Việc lựa chọn ông Yahya Sinwar diễn ra sau vụ ám sát ông Ismail Haniyeh tại Tehran (Iran) vào ngày 31/7, nhóm vũ trang người Palestine cho biết vào ngày 6/8.
"Phong trào kháng chiến Hồi giáo Hamas thông báo lựa chọn Thủ lĩnh Yahya Sinwar làm người đứng đầu cánh chính trị của phong trào, kế nhiệm thủ lĩnh tử vì đạo Ismail Haniyeh, cầu mong [Chúa] thương xót ông", nhóm này cho biết trong một tuyên bố ngắn.
Tân thủ lĩnh chính trị Hamas Yahya Sinwar (người mặc áo sơ mi trắng). Ảnh: Getty
Theo Al Jazeera, ông Sinwar, 61 tuổi, bị Israel coi là kẻ chủ mưu đằng sau vụ tấn công ngày 7/10/2023 của Hamas vào lãnh thổ Israel, khiến hơn 1.100 người thiệt mạng và hơn 200 người khác bị bắt làm tù binh. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Gallant từng tuyên bố rằng Sinwar đang sống "trong thời gian vay mượn" sau ngày 7/10/2023.
Chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza sau đó đã khiến gần 40.000 người Palestine thiệt mạng, trong đó có hàng nghìn phụ nữ và trẻ em, khiến gần như toàn bộ 2,3 triệu dân tại đây phải rời bỏ nhà cửa và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo chưa từng có với nạn đói, cùng tình trạng khẩn cấp về y tế lan rộng.
Gaza trở thành trung tâm
Theo Al Jazeera, vụ ám sát ông Haniyeh - nhiều khả năng do Israel thực hiện - đã gây chấn động khắp khu vực và được nhiều người coi là nỗ lực của chính phủ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhằm tác động tới các nỗ lực đàm phán ngừng bắn, trong đó ông Haniyeh là nhân vật chủ chốt.
Các nhà phân tích cho biết việc thay thế ông Haniyeh bằng ông Sinwar - người hầu như không xuất hiện kể từ cuộc tấn công ngày 7/10/2023 - là một chỉ báo về vị trí trung tâm mà lực lượng tại Gaza chiếm giữ trong tầm nhìn chính trị của Hamas.
"Ông ấy [Sinwar] đã nhanh chóng vươn lên vị trí có ảnh hưởng trong Hamas, chỉ huy nhóm này ở Gaza. Việc Hamas chọn ông làm thủ lĩnh của phong trào này hiện đặt Gaza lên hàng đầu, không chỉ là các sự kiện trên thực địa, mà chắc chắn là cả động lực trong phong trào Hamas", Nour Odeh - một nhà phân tích chính trị người Palestine - nói với Al Jazeera.
"Và điều đó thực sự gửi đi một tín hiệu, liên quan đến các cuộc đàm phán ngừng bắn, rằng Gaza là bên nắm quyền quyết định", Odeh nói.
Al Jazeera đưa tin, nhóm vũ trang Hezbollah tại Lebanon hoan nghênh việc Hamas bổ nhiệm ông Sinwar vào cuối ngày 6/8, gọi đó là một thông điệp mạnh mẽ gửi đến Israel và Mỹ, cho thấy Hamas thống nhất trong việc ra quyết định.
"Việc chọn người anh em Yahya Sinwar từ trung tâm của Dải Gaza bị bao vây - người có mặt ở tuyến đầu với các chiến binh và giữa những đứa con của nhân dân, dưới đống đổ nát, sự phong tỏa, giết chóc và nạn đói - khẳng định lại rằng mục tiêu mà kẻ thù đang theo đuổi bằng cách sát hại các thủ lĩnh đã thất bại", Hezbollah cho biết trong một tuyên bố.
Trong một động thái phản ứng việc Hamas bổ nhiệm tân thủ lĩnh chính trị, phát ngôn viên quân đội Israel Daniel Hagari nói với đài truyền hình Al-Arabiya của Ả Rập Saudi rằng: "Chỉ có một nơi dành cho Yahya Sinwar, đó là bên cạnh Mohammed Deif và những phần tử còn lại của ngày 7/10/2023. Đó là nơi duy nhất chúng tôi đang chuẩn bị và dự định dành cho Yahya Sinwar ".
Theo Al Jazeera, ông Yahya Sinwar sinh ra tại một trại tị nạn ở Gaza, phía nam Khan Younis, và là cựu chỉ huy bộ máy an ninh nội bộ Al-Majd có nhiệm vụ loại bỏ những người Palestine bị tình nghi hợp tác với Israel. Ông trở thành thủ lĩnh của Hamas ở Dải Gaza vào năm 2017.
Ông Sinwar là một trong số nhiều chỉ huy Hamas mà Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã phát lệnh bắt giữ vì cáo buộc phạm tội ác chiến tranh vào ngày 7/10/2023.
Lệnh bắt giữ cũng được đề nghị đưa ra đối với một số lãnh đạo của Israel, bao gồm Thủ tướng Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant, vì cáo buộc phạm tội ác chiến tranh ở Gaza.
Nhưng bất chấp tuyên bố của Israel sẽ xóa sổ Hamas và triển khai một chiến dịch quân sự vô cùng khốc liệt, phong trào này vẫn tiếp tục chống lại lực lượng Israel ở Gaza.