“Ôn giấc mộng xưa – Đạo diễn Tây Du Ký Dương Khiết nhớ lại chuyện làm phim” do chính nữ đạo diễn họ Dương chấp bút là cuốn hồi ký tư liệu quý cho những khán giả đam mê bộ phim truyền hình Tây Du Ký những năm 80 của Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc. Trong cuốn sách này, đạo diễn Dương Khiết kể lại quá trình bà cùng các thành viên đoàn tạo nên một kiệt tác cho điện ảnh Trung Quốc những năm tháng khó khăn.
Quá trình chuẩn bị các khâu để tiến hành quay bộ phim “Tây Du Ký” như kế hoạch dự định trước là 6 tháng để hoàn tất: Tìm diễn viên, cảnh quay, nghệ sĩ hóa trang, đạo cụ, võ thuật, trang phục, phó đạo diễn, quay phim… Thời gian bấm máy sẽ bắt đầu từ 1/7/1982, tập phim được chọn tiến hành quay thử là tập “Trừ yêu ở nước Ô Kệ”.
Có người hỏi vì sao lại chọn tập này để quay thử, Dương Khiết không ngần ngại cho biết, tình tiết trong tập này ít người biết đến, không có tính đối chiếu so sánh, cốt truyện chuyển tiếp đều đặn không quá kịch tính, cảnh quay khá tập trung và không phải di chuyển nhiều, ít phải dùng đến diễn viên đóng thế.
Điều cốt yếu là tập này cũng có sự xuất hiện của cả 4 thầy trò Đường Tăng và cũng là phép thử cho đạo diễn xem cách biểu diễn, tạo hình của 4 thầy trò – những nhân vật chính của phim có nhận được sự đồng thuận của các chuyên gia và khán giả hay không. Và như vậy, tập phim này đã được nữ đạo diễn chọn làm tập quay thử.
Về tạo hình trong phim, phó trưởng đài Đới Lâm Phong dặn dò Dương Khiết: “Nhất định không được dung tục hóa cốt truyện trước đó, đặc biệt là nhân vật Trư Bát Giới, không được cố ý gây cười và càng không được thần thánh hóa một cách thái qua, mọi thứ không được nhuốm màu sắc dục hay tạo xu hướng xấu trong giới trẻ, những người dễ theo đuổi và bắt chước nhất.”
Trong khi đài phó Hồng Dân Sinh thì chỉ đặt thêm quyết tâm cho Dương Khiết: “Tây Du Ký có cách tân được hay không là đều nhờ vào mọi người ở đây, ban lãnh đạo sẽ hết sức ủng hộ và hỗ trợ.
Đây là một dự án vô cùng quan trọng, chỉ có tiến mà không được lùi! Chỉ được phép thành công chứ không bao giờ thất bại… Cô Dương Khiết cần xây dựng bản kế hoạch chi tiết cho lãnh đạo, mọi người nhất định phải đặt ra yêu cầu cao nhất với những con người có trình độ ưu việt và xuất sắc nhất”.
Còn về phía đài trưởng Vương Phong thì cho biết: “Dương Khiết, không cần để ý đến những việc khác, chỉ cần cô làm một bộ phim để có thể vượt Tây Du Ký của Nhật Bản, làm được vậy là tôi mãn nguyện lắm rồi!”.
Đó là về “nhân lực”, còn về “tài lực” thì cũng là một chuyện mà đạo diễn Dương Khiết cũng nhớ mãi không quên khi phim được quay vào cái thời tem phiếu và chi cái gì cũng phải có hóa đơn chứng từ.
Chuyện là, cuối năm 1979 khi đoàn phim đến Hàng Châu để ghi hình, khi Dương Khiết chèo lên ngọn Phượng Hoàng thì nhận thấy mọi người trong đoàn ai cũng khát khô cả họng, lại thấm mệt.
Bà liền quay sang hỏi anh Tô, người đứng đầu của bộ nghệ thuật đi cùng khi đó là mua mấy cốc trà cho mọi người uống. Vị này liền tới quán trà cạnh đó hỏi người chủ quán trà rằng uống trà có được ghi hóa đơn hay không. Tất nhiên là vị này đã nhận được ánh nhìn soi mói của người chủ quán: “Uống trà thì làm gì mà phải ghi hóa đơn!”. Anh Tô quay sang Dương Khiết và nói: “Thế khỏi uống đi, không ghi hóa đơn thì biết đường nào mà hạch toán được với đoàn”.
Nữ đạo diễn đã bắt đầu nóng mặt nhưng vẫn hạ giọng: “Thế xin ít nước lọc cho mọi người uống chứ ai cũng khát thế này”, đáp lại vẫn là liên quan đến hóa đơn: “Cô ráng chịu chút đi! Nước lọc thì cũng phải tiền chứ không đâu!”.
Lúc này thì “bà phù thủy” họ Dương đã hết cả bình tĩnh và lớn tiếng: “Mấy cốc nước thì đáng là mấy đồng bạc?”, nói rồi Dương Khiết liền từ rút tiền của mình để mua trà cho mọi người uống. Đó là một việc vừa giận nhưng cũng không thể trách được ai và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng nữ đạo diễn này.
Đến bây giờ, tất cả đoàn phim đều có ngân quỹ riêng để mua nước, mua đồ ăn vặt cho các thành viên trong đoàn mà không cần phải ghi hóa đơn, chứng từ gì phiền phức.
Thế nhưng khi đó, còn một vấn đề nữa mà Dương Khiết thắc mắc là nếu như trong quá trình quay phải mua thứ gì đó cần kíp nhưng lại không đáng để ghi hóa đơn thì làm thế nào.
Câu hỏi này đã được bà đặt ra với ban lãnh đạo và sau khi xem xét tình hình thực tế, Dương Khiết đã được toàn quyền quyết định phê chuẩn với những giao dịch nhỏ nếu cần để phục vụ cho việc tiến hành quay.
