Ba con tàu của Hải quân Ukraine gồm Nikopol, Berdyansk và Tany Kapu đã được trao trả về cho Kiev trong một buổi lễ có sự tham dự của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy. Rất nhiều người dân Ukraine đã đứng theo dõi và vẫy cờ tổ quốc đón chào ba con tàu khi chúng tiến vào Ochakiv – một cảng của Hải quân Ukraine ở Biển Đen, tối hôm thứ Tư (20/11).
Tuy nhiên, Hải quân Ukraine ngay sau đó đã tố cáo rằng, các con tàu của họ đã bị tháo gỡ các thiết bị, khiến nó ở trạng thái trống trơn và trong điều kiện bị phá hủy nghiêm trọng đến mức chúng phải được tàu khác kéo về căn cứ. “Người Nga đã phá hủy chúng”, Đô đốc Ihor Voronchenko – Tư lệnh Hải quân Ukraine, thẳng thừng tố cáo. "Họ thậm chí tháo cả đèn trên trần, các ổ cắm điện và toilet", ông Voronchenko nói thêm.
Trong khi đó, Tổng thống Mr Zelenskiy – người trực tiếp xem xét các con tàu khi chúng được trao trả về cho Kiev sáng ngày hôm qua (21/11), đã nói: "Tôi rất vui khi các tàu của hải quân chúng ta đã quay trở về nơi chúng thuộc về. Như đã cam kết, chúng tôi đã đưa các thủy thủ và tàu của chúng ta trở về. Một số thiết bị đã bị mất cũng như cả một số vũ khí. Sẽ có một cuộc điều tra. Chúng tôi sẽ xem xét mọi chi tiết của vụ việc."
Nga lập tức phản pháo
Sau khi Kiev cáo buộc Nga tháo dỡ thiết bị và phá hỏng các con tàu, Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) ngay lập tức lên tiếng bác bỏ và đanh thép phản pháo bằng việc công bố một video ghi lại hình ảnh bên trong các con tàu trước khi được trao trả cho Kiev. Những hình ảnh cho thấy các con tàu của Ukraine không hề “bị phá hủy”.
Diễn biến mới nhất có thể đe dọa phá hủy tia hy vọng vừa được thắp lên trong quan hệ giữa hai nước Nga và Ukraine.
Nga đã bắt giữ các tàu của Ukraine trong một cuộc đụng độ hồi cuối năm ngoái. Cụ thể, vụ khủng hoảng gần đây nhất giữa Nga và Ukraine liên quan đến vụ bắt giữ các tàu và thủy thủ của Ukraine được châm ngòi từ sự kiện Hải quân Nga có cuộc đụng độ với các tàu của Ukraine. Hồi tháng 11 năm ngoái, Nga tuyên bố lực lượng nước này đã sử dụng vũ khí để ngăn chặn các tàu của Ukraine đi vào vùng lãnh hải của Nga ở Biển Đen một cách bất hợp pháp. Các tàu hải quân của Ukraine gồm tàu ‘Berdiansk’, ‘Nikopol’ và ‘Yany Kapu’ cùng với lực lượng thủy thủ trên tàu đã bị bắt giữ vì vi phạm vùng lãnh hải của Nga. Các tàu này đã phớt lờ “yêu cầu hợp pháp” của Nga đòi họ dừng hoạt động xâm phạm lãnh hải của Nga. Không những thế, các tàu của Ukraine còn tiếp tục “có những động thái nguy hiểm” và các tàu của Nga đã buộc phải nổ súng để ngăn chặn đối phương, Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) cho biết.
Hải quân Ukraine cáo buộc Nga nổ súng vào hạm đội tàu của họ, làm bị thương ít nhất 6 thủy thủ và bắt giữ ba tàu của họ ở khu vực gần tuyến đường biển then chốt nằm ngoài khơi bán đảo Crimea.
Ngay sau vụ việc, phương Tây đã nhanh chóng lên tiếng bày tỏ sự ủng hộ hoàn toàn đối với Ukraine và công khai chỉ trích, lên án Nga. Các nước phương Tây lâu nay vốn là đồng minh của Kiev trong cuộc đối đầu với Moscow. Trong những tháng qua, phương Tây liên tục gia tăng sức ép lên Nga để buộc Nga phải lùi bước trong cuộc đối đầu với Ukraine.
Tuy nhiên, Moscow vẫn giữ một lập trường vô cùng cứng rắn, kiên quyết không thả tàu và các thủy thủ của Ukraine. Nga đã trao thưởng cho những người lính biên phòng đã chặn tàu kéo của Hải quân Ukraine ở phía nam Eo biển Kerch trước khi bắt giữ nó cùng với hai tàu pháo khác. Đồng thời, Nga tuyên bố sẽ đưa các thủy thủ của Ukraine ra xét xử theo đúng luật của Nga.
Gần đây, khi quan hệ giữa Moscow và Kiev có phần dịu lại sau một thời gian dài đối đầu như “kẻ thù không đội trời chung”, Moscow bắt đầu có những bước đi dịu nhẹ với Ukraine. Nga đã thả các thủy thủ của Ukraine hồi tháng 9 theo một thỏa thuận trao đổi tù nhân.
Và trong một động thái mới nhất, Nga quyết định trao trả các con tàu của Ukraine mà họ đã bắt giữ.
Động thái của Nga được xem là một biện pháp tạo dựng lòng tin trước thềm hội nghị thượng đỉnh về Ukraine sắp tới. Lãnh đạo các nước Pháp, Đức, Nga và Ukraine sẽ ngồi lại với nhau ở thủ đô Paris vào ngày 9/12 tới trong một nỗ lực nhằm thúc đẩy một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột ở miền đông Ukraine. Hơn 13.000 người đã thiệt mạng trong hơn 5 năm diễn ra cuộc xung đột ở miền đông Ukraine giữa quân đội của chính quyền Kiev và lực lượng ly khai miền đông.