Giới đầu tư vàng ngóng tin về đồng tiền chung BRICS

Nhiều người trong giới đầu tư kim loại quý suy đoán rằng, Hội nghị Thượng đỉnh BRICS năm 2024 tại Kazan, Nga có thể mang lại thông tin về động cơ kinh tế của Nga và Trung Quốc – hai nước trở nên gắn bó hơn trong khi bị Mỹ cùng đồng minh cô lập. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thúc đẩy việc rời khỏi đồng đô la Mỹ trong thương mại toàn cầu, mặc dù hai nền kinh tế này phụ thuộc nhiều vào đồng tiền này.

Đồng tiền chung được hỗ trợ bằng vàng

Vài tuần trước, Tổng thống Putin công khai thảo luận về khả năng một đồng tiền BRICS có thể cạnh tranh trên toàn cầu với đồng đô la Mỹ. Một số báo cáo đã gợi ý rằng đồng tiền này sẽ được hỗ trợ một phần bởi vàng và các đồng tiền của các quốc gia thành viên BRICS.

Nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước trong BRICS và có quan hệ với các nước BRICS, đã đẩy mạnh mua vàng qua các ngân hàng trung ương trong ba năm qua, The Jerusalem Post đưa tin ngày 21/10.

Dữ liệu gần đây cho thấy các quốc gia BRICS hiện nắm giữ 20% dự trữ vàng toàn cầu. Những điều này làm gia tăng suy đoán các quốc gia phương Đông có thể đang tìm cách tạo ra một đồng tiền có thể cạnh tranh với đồng đô la Mỹ.

Nga nắm giữ 8,1% dự trữ vàng toàn cầu, tương đương 2.340 tấn vàng, và Trung Quốc bám đuổi với 2.260 tấn. Hai quốc gia này chiếm 74% dự trữ vàng của các quốc gia BRICS.

Tuần trước, ông Putin khẳng định, Nga đã xoay xở tốt mặc dù bị các lệnh trừng phạt hạn chế nghiêm trọng khả năng giao dịch bằng đồng đô la Mỹ, RT đưa tin. “Làm ầm lên quá mức là không phù hợp. Chúng tôi đang thực hiện các bước riêng lẻ, từng bước một. Về tài chính, chúng tôi không từ bỏ đồng đô la. Chúng tôi đã bị cấm và bị loại khỏi hệ thống. Và bây giờ, 95% ngoại thương của Nga được tính bằng các đồng tiền quốc gia”, ông nói.

Thương mại giữa Nga và Trung Quốc đã tăng mạnh trong những năm gần đây, tăng 25% vào năm 2023. Gần 90% giao dịch thương mại giữa hai nước được thực hiện bằng đồng rúp hoặc nhân dân tệ.

Tuy nhiên, khoảng 50% dự trữ ngoại tệ của Trung Quốc vẫn được giữ bằng đồng đô la Mỹ, điều này có thể khiến Trung Quốc gặp khó khăn trong bất kỳ nỗ lực phi đô la hóa triệt để nào.

Gần đây, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi lên tiếng phản đối những nỗ lực phi đô la hóa hoàn toàn, tuyên bố Ấn Độ sẽ không thực hiện bất kỳ biện pháp nào gây tổn hại cho nền kinh tế.

Ấn Độ là một trong những thành viên sáng lập của BRICS, cùng với Brazil, Nga, Trung Quốc và Nam Phi. Các thành viên mới bao gồm Ai Cập, Ethiopia, Iran, Ảrập Xêút và Các Tiểu vương quốc Ảrập Thống nhất.

Chương trình nghị sự

Thông cáo báo chí do Điện Kremlin phát hôm 21/10 cho biết cuộc họp BRICS năm nay có chủ đề “Củng cố chủ nghĩa đa phương cho phát triển và an ninh toàn cầu công bằng”.

“Trong các cuộc họp được tổ chức ở cả hình thức hạn chế và mở rộng, các nhà lãnh đạo BRICS sẽ trao đổi quan điểm về những vấn đề cấp bách trong chương trình nghị sự toàn cầu và khu vực. Họ sẽ thảo luận về ba trụ cột chính của hợp tác do Nga xác định: chính trị và an ninh, kinh tế và tài chính, cùng các mối quan hệ văn hóa và nhân đạo”, thông cáo báo chí cho biết.

Một trong những chủ đề chính được thảo luận là việc mở rộng liên minh để bao gồm “các quốc gia đối tác”, mà Tổng thống Putin cho biết nhiều nước đã bày tỏ sự quan tâm đến việc trở thành thành viên BRICS hoặc ít nhất là trở thành một phần liên kết với nhóm.

Các đại diện từ gần 40 quốc gia sẽ tham dự ngày cuối cùng của hội nghị thượng đỉnh, hôm 24/10, để tham gia cuộc họp BRICS Plus/Outreach, trong đó sẽ thảo luận về các vấn đề quốc tế cấp bách với trọng tâm đặc biệt là tình hình leo thang ở Trung Đông và sự tương tác giữa BRICS với các nước phương Nam toàn cầu, thông cáo báo chí nêu rõ.

Khả năng phát triển đồng tiền chung BRICS

Khả năng về một đồng tiền chung cho BRICS là chủ đề được thảo luận nhiều, đặc biệt trong bối cảnh thách thức sự thống trị của đồng đô la Mỹ trong thương mại và tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, việc phát triển và thực hiện một đồng tiền như vậy phải đối mặt với nhiều thách thức và sự bất định lớn, giới chuyên gia nhận định.

- Động lực để giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ : Các nước BRICS đang tìm kiếm các lựa chọn thay thế cho đồng đô la Mỹ, đặc biệt trong việc thanh toán thương mại và dự trữ. Ví dụ, Nga và Trung Quốc đã tăng cường sử dụng đồng tiền quốc gia trong thương mại song phương do các lệnh trừng phạt và căng thẳng địa - chính trị. Một đồng tiền BRICS sẽ phù hợp với mục tiêu rộng hơn của họ về việc phi đô la hóa, nhằm giảm sự phụ thuộc vào hệ thống tài chính Mỹ và bảo vệ khỏi các áp lực từ bên ngoài như lệnh trừng phạt.

- Sự đa dạng và khác biệt về kinh tế : Các nền kinh tế BRICS rất đa dạng về quy mô, cấu trúc kinh tế và hệ thống chính trị. Ví dụ, Trung Quốc là một cường quốc kinh tế với nền kinh tế xuất khẩu lớn, trong khi Nam Phi và Brazil có nền kinh tế nhỏ hơn với thế mạnh công nghiệp khác nhau. Những khác biệt này khiến việc thiết kế một chính sách tiền tệ chung phù hợp với tất cả các thành viên trở nên khó khăn, trong khi đây là một yêu cầu quan trọng đối với một đồng tiền chung.

- Quản lý tiền tệ và vấn đề chủ quyền : Một đồng tiền chung sẽ yêu cầu các quốc gia thành viên từ bỏ một phần kiểm soát đối với chính sách tiền tệ quốc gia của họ, điều này là một thách thức lớn. Các ngân hàng trung ương sẽ cần phải phối hợp chặt chẽ, có thể dưới một tổ chức siêu quốc gia, giống như trong Khu vực đồng euro (Eurozone). Tuy nhiên, các nước BRICS có thể không muốn từ bỏ quyền kiểm soát này vì tầm quan trọng của chính sách tiền tệ trong việc giải quyết các vấn đề kinh tế trong nước như lạm phát, thất nghiệp, tăng trưởng kinh tế…

- Căng thẳng địa - chính trị và chiến lược : Sự khác biệt về chính trị và chiến lược nội bộ giữa các thành viên BRICS có thể cản trở tiến độ của một đồng tiền chung. Ví dụ, Ấn Độ và Trung Quốc có tranh chấp biên giới và lợi ích chiến lược của họ không phải lúc nào cũng đồng nhất. Những vấn đề địa - chính trị này có thể làm giảm sự tin tưởng và hợp tác, những yếu tố quan trọng để giới thiệu thành công một đồng tiền chung.

- Giải pháp thay thế cho một đồng tiền chung hoàn toàn : Thay vì một đồng tiền chung hoàn toàn giống như đồng euro, BRICS có thể theo đuổi các thỏa thuận tiền tệ hạn chế hơn. Những điều này có thể bao gồm các thỏa thuận song phương hoặc đa phương để giao dịch bằng đồng tiền quốc gia hoặc tạo ra đồng tiền tổng hợp (một đơn vị thanh toán được sử dụng trong thương mại nhưng không phải trong các giao dịch hằng ngày). Cách tiếp cận này sẽ tránh được một số khó khăn của một liên minh tiền tệ hoàn toàn tích hợp trong khi vẫn giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ.

- Sự quan tâm toàn cầu đối với hệ thống tài chính đa cực : Khối BRICS đã thu hút sự chú ý của các quốc gia và khu vực khác quan tâm đến một hệ thống tài chính toàn cầu đa cực hơn. Các hội nghị thượng đỉnh BRICS gần đây đã có các cuộc thảo luận về việc mở rộng thành viên và tăng cường hợp tác trong tài chính và thương mại. Các quốc gia như Argentina, Ảrập Xêút đã bày tỏ sự quan tâm đến việc gia nhập hoặc tăng cường hợp tác với BRICS; điều này có thể tạo thêm động lực cho ý tưởng phát triển các cơ chế tài chính thay thế, có thể bao gồm một đồng tiền chung.