha, cỏ Mỹ... có thể mua dễ dàng trong các quán cà phê, ngoài đường phố - Ảnh: T.T.D.
Hoang tưởng vì chất gây nghiện
BSCK2 Bùi Nguyễn Hồng Bảo Ngọc - Viện Sức khỏe tâm thần, Bạch viện Bạch Mai - dẫn chứng về trường hợp bệnh nhân dùng chất gây nghiện từ tuổi vị thành niên.
Chị N.T.T. (ở Vĩnh Phúc) vào viện lần thứ 3 vào ngày 18-6 vừa qua do thường xuyên cáu gắt và cho rằng có người hại mình. Thậm chí, nhiều đêm chị T. không ngủ, tay cầm dao đi đi lại lại, cho rằng có người rình rập hại mình.
Mẹ chị T. kể ngay từ khi học cấp III, T. thường xuyên tụ tập bạn bè và có sử dụng thuốc lá, rượu bia. Sau khi học xong cấp III, chị T. học chăm sóc da và làm đẹp, sau đó có mở 2 spa làm việc.
Sau khi có thu nhập ổn định, chị T. bắt đầu dùng nhiều loại chất gây nghiện. Chị sử dụng bóng cười cách đây hơn 1 năm, sau đó sử dụng MDMA (thuốc lắc).
Sau khi dùng chất gây nghiện kéo dài, tần suất tăng dần, chị T. bắt đầu nghe thấy tiếng nói trong đầu, tiếng người khác chửi mắng khiến chị cáu gắt đập phá đồ đạc.
Tại lần nhập viện đầu, chị T. được chẩn đoán rối loạn tâm thần. Sau điều trị 10 ngày, chị T. dần ổn định, hết tiếng nói trong đầu, ăn ngủ tốt hơn. Chị T. được ra viện nhưng không đến tái khám theo lịch hẹn.
Sau đó, chị T. tiếp tục "tái nghiện" và phải nhập viện đến lần thứ 3 với chẩn đoán rối loạn tâm thần do sử dụng đa chất (cần sa, N2O) với hoang tưởng chiếm ưu thế.
Sử dụng chất gây nghiện, hiểm họa khôn lường
Theo TS Hà, việc lạm dụng rượu, cần sa và các chất gây nghiện khác sẽ làm khiếm khuyết về cấu trúc và chức năng của não. Những trẻ uống rượu nhiều năm sẽ giảm thể tích hồi hải mã (một cấu trúc quan trọng của não bộ, có tác dụng cải thiện khả năng ghi nhớ), vỏ não trước trán, tiểu não. Kết quả dẫn đến suy giảm trí nhớ, sự chú ý và tốc độ xử lý thông tin và chức năng điều hành, việc lập kế hoạch, giải quyết các vấn đề sau này.
"Đối với trẻ vị thành niên, việc điều trị sử dụng chất gây nghiện cần được giải quyết càng sớm càng tốt. Gia đình, cộng đồng và quy định pháp luật là những khía cạnh quan trọng trong quá trình điều trị", TS Hà thông tin.
ThS Bùi Văn Toàn, phòng tâm lý lâm sàng Viện Sức khỏe tâm thần, cho rằng việc điều trị khi trẻ sử dụng chất gây nghiện dựa vào gia đình là vô cùng quan trọng.
"Ngay khi trẻ có biểu hiện hoặc phát hiện trẻ có sử dụng chất gây nghiện, gia đình cần tỏ rõ quan điểm, đồng hành để thay đổi hành vi của trẻ. Chủ yếu, trẻ sử dụng chất gây nghiện do nguyên nhân stress hoặc muốn thể hiện bản thân. Vì vậy, gia đình cần theo dõi, giải quyết những vấn đề của trẻ để trẻ không tái sử dụng chất gây nghiện", ThS Toàn nói.