Câu chuyện kể rằng, trong thời gian thi đấu của Olympic Bắc Kinh 2008, Usain Bolt đã ăn tổng cộng 1.000 miếng gà chiên cốm.
Mỗi ngày, anh ăn tới 5 hộp, mỗi hộp 20 miếng, thêm vào đó là cả khoai tây chiên và bánh táo. Bolt mê gà rán Mỹ mà chẳng hề đụng đến những món ăn truyền thống của Trung Quốc.
Nhìn vào cách mà Bolt đã ăn, bất kể một chuyên gia dinh dưỡng nào cũng phải lắc đầu. Rõ ràng đó là một chế độ kém dinh dưỡng và thiếu lành mạnh nghiêm trọng.
Nhưng hãy nhìn lại những gì mà Bolt đã làm ở Thế vận hội 8 năm về trước: 3 huy chương vàng Olympic và 3 kỷ lục thế giới mới. Quả là một thành tích phải nể phục.
Vậy có điều gì đáng nói trong chế độ ăn của vận động viên người Jamaica? Chẳng lẽ mọi vận động viên trên đường chạy nước rút nên học tập Bolt trong khoản ăn uống?
Chúng ta hãy cùng Caroline Farrell, hiện đang là chuyên gia dinh dưỡng của câu lạc bộ bóng đá Fulham FC, tìm hiểu điều đó.
Bolt đã từng ăn tới 100 miếng gà chiên cốm mỗi ngày trong Olympic 2008.
Theo Farrell, hóa ra gà chiên cốm trong trường hợp của Bolt không hẳn là điều tệ hại. “Là một vận động viên điền kinh, bạn sẽ cần rất nhiều protein. Thịt gà là một nguồn cung cấp tuyệt vời dưỡng chất này.
Nhưng mà, bất cứ thứ gì được chiên quá thì đều không phải cách lý tưởng để cung cấp protein cho cơ thể. Tới 100 miếng gà chiên cốm mỗi ngày sẽ đi kèm với quá nhiều chất béo không lành mạnh và ít protein hơn so với cách ăn thịt gà nạc thông thường”, Farrell nói.
Đó có lẽ cũng chính là những lời khuyên mà Usain Bolt đã nhận được sau Olympic 2008, bởi chế độ ăn của nhà vô địch đường chạy 100m và 200m, suốt 3 kỳ Thế vận hội liên tiếp, bây giờ, trông đã rất khác.
Hóa ra, chính Bolt đã phải từ bỏ thói quen ăn uống của mình. Mọi vận động viên khác đều khao khát thành tích đáng ngưỡng mộ như anh, nhưng chẳng ai học tập Bolt trong một chế độ ăn như vậy.
Đã vài lần Bolt phải thừa nhận rằng, anh đã phải chiến đấu lại thói “nghiện” gà chiên cốm của mình, bên cạnh một món khoái khẩu khác là cánh gà.
Vận động viên người Jamaica đã phải học cách ăn uống lành mạnh hơn. Lý do vì trên đường chạy nước rút, bất kỳ một lượng cân nặng nào, không đóng góp trực tiếp vào tốc độ của vận động viên, được tính là trọng lượng thừa.
Gà chiên cốm sẽ không giúp Bolt duy trì được cân nặng lý tưởng và cả nhu cầu dinh dưỡng trong mỗi ngày tập luyện.
Đúng ra, anh cần ăn những thực phẩm phù hợp với yêu cầu của việc đào tạo cường độ cao và hồi phục sau đó. Một điều chắc chắn nữa là lượng dinh dưỡng đủ nhưng phải được đóng gói trong khẩu phần thức ăn không quá lớn, đảm bảo mọi thứ phải được tiêu hóa trước khi Bolt vào đường chạy.
Vận động viên được mệnh danh là “người ngoài hành tinh” này sở hữu một lợi thế sinh học tuyệt vời. Đó là hệ đòn bẩy của cẳng chân tốt, cơ bắp co duỗi nhanh và sức mạnh tự nhiên hiếm thấy.
Tuy nhiên, phải nói rằng tất cả những điều này sẽ trở nên vô dụng nếu Bolt mất kiểm soát hình thể của mình. Rất có thể điều đó sẽ xảy ra nếu anh cứ ăn tới 100 miếng gà chiên cốm mỗi ngày.
Đâu là thứ mà Bolt không ưa nhất trong thực đơn của mình? Súp lơ xanh. Anh không phải là một người mê nổi món ăn này, nhưng đã cố gắng chấp nhận sự có mặt của nó trong thực đơn. Súp lơ xanh thường được kèm trong món khoai, thịt, và bánh bao Jamaica của Bolt.
Rõ ràng với súp lơ xanh, Bolt đã có một thực đơn thay đổi đáng kể. Một vài năm trước, bạn sẽ bắt gặp một nhà vô địch thế giới tránh rau xanh như “tránh tà”.
Trái tim anh chỉ rung động với đủ kiểu thức ăn nhanh. Farraell tin rằng nhận thức của Bolt về vấn đề dinh dưỡng đã thay đổi. Điều đó cũng sẽ làm tăng thêm sức cạnh tranh của anh trên đường đua nước rút.
“Các vận động viên phải nhắm đến những loại thực phẩm lành mạnh với hàm lượng chất dinh dưỡng cao. Chứ không phải ăn những thực phẩm chế biến, có xu hướng chứa quá nhiều chất béo không lành mạnh, mà lại có hàm lượng dinh dưỡng thiết yếu thấp, chẳng hạn như các chất chống oxy hóa.
Cả hai yếu tố này thì đều ảnh hưởng đến sự hồi phục, sau khi họ tập luyện ở cường độ cao, trong thời gian kéo dài. Ở đẳng cấp Olympic, việc tránh thức ăn nhanh là điều tối quan trọng”, Farrell nói.
Việc “người ngoài hành tinh” Usain Bolt từ bỏ thức ăn nhanh có lẽ sẽ khiến nhiều đối thủ của anh không vui vẻ gì. Cuộc cạnh tranh huy chương vàng Olympic giờ đây công bằng hơn trên khía cạnh dinh dưỡng, mà dường như ngoài điều đó, Bolt sẽ chiến thắng trên mọi khía cạnh khác.
Tyson Gay, vận động viên điền kinh người Mỹ, sắp bước vào đường chạy 4x400 m tiếp sức, cạnh tranh với Bolt vào ngày 20 tới, thuê hẳn một chuyên gia dinh dưỡng cá nhân, giúp anh tính toán tỉ mỉ từng bữa ăn của mình. Gay thừa nhận anh đã cắt bỏ hoàn toàn đồ ăn nhanh.
Trong khi đó, Justin Gatlin, vận động viên về ngay sau Bolt trên đường chạy 100 m năm nay cũng nói rằng anh đã phải từ bỏ một thiên đường đầy pizza và xúc xích.
Gatlin mô tả bánh mỳ là một “kẻ thù” của mình và đã từng thuyết phục huấn luyện viên của anh rằng sô cô la là một nguồn bổ sung chất chống oxy hóa có thể ăn được. Tội nghiệp Gatlin, huấn luyện viên của anh bác bỏ đề nghị này một cách không thương tiếc.
Khác với các vận động viên ở đội tuyển khác, Bolt vẫn được phép ăn sô cô la
Quay trở lại đội tuyển Jamaica, dường như tất cả các vận động viên điền kinh của họ đều có thói quen ăn uống quá “dị”. Ngay cả Bolt, người đã từng ăn 100 bánh gà chiên cốm mỗi ngày cũng phải nể phục mà gọi Yohan Blake, người đồng đội của mình, là “quái thú”.
Ngoài thói quen ăn gà chiên giống Bolt, vận động viên này còn ăn tới 15 quả chuối mỗi ngày. Năm 2011, Blake vô địch trên đường chạy 100 m ở giải World Championships. Anh tin rằng chuối cung cấp năng lượng cho mình và thậm chí đã từng ăn 30 quả một ngày.
“Đó là một sự vượt ngưỡng nhẹ”, Farrell nhận xét. “Đúng là chuối chứa nhiều năng lượng và lượng lớn kali. Nhưng bạn cũng có thể nhận những chất dinh dưỡng này từ nhiều nguồn thực phẩm khác nhau. Sẽ luôn tốt hơn nếu bạn ăn một chế độ dinh dưỡng đa dạng”.
Vậy tóm lại thì một vận động viên chạy nước rút nên ăn như thế nào?
Việc duy trì thể chất của vận động viên chạy nước rút là rất nghiêm ngặt. Điều này sẽ không thể thực hiện được nếu vận động viên tiêu thụ calo vượt ngưỡng.
Bởi vậy, so với chạy marathon, môn thể thao yêu cầu sức bền, mức nạp năng lượng của vận động viên chạy nước rút là tương đối thấp. Họ sẽ phải thận trọng trong từng bữa ăn để giữ tỷ lệ chất béo trong cơ thể ở mức tối thiểu. Đặc biệt là trong thời gian sát kỳ thi đấu, việc giảm cân thường được chú trọng hơn.
Khoảng 60% calo tiêu thụ hàng ngày của vận động viên chạy nước rút phải đến từ protein. Carbohydrate sẽ chiếm 30% và nên chứa trong các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng. 10% cuối cùng đến từ chất béo. Bolt bây giờ cũng thường xuyên sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin C.
Còn đối với nhu cầ bù nước, Gatorade, nhãn đồ uống tài trợ dài hạn cho Bolt, quảng cáo rằng đó là thứ thức uống mà anh đã sử dụng trong cả ngày luyện tập của mình. Farrell không tin vào điều này, bởi đồ uống tăng lực chứa quá nhiều đường. Nó có lẽ chỉ được sử dụng bên ngoài những ngày tập luyện.
Trong chính ngày cuộc thi đấu diễn ra, chế độ ăn uống của Bolt sẽ rất khác một vận động viên chạy đường dài. 100m nước rút sẽ không làm cạn kiệt glycogen dự trữ trong gan, bởi vậy anh không cần ăn quá nhiều carbohydrate như những vận động viên chạy 10.000m.
Trước trận thi đấu, Bolt chỉ cần làm dịu cơn đói và đảm bảo mình cũng không quá no.
Farrell không tin rằng Bolt uống nước tăng lực của Gatorade suốt ngày
Farrell lưu ý rằng, thời gian ăn uống của một vận động viên chạy nước rút nhữ Bolt cũng vô cùng quan trọng. “Yếu tố quan trọng nhất là phải ăn các loại thực phẩm đúng lúc. Bởi vì đó là sự quyết định đến việc vận động viên có đủ cơ bắp cần thiết và cấp nhiên liệu cho các bài tập của họ.
Họ phải phân chia protein, carbohydrate, chất béo, chất chống oxy hóa và bù nước. Thực phẩm hỗ trợ hệ miễn dịch cũng rất quan trọng: bạn không thể tập luyện nếu bạn bị ốm”.
Cuối cùng, với tất cả những điều trên, Farrell đã đi vào phân tích chế độ ăn thực của Bolt. Dĩ nhiên, đó là chế độ ăn của anh tại Olympic năm nay, không phải 1.000 chiếc bánh gà chiên cốm vào năm 2008.
Cho tới thời điểm hiện tại, Bolt đã bảo vệ thành công 2 huy chương vàng trên đường chạy 100 m và 200 m tại Thế vận hội Rio 2016.
Bữa sáng: Bánh mỳ kẹp trứng
Món ăn này là một sự kết hợp hài hòa giữa protein và carbohydrate. Để đa dạng thêm thành phần dinh dưỡng, tôi khuyên bạn nên ăn kèm theo đó sữa chua tự nhiên, quả mọng, quế và hạt chia. Sữa chua cũng là một nguồn bổ sung protein.
Trong khi đó, quế và quả mọng sẽ cung cấp nhiều chất chống oxy hóa. Hạt chia chứa axit béo omega 3, rất có ích cho quá trình phục hồi sau tập luyện.
Bữa trưa: Mỳ với ức gà hoặc thịt bò muối
Bolt đã có những bữa trưa tuyệt vời, nhưng tôi hy vọng rằng anh ăn mỳ nâu. Bữa trưa kiểu này nên ăn kèm theo món salad của các loại rau màu.
Thêm một món salad chứa dầu ô li sẽ giúp tăng cường hấp thụ chất chống oxy hóa. Tôi thường khuyên mọi người trang trí món salad với nghệ. Đó là một gia vị rất tốt cho hiệu quả giảm viêm và hồi phục cơ thể.
Bữa tối: Bánh bao Jamaica và rau
Bữa tối kiểu này thì tương đối thiếu protein. Và nếu ăn bánh bao kiểu chiên thì nó có thể còn có thừa chất béo không lành mạnh. Một lựa chọn tốt hơn sẽ là cá hồi hữu cơ, rau hấp và khoai lang. Thực đơn này phù hợp hơn nhiều với tác dụng hỗ trợ việc phục hồi sau một ngày tập luyện cường độ cao.
Ăn nhẹ: Các loại trái cây như xoài, dứa, táo
Các bữa ăn nhẹ với hoa quả là điều tuyệt vời. Tiếc rằng chúng không cung cấp protein, thứ rất cần thiết để duy trì khối lượng cơ bắp. Vậy ngoài hoa quả thì các loại hạt, sữa chua, bơ lạc, hoặc protein thanh hay bột đều có thể phục vụ một cách tuyệt vời cho nhu cầu ăn nhẹ.
Tham khảo Telegraph