SOHA NEWS
"Cỗ máy" đó chính là SONAR! Vậy Sonar là gì? Mời bạn theo dõi....
Trước hết, ta hãy xem xét tiếng dội lại (âm thanh phản xạ) là gì? Khi âm thanh bị một vật thể lớn phản xạ lại, âm thanh dội ngược lại đó được gọi là tiếng vọng.
Tín hiệu âm thanh vô tuyến điện bị vật thể phản xạ trở lại gọi là âm thanh vô tuyến dội lại. Thiết bị phát hoặc thu tín hiệu âm thanh vô tuyến dội lại còn gọi là ra đa (radar).
Ra đa có thể phát ra tín hiệu vô tuyến, tín hiệu này qua anten bức xạ và không trung. Khi tín hiệu vô tuyến chạm vào một vật thể thì một phần tín hiệu đó bị phản xạ trở lại anten và ra đa.
Ra đa nhận được tín hiệu âm thanh dội lại, và có thể biến tín hiệu đó thành hình ảnh. Sonar là tên viết tắt những chữ cái đầu của tiếng Anh "Sound Navigation Ranging" nghĩa là "dẫn đường và đo cự ly bằng sóng âm thanh", nó rất gần với ra đa.
Thiết bị sonar dùng sóng âm thanh dội lại để dò tìm và xác định vị trí của một vật ở dưới nước. Vì tín hiệu vô tuyến khi truyền trong nước không đi được xa nên người ta thay nó bằng tín hiệu âm thanh sonar.
So với âm thanh bình thường, tín hiệu âm thanh của sonar mạnh hơn rất nhiều. Phần lớn các thiết bị sonar có thể phát ra những âm thanh mạnh gấp hàng triệu lần tiếng gào của người.
Tín hiệu do sonar phát ra là loại tín hiệu xung, cứ cách một thời gian giãn cách (khoảng 1 phần mấy của 1 giây) thì sonar lại phát ra một tín hiệu xung.
Một số thiết bị sonar phát ra tín hiệu có thể nghe thấy. Một số tín hiệu sonar lại rất giống tiếng còi gọi chó, có tần số rất cao trong dải tần số âm thanh, tai người không thể nghe thấy (nhưng chó thì nghe thấy).
Ứng dụng quân sự chiếm phần lớn ứng dụng của sonar. Các máy đo hồi âm được Hải quân Mỹ phát triển năm 1919.
Trong thiết bị sonar có một máy thu đặc biệt, có thể nhận được âm thanh dội lại (phản xạ) của loại âm thanh tần số cao đó. Người ta dùng âm thanh phản xạ này để xác định vị trí của vật thể ở dưới nước (thí dụ tàu ngầm).
Thiết bị sonar còn dùng để thăm dò mỏ dầu trên đất liền. Nó phát tín hiệu xung xuống dưới đất, âm thanh phản xạ được truyền trở lại từ các tầng đá khác nhau, giúp các nhà khoa học xác định được ở các mạch nước ngầm sâu dưới đất có thể có những vỉa dầu mỏ ẩn giấu dưới đó.
Ảnh: Internet
Nguồn sưu tầm: Cuốn "10 vạn câu hỏi vì sao? – Bí ẩn quanh ta", trang 153-154, NXB Hồng Đức.
Tiêu đề bài viết đã được tòa soạn đặt lại.