Những dòng sông trong lòng thành phố luôn là một không gian đặc biệt - nơi chuyển tiếp, kết nối giữa không gian cũ và mới và là không gian hấp dẫn nhất của đô thị.
Hà Nội (thành phố lớn nhất cả nước) cũng là nơi gắn liền với những dòng sông, trong đó sông Hồng là con sông lớn nhất. Theo dòng chảy thời gian, sông Hồng đã tạo ra cả không gian văn hóa, bề dày lịch sử của đất nước, sự phồn thịnh của kinh thành Thăng Long xưa và Hà Nội ngày nay.
Để khai thác hiệu quả quỹ đất khu vực bãi nổi giữa sông (329ha) và bãi bồi ven sông Hồng (63ha) thuộc địa bàn 4 quận Hoàn Kiếm, Long Biên, Ba Đình, Tây Hồ thành công viên văn hóa xứng tầm tại khu vực, mới đây, UBND quận Hoàn Kiếm đã phát động cuộc thi tuyển ý tưởng quy hoạch công viên văn hóa đa chức năng tại khu vực này.
Cuộc thi nhằm tìm kiếm ý tưởng thiết kế sáng tạo độc đáo, chất lượng cao về toàn bộ khu vực bãi nổi giữa và bãi bồi ven sông Hồng. Các ý tưởng thiết kế cũng nhằm cụ thể hoá Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng đã được phê duyệt và định hướng về tổ chức không gian cảnh quan của Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, tỷ lệ 1/5000 (đoạn từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở) được UBND TP phê duyệt.
Theo ban tổ chức, tổng giá trị giải thưởng trong cuộc thi là 1 tỉ đồng (gồm 1 giải nhất: 500 triệu đồng, 1 giải nhì: 300 triệu đồng và 1 giải ba: 200 triệu đồng).
Cuộc thi dành cho các đối tượng là các tổ chức, cá nhân uy tín trong lĩnh vực tư vấn thiết kế sáng tạo, hoạt động trong nước và quốc tế. Lễ trao giải và công bố kết quả dự kiến diễn ra vào tháng 10 năm nay.
Dưới đây là một số ý tưởng thiết kế khu vực bãi nổi giữa sông và bãi bồi ven sông Hồng do ChatGPT AI sáng tạo ra:
Toàn bộ bãi nổi giữa thuộc các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Tây Hồ, Long Biên và bãi ven sông Hồng thuộc các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Tây Hồ được giới hạn từ cầu Tứ Liên đến cầu Trần Hưng Đạo (sắp khởi công) và đường trục hữu ngạn (lộ giới 50 m) sông Hồng kết nối với khu dân cư hiện hữu và trung tâm khu vực nội đô lịch sử.
Quy hoạch không gian bãi giữa và ven sông Hồng một cách hiệu quả sẽ góp phần tạo nên một hành lang xanh dọc theo trục sông Hồng, là điểm đến hấp dẫn cho phát triển du lịch cộng đồng, sớm sánh vai với các con sông nổi tiếng trên thế giới.
Trong đó, bãi giữa sông Hồng nằm sát phần nội đô lịch sử, nơi có thể kết nối với các hoạt động đô thị sôi động khu vực phố cổ, hồ Hoàn Kiếm, khu chính trị Ba Đình. Đây có thể được coi là nơi “đón bình minh Hà Nội”, một bình minh tuyệt đẹp và độc đáo trên sông của Hà Nội.
Bãi nổi giữa sông được đánh giá là một không gian vô cùng đặc biệt, nơi có tầm nhìn không giới hạn trong đô thị, là điểm nhấn quan trọng của dòng sông.
Bãi nổi với diện tích khoảng 300 ha, cao độ nền từ 2.0m – 10.5m, trong đó phần lớn diện tích có cao độ nền từ 6.0m – 9.0m, được bao quanh bởi mặt nước sông Hồng, đây là khu vực có nhiều tiềm năng về đất đai, cảnh quan thiên nhiên, môi trường khí hậu… để tạo lập thành không gian hấp dẫn nhất thành phố.
Từ phần đất này có thể quan sát được các khúc quanh co uyển chuyển của dòng chảy sông Hồng, cũng như cảnh quan bên phía Ngọc Thụy, Gia Lâm. Từ vị trí này nhìn về phía nội đô, cảm giác như đang được ở một thế giới khác. Cùng với những điểm nhấn là cầu Long Biên, Chương Dương và Nhật Tân, cảnh quan bãi giữa càng thêm huyền ảo.
Các chuyên gia trong lĩnh vực quy hoạch cho rằng, bãi giữa sông Hồng là cơ hội lớn của Hà Nội để tạo ra không gian xanh ngay trong lòng thành phố và cầu Long Biên nếu trở thành cầu đi bộ thì sẽ là kết nối hoàn hảo cho công viên bãi giữa. Tới đây, khi cầu Long Biên không còn đường sắt đi qua, chúng ta có thể biến cây cầu lịch sử này thành nơi kết nối, thưởng ngoạn công viên bãi giữa sông Hồng.
Khi các con đường xuống bãi giữa được khai thông, các hộ dân có thể cung cấp các “dịch vụ” cho các hoạt động du lịch ngay tại đây.
Hiện tại, có ít nhất có 230 loài chim thường xuyên đến sinh sống tại bãi sông Hồng. Người ta còn phát hiện 2-4 cá thể hạc đen được coi là biểu tượng của đồng bằng sông Hồng, vì gần như không ghi nhận được ở đâu khác. Vì vậy, nhiều chuyên gia đề xuất nên quy hoạch công viên bãi giữa hướng đến một không gian sinh thái có quy mô lớn trong thành phố giống một số khu rừng ven đô Paris.
Khu vực được quy hoạch cũng rất gần không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm. Trong khi không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm đang quá tải, chật chội thì khu vực công viên bãi giữa cỏ thể sẽ là một không gian mở rộng với nhiều hoạt động hơn, tạo thành một điểm tham quan, du lịch, bổ trợ không gian mở cho khu phố cổ, khu phố cũ Hà Nội.
“Chúng ta có thể quy hoạch trồng rừng cây, hồ nước qua việc đào hồ, nơi vui chơi của trẻ con, người già, nơi hẹn hò của thanh niên… hay cả một bãi tắm trên sông Hồng”, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam đưa ra đề xuất quy hoạch công viên bãi giữa.
Theo các chuyên gia, để từng bước hiện thực hóa định hướng nêu trên, trước hết TP cần nghiên cứu lập đề án, quy hoạch chi tiết bãi giữa, bãi nổi sông Hồng thành công viên văn hoá đa chức năng, quy hoạch các tuyến đường giao thông kết nối từ khu vực nội đô và từ TP phía Bắc, xây dựng các quảng trường, đài vọng cảnh để tận dụng không gian khoáng đạt của cảnh quan bầu trời – mặt nước, các công trình dịch vụ tiện ích… phục vụ nhu cầu tham quan, khám phá, vui chơi giải trí của người dân và du khách đến Hà Nội.
Các ý tưởng, giải pháp tốt từ cuộc thi “Ý tưởng quy hoạch công viên văn hóa đa chức năng tại khu vực bãi nổi giữa và bãi ven sông Hồng” sẽ cụ thể hóa trong các đồ án quy hoạch chi tiết mà các quận sẽ triển khai thời gian tới, hứa hẹn một tương lai "biến hình" khó tin tại khu vực bãi sông, tạo điều kiện nâng cao chất lượng sống và thỏa mãn nhu cầu vui chơi, giải trí cho người dân Thủ đô và các vùng lân cận.