Lối sống cô lập
Những người này được gọi là hikikomori, được chính phủ nước này định nghĩa là những người đã sống cô lập trong ít nhất sáu tháng. Một số chỉ ra ngoài để mua đồ tạp hóa hoặc cho làm một số việc không thường xuyên, trong khi những người khác thậm chí không rời khỏi phòng ngủ của họ.
Cụm từ này được đặt ra từ đầu những năm 1980 và các nhà chức trách đã bày tỏ mối lo ngại ngày càng tăng về vấn đề này trong thập kỷ qua. Theo một cuộc khảo sát do Cơ quan Trẻ em và Gia đình của chính phủ Nhật Bản thực hiện vào tháng 11 năm ngoái, đại dịch Covid-19 dường như đã khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.
Cuộc khảo sát trên toàn quốc cho thấy trong số 12.249 người được hỏi, khoảng 2% người từ 15 đến 64 tuổi được xác định là hikikomori, với sự gia tăng nhẹ ở nhóm những người từ 15 đến 39 tuổi. Với tỷ lệ đó được áp dụng cho tổng dân số Nhật Bản, ước tính có khoảng 1,46 triệu người đang chọn lối sống này - theo một phát ngôn viên từ cơ quan chính phủ.
Những lý do phổ biến dẫn tới tình trạng này là mang thai, mất việc làm, bệnh tật, nghỉ hưu và có mối quan hệ xã hội không tốt – nhưng lý do hàng đầu là Covid-19, với hơn 1/5 số người được hỏi cho rằng đại dịch là một yếu tố quan trọng trong lối sống cách biệt của họ.
Hiện tượng hikikomori phổ biến ở Nhật Bản: những người dành cả đời sinh hoạt trong phòng ngủ của mình.
Nhật Bản, giống như nhiều quốc gia ở Đông Á, đã duy trì các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt đối với đại dịch cho đến năm 2022 ngay cả khi những nơi khác chấp nhận "sống chung với Covid". Nước này chỉ mở lại biên giới cho du khách nước ngoài vào tháng 10 năm ngoái, chấm dứt một trong những biện pháp kiểm soát biên giới nghiêm ngặt nhất thế giới, hơn hai năm sau khi đại dịch bắt đầu.
"Do Covid-19, cơ hội tiếp xúc với những người khác đã giảm đi", một nghiên cứu khác xuất bản vào tháng 2 tại Thư viện Quốc hội Nhật Bản cho biết.
Nghiên cứu cho biết thêm rằng đại dịch có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề xã hội hiện có như cô đơn, cô lập và khó khăn tài chính, dẫn đến sự gia tăng các vấn đề gia đình khác.
Già hóa dân số tại Nhật Bản
Các hikikomori đã xuất hiện từ rất lâu trước khi xảy ra đại dịch, gắn liền với một vấn đề tiềm ẩn khác của Nhật Bản: cuộc khủng hoảng dân số.
Dân số Nhật Bản đã liên tục giảm kể từ khi bùng nổ kinh tế vào những năm 1980, với tỷ lệ sinh và số ca sinh hàng năm giảm xuống mức thấp kỷ lục mới trong vài năm liên tiếp.
Trong khi đó, dân số già đang tăng lên khi người dân dần rời khỏi lực lượng lao động và bước vào tuổi nghỉ hưu, gây ra rắc rối cho một nền kinh tế vốn có dấu hiệu trì trệ. Mọi thứ nghiêm trọng đến mức thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cảnh báo rằng đất nước "đang trên bờ vực không thể duy trì các chức năng xã hội."
Đối với những gia đình có thành viên hikikomori, điều này đặt ra một thách thức kép, được gọi là "vấn đề 8050" - tức là những người sống cách biệt trong xã hội ở độ tuổi 50 vẫn sống phụ thuộc vào cha mẹ ở độ tuổi 80.
Các nhà chức trách cũng đã trích dẫn các yếu tố khác, chẳng hạn như số lượng người trưởng thành độc thân ngày càng tăng khi sức hấp dẫn của hẹn hò và hôn nhân suy yếu, đồng thời làm giảm sức hút của các mối quan hệ ngoài đời thực khi mọi người chuyển sang sử dụng mạng xã hội.
Năm 2018, Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản đã thành lập một cơ quan hỗ trợ hikikomori để giúp đỡ những người bị ảnh hưởng bởi hiện tượng này.
Takumi Nemoto, người đứng đầu bộ khi đó, cho biết: "Chúng tôi tin rằng điều quan trọng là phải khôi phục mối quan hệ với xã hội, đồng thời cung cấp hỗ trợ chi tiết cho những người chọn lối sống này bằng cách giải quyết các vấn đề cá nhân của họ".
Ông nói thêm rằng chính quyền địa phương và quốc gia đã triển khai nhiều dịch vụ khác nhau như tư vấn và thăm nhà những người hikikomori, hỗ trợ nhà ở cho người trung niên và người lớn tuổi, kèm theo các nỗ lực tiếp cận cộng đồng khác.
Ngoài ra còn có các chương trình hướng tới các hộ gia đình đơn thân như kế hoạch ăn uống cho con cái, cho vay mua nhà và lập kế hoạch cho những người sắp ly hôn.
"Vì số lượng hộ gia đình độc thân và hộ gia đình độc thân người già dự kiến sẽ tăng lên trong tương lai, nên có lo ngại rằng vấn đề cô đơn và sống cô lập sẽ trở nên nghiêm trọng hơn," chính phủ Nhật Bản cho biết.
"Vì vậy, ngay cả khi sự lây lan của Covid-19 được kiểm soát trong tương lai, chính phủ sẽ cần phải... giải quyết các vấn đề cô đơn và cô lập vốn có trong xã hội Nhật Bản."