Nhiều công nhân sẽ nhận được tiền hỗ trợ thuê nhà trong tháng 8. Trong ảnh: công nhân mua sắm tại Ngày hội không tiền mặt ở Khu chế xuất Tân Thuận, TP.HCM - Ảnh: T.T.D.
Đó là chia sẻ với Tuổi Trẻ của ông Tào Bằng Huy, phó cục trưởng Cục Việc làm, Bộ Lao động - thương binh và xã hội, về việc thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động theo quyết định 08 (gói 6.600 tỉ đồng).
Tiến độ nhiều nơi rất chậm
* Bộ Lao động - thương binh và xã hội đã cử đoàn công tác tới TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai để đẩy nhanh gói hỗ trợ thuê nhà cho người lao động. Nguyên nhân của việc chậm hỗ trợ là gì, thưa ông?
- Mục đích của quyết định 08 nhằm hỗ trợ người sử dụng lao động "thu hút", giữ chân người lao động đang ở thuê, ở trọ, đang làm việc trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu vực kinh tế trọng điểm. Tuy nhiên, đến nay tiến độ triển khai tại nhiều địa phương rất chậm, chưa kịp thời chia sẻ được khó khăn với người lao động và doanh nghiệp.
Nguyên nhân chính do muốn gộp ba tháng vào làm thủ tục một lần nên đến tháng 7-2022 hầu hết doanh nghiệp mới tiến hành các thủ tục đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động.
Thời gian qua, các địa phương phải "căng mình" bố trí kinh phí, các nguồn lực nên khi có quyết định 08 thì một số địa phương chậm ban hành hướng dẫn.
Nhiều cấp ủy, chính quyền địa phương chưa quyết liệt, quan tâm đúng mực. Trình tự, thủ tục thực hiện đã được đơn giản hóa nhất có thể nhưng có địa phương, doanh nghiệp lại yêu cầu người lao động nộp thêm hợp đồng thuê nhà, giấy đăng ký kinh doanh của chủ nhà trọ, giấy đăng ký tạm trú... không đúng theo quyết định 08.
Có địa phương, doanh nghiệp lại yêu cầu người lao động nộp thêm hợp đồng thuê nhà, giấy đăng ký kinh doanh của chủ nhà trọ, giấy đăng ký tạm trú... là không đúng quy định - Ông Tào Bằng Huy.
Hạn chót nộp hồ sơ: 15-8
* Giải pháp để đẩy nhanh tiến độ là gì, thưa ông?
- Bộ Lao động - thương binh và xã hội đã đề nghị UBND các tỉnh thành tuyên truyền chính sách đến người lao động, người sử dụng lao động và chủ cơ sở cho thuê trọ, đồng thời đôn đốc, hướng dẫn, hỗ trợ lập hồ sơ đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà và xác nhận tình trạng tham gia BHXH để gửi UBND cấp huyện phê duyệt trước ngày 15-8.
Qua trao đổi, các địa phương đã vào cuộc chỉ đạo UBND cấp huyện sắp xếp, tăng cường cán bộ, công chức tiếp nhận, hướng dẫn, thẩm định để phê duyệt hồ sơ và bố trí kinh phí để hỗ trợ. Căn cứ nhu cầu của các địa phương, Bộ Tài chính tạm cấp 70% kinh phí, 30% còn lại sẽ được quyết toán sau khi hoàn thành việc chi trả.
Ngày 15-8 là hạn cuối doanh nghiệp nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ thuê nhà cho người lao động đến UBND cấp huyện chứ không phải hạn cuối chi trả tiền hỗ trợ, nhưng đảm bảo hoàn thành tất cả trong tháng 8.
Nếu TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai hoàn thành việc triển khai chính sách thì gói hỗ trợ 6.600 tỉ đồng cơ bản thực hiện được. Ba địa phương này có hơn 2,35 triệu lao động dự kiến hưởng hỗ trợ (cả gói có 3,4 triệu lao động hưởng - PV).
* Nhiều lao động thắc mắc họ ở trọ tại Bình Dương hoặc Đồng Nai nhưng làm việc ở TP.HCM thì có được nhận tiền hỗ trợ?
- Người lao động chỉ cần làm việc trong khu công nghiệp, khu chế xuất, khu vực kinh tế trọng điểm chứ không quy định về nơi thuê trọ. Bình Dương, Đồng Nai, TP.HCM là khu vực kinh tế trọng điểm, thuộc phạm vi của quyết định 08, do vậy người lao động không nhất thiết phải làm việc trên địa bàn đang thuê trọ.
Người lao động chỉ cần làm đơn đề nghị theo mẫu và có xác nhận của chủ nhà trọ để gửi doanh nghiệp lập hồ sơ đề nghị để gửi BHXH, UBND cấp huyện và không phải nộp thêm bất kỳ giấy tờ gì khác kể cả giấy đăng ký tạm trú.
Bộ Lao động - thương binh và xã hội đã đề nghị các địa phương phổ biến tới từng chủ trọ trách nhiệm xác nhận cho người lao động, trường hợp họ không ở đó thì có thể ủy quyền cho người quản lý nhà trọ.
* Ông Nguyễn Văn Lâm (phó giám đốc Sở Lao động - thương binh và xã hội TP.HCM):
TP.HCM bắt đầu chi trả hỗ trợ
Tính đến sáng 1-8-2022 thì 21 quận huyện và TP Thủ Đức đã bắt đầu chi trả hỗ trợ cho gói hỗ trợ tiền thuê nhà. Bảo hiểm xã hội TP.HCM cũng xét duyệt cho khoảng 926.000 người lao động nhận gói hỗ trợ này.
Với khoảng 1,087 triệu người lao động tại TP.HCM dự kiến nhận gói hỗ trợ tiền thuê nhà, đến nay số lượng được Bảo hiểm xã hội TP hoàn thành xét duyệt đạt khoảng 84,4%.
TP Thủ Đức, quận Bình Tân, huyện Củ Chi, quận 10, quận 5 đang chi trả nhiều nhất. Công đoàn cơ sở cần vận động chủ doanh nghiệp tích cực chuyển khoản hỗ trợ đến người lao động công ty. Thành phố cũng thành lập các đoàn kiểm tra, nhưng với số lượng khoảng 77.000 doanh nghiệp thì cần có sự giám sát của các công đoàn cơ sở và Mặt trận Tổ quốc VN.
Cán bộ sợ sai, doanh nghiệp sợ liên đới trách nhiệm
Theo báo cáo của các địa phương gửi về Cục Việc làm, đến hết ngày 29-7 có 32.603 doanh nghiệp đã nộp hồ sơ đề nghị với trên 1,6 triệu lao động, kinh phí hơn 1.000 tỉ đồng.
Hơn 1,1 triệu lao động đã có quyết định của cơ quan có thẩm quyền phê duyệt hỗ trợ tiền thuê nhà với kinh phí 715 tỉ đồng. Thực tế đã có 7.805 doanh nghiệp với 586.098 lao động được nhận tiền hỗ trợ với kinh phí hơn 333 tỉ đồng.
Theo ông Tào Bằng Huy, có cán bộ, công chức tiếp nhận, thẩm định hồ sơ cấp huyện còn lúng túng, chưa nắm vững chuyên môn. Thậm chí có tâm lý lo ngại, sợ sai, sợ trách nhiệm trong việc triển khai chính sách. Việc bố trí, sử dụng kinh phí để triển khai thực hiện chính sách chậm nên kinh phí hỗ trợ không kịp thời.
Có nơi doanh nghiệp sợ bị thanh tra, liên đới trách nhiệm nên không thực hiện tuyên truyền, hướng dẫn và lập danh sách đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động. Một số người lao động e ngại khi lập đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà sẽ gặp khó khăn trong việc cư trú vì liên quan đến đăng ký tạm trú tạm vắng.