Mới đây, Founder & CEO của Finhay vừa lọt top 30 under 30 do Tạp chí Forbers Asia bình chọn. Cùng lúc đó, startup này cũng trở thành công ty đầu tiên ở Việt Nam gọi vốn thành công từ Jeffrey Cruttenden – Co-founder của Acorns – một nền tảng Fintech tại Mỹ được định giá gần tỷ đô.
Sau 9 năm học tập, làm việc ở Úc, vì sao anh lại quyết định trở về Việt Nam để startup?
Founder Xuân Huy: Thông qua chương trình VietNam Innovation Network (mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam), tôi là một trong 100 cá nhân được Bộ kế hoạch đầu tư và Chính phủ kêu gọi về nước, với mong muốn, những người giỏi sẽ đóng góp được điều gì đó cho Việt Nam.
Tôi nhận thấy, rất nhiều người giỏi đã về nước. Cá nhân tôi, dù không dám tự nhận là người giỏi, cũng muốn về nước để cống hiến.
Trước đó, khi đang là sinh viên, tôi đã startup ở Úc hai lần và thất bại, song cũng đã học được rất nhiều kinh nghiệm quý. Khi đã có vốn và kinh nghiệm, sau thời gian làm việc tại một tập đoàn tài chính ở Úc, tôi muốn trở về Việt Nam để có thể trực tiếp đóng góp cho quê hương.
Trở về Việt Nam, phải bắt đầu lại từ đầu, có lúc nào anh cảm thấy tiếc nuối cuộc sống ở Úc?
Founder Xuân Huy: Giai đoạn đầu khi mới startup, chưa tạo ra doanh số, tôi vẫn thường tự hỏi, quyết định của mình là đúng hay sai? Vì dù sao với tôi, đây cũng là sự đánh đổi. Trở về nước, tôi phải làm lại từ đầu, dồn hết tiền tiết kiệm để khởi nghiệp. Tôi làm việc gần như 24/7, đến ngay cả khi nằm mơ cũng mơ thấy công việc.
Nhưng rất nhanh sau đó, tôi cảm thấy khá lạc quan vì hiểu rằng, ở Việt Nam có nhiều cơ hội tốt: Thị trường tài chính cận biên, tăng trưởng GDP những năm gần đây khá cao, quá trình chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ. Hơn nữa, cơ sở hạ tầng internet tốt, số người sử dụng startphone lớn, dân số trẻ, sẵn sàng chấp nhận cái mới…
Nếu so sánh với Úc, quốc gia chỉ có 25 triệu dân trải rộng trên cả lục địa, thì Việt Nam có nhiều thuận lợi hơn hẳn. Thị trường trong nước đông tới gần 100 triệu dân và chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn, nên việc tiếp cận khách hàng cũng dễ dàng hơn rất nhiều.
Với những thuận lợi ấy, vì sao anh lại chọn khởi nghiệp cùng dự án Finhay? Startup này có ý nghĩa gì đối với người dùng Việt Nam?
Founder Xuân Huy: Finhay là một ứng dụng tài chính tổng thể, giúp các bạn trẻ tạo dựng thói quen tiết kiệm tiền lẻ, gây dựng và bảo vệ khối gia sản của họ một cách thông minh. Thông qua Finhay, người dùng có thể: mua sắm online được hoàn tiền; gửi tiết kiệm ngân hàng; sử dụng các sản phẩm bảo hiểm; đầu tư vào các công ty quản lý quỹ chuyên đầu tư trái phiếu, cổ phiếu...
Bản chất của Finhay là một kênh trung gian. Chẳng hạn, đối với đầu tư quỹ, tiền mà khách hàng chuyển cho Finhay sẽ được đưa tới các quỹ (BVBF, BVPF, TCBF, TCFF, VNDAF, SSIBF, BCF…) để chuyên gia tài chính của quỹ thực hiện việc đầu tư vào thị trường cổ phiếu hoặc trái phiếu và trả về cho người dùng một số chứng chỉ quỹ (CCQ) tương ứng với số tiền đã đầu tư. Khi người dùng muốn rút tiền, Finhay sẽ gửi lệnh yêu cầu bán lại CCQ, thu về tiền mặt và chuyển khoản tiền đó đến tài khoản của người dùng.
Chỉ bắt đầu với 50.000 đồng, người dùng có thể bắt đầu tích lũy – đầu tư với các Quỹ tài chính uy tín tại Việt Nam. Đây là điều chưa từng có tiền lệ, vì muốn tham gia các quỹ này, chẳng hạn như với quỹ đầu tư VCBF, số vốn tối thiểu cho lần đầu tiên là 5 triệu đồng (gấp 100 lần con số khởi động ở Finhay).
Sản phẩm bảo hiểm hiện nay bắt đầu từ 135.000 đồng/ năm, đầu tư cho công ty quản lý quỹ từ 50.000 đồng và 5 triệu đồng nếu gửi tiết kiệm. Tôi nghĩ đây là con số thấp và phù hợp với nhiều người.
Sau gần 3 năm thành lập, công ty hiện có quy mô ra sao và thành tựu bước đầu là gì?
Founder Xuân Huy: Bộ máy của chúng tôi khá tinh gọn với khoảng 25 nhân sự và tôi cảm thấy rất vui vì những người từ ngày đầu tiên, đến giờ vẫn còn đi chung với mình.
Về thành công thì tôi nghĩ, Finhay đã giúp được nhiều người dùng trẻ có được thói quen tiết kiệm tiền lẻ online. Từng có một số bạn trẻ, sau khi biết đến ứng dụng này đã kiên trì tiết kiệm, đầu tư suốt 2 năm. Mỗi lúc dư ra 100.000-200.000 đồng, các bạn ấy lại đầu tư qua Finhay và dù vẫn theo dõi số tiền của mình qua ứng dụng, nhưng một ngày khi mở ra, họ vẫn khá bất ngờ, vì không nghĩ mình đã tiết kiệm được hơn 10 triệu đồng.
Đôi lúc, tôi nhận được tin nhắn cảm ơn từ những người như vậy và cảm thấy rất vui vì chúng tôi luôn định vị, Finhay sẽ trở thành một ứng dụng phục vụ đại trà người dùng trong nước, trong đó đa dạng các sản phẩm tài chính có sự tăng trưởng tốt hơn so với gửi ngân hàng trên cơ sở dài hạn.
Với một startup trẻ như Finhay, các anh có cơ sở nào để đảm bảo cho khoản đầu tư của người dùng?
Founder Xuân Huy: Hiện nay, công ty CP chứng khoán Thiên Việt đã là cổ đông và đồng hành cùng Finhay, trường hợp công ty chúng tôi không có khả năng hoạt động hay phá sản thì bên Thiên Việt sẽ giải phóng đồng tiền về tay người dùng.
Trong mùa dịch Covid-19, các nhà đầu tư dường như đang dè chừng hơn với startup nhưng Finhay lại vừa gọi vốn thành công từ Thiên Việt và Acorns. Yếu tố nào đã giúp các anh thành công?
Founder Xuân Huy: Thực tế, đối với startup công nghệ, Covid-19 đang tạo ra rất nhiều cơ hội mới. Đầu tiên là việc mọi người ở nhà nhiều hơn, online nhiều hơn, dẫn đến điều kiện và nhu cầu sử dụng dịch vụ online tăng cao. Ví dụ như các phần việc đi chợ hộ, giao đồ ăn, mua bán online… đều phát triển mạnh. Đối với Finhay, thời gian này, khi kinh tế khó khăn thì mảng tiết kiệm và bảo hiểm cũng được nhiều người quan tâm hơn.
Sau những vụ việc sụt giảm nghiêm trọng giá trị của các kỳ lân như WeWork, Uber và gần đây là OYO, HonestBee…. nhà đầu tư quả thực đã có sự dè chừng nhiều hơn. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là họ dừng đầu tư cho startup. Chỉ là tiêu chí đã thay đổi. Nếu như trước kia, họ thường chọn các startup có tốc độ tăng trưởng tốt, thì giờ đây, tiêu chí tăng trưởng doanh thu lại được chú ý hơn.
Trước đó, Finhay cũng từng gọi vốn khá nhiều lần. Trong những thương vụ như vậy, anh có kỉ niệm nào đáng nhớ?
Founder Xuân Huy: Có những lần gọi vốn, chúng tôi hoàn thành chỉ trong vòng dưới 15 phút. Khi nhà đầu tư nhìn thấy mô hình phù hợp, họ nhanh chóng xuống tiền.
Với Jeffrey Cruttenden – nhà đầu tư cho Finhay lần này, tôi cũng có kỉ niệm khá thú vị. Chúng tôi gặp nhau lần đầu ở Nhật Bản. Jeffrey Cruttenden liên lạc với tôi qua LinkedIn thì rất tình cờ, tôi và anh đều đang ở Nhật. Vì sáng hôm sau, tôi phải bay về Việt Nam nên ngay lập tức, chúng tôi quyết định gặp nhau lúc 11h đêm, trao đổi tới 4h sáng mới về. Sau các cuộc gặp thêm sau đó, Jeffrey đã quyết định đầu tư cho Finhay.
Nhiều startup cảm thấy việc gọi vốn là vấn đề khá khó khăn, nhưng đối với Finhay, mọi thứ có vẻ như lại rất dễ dàng?
Founder Xuân Huy: Cách của tôi là gặp nhà đầu tư, chia sẻ chân thành về những gì mình muốn và không muốn làm. Nếu nhà đầu tư thấy thích, họ sẽ rót vốn. Cũng có lúc, tôi bị nhà đầu tư từ chối, và phải tiếp tục gặp các nhà đầu tư khác, nhưng tôi không nghĩ đó là khó khăn hay thất bại.
Một số startup cảm thấy khó khăn khi gọi vốn, có lẽ vì họ không có sự chuẩn bị tốt. Với Finhay, 12 tháng trước khi công ty cạn dòng tiền, chúng tôi đã bắt đầu gọi vốn là luôn có sự chuẩn bị tài chính tốt trong vòng từ 18 tháng tới 24 tháng tiếp theo. Khi nhà đầu tư nhìn vào, thấy công ty có dòng tiền quản trị tốt và lượng tiền duy trì hoạt động trong thời gian dài, họ sẽ coi đó là điểm cộng.
Quỹ đầu tư Insignia Ventures Partners khi rót vốn cho Finhay đã từng nói, kỳ vọng của họ là: "startup này sẽ trở thành Amazon trong lĩnh vực công nghệ tài chính ở Việt Nam và khu vực". Sau 3 năm thành lập, khi nhìn lại, anh thấy công ty mình đã hoàn thành được bao nhiêu % mục tiêu này?
Founder Xuân Huy: Tôi nghĩ, nếu nhìn nhận lạc quan thì mới chỉ đạt 5%.
Insignia nói như vậy, có nghĩa là muốn Finhay trở thành giải pháp tổng hợp cho các thương vụ tài chính trên thị trường khu vực chứ không chỉ riêng Việt Nam. Thực tế, thị trường như vậy sẽ rất rộng. Hiện nay, vẫn còn rất nhiều hạng mục tài sản khác trong lĩnh vực tài chính mà Finhay chưa chạm tới, ví dụ như hoạch định chi tiêu trong tài chính cá nhân, hưu trí tự nguyện, theo dõi thuế... Vì thế, chỉ riêng với thị trường trong nước, chúng tôi đã có rất nhiều việc phải làm.
Vậy tương lai của Finhay là gì?
Founder Xuân Huy: Trong 5 năm nữa, Finhay muốn trở thành ứng dụng không thể thiếu trên smartphone của mọi người. Tất nhiên, tôi cũng hiểu đó là mục tiêu lớn và khá khó để đạt được, vì như MoMo thành lập từ năm 2007, hiện nay cũng mới chỉ có 13 triệu người dùng, nhưng nó cũng không phải mục tiêu không thể làm được.
Từ 10 năm trước, trên thế giới đã xuất hiện xu hướng người dùng muốn sử dụng dịch vụ tài chính chuyên biệt. Vì thế, những ứng dụng như ví điện tử MoMo, VNPay – trung gian thanh toán, có thị trường phát triển. Bản chất các kênh trung gian này vốn chỉ thực hiện một cấu thành trong ngân hàng nhưng để một ngân hàng thay đổi sẽ rất lâu. Trong khi đó, các ứng dụng mới ra đời nhanh chóng và nhờ tính chuyên biệt, tiện dụng, nên nó thu hút được người dùng.
Mặt khác, ngành quản lý quỹ ở Việt Nam đang rất khát thiếu các kênh hiệu quả giúp họ tiếp cận người dùng cuối một cách dề dàng. Vì vậy, Finhay sẽ giải quyết nhu cầu này. Trong tương lai, khái niệm về tài chính cá nhân, đầu tư, thu nhập thụ động… sẽ ngày càng được quan tâm nhiều hơn. Đó là những cơ hội rất lớn.
Trong câu chuyện này, anh nói rất nhiều đến thị trường trong nước. Nhưng anh có lo ngại, với một startup, nếu quá chú trọng thị trường trong nước thì sẽ mang tính địa phương và khó đi ra toàn cầu?
Founder Xuân Huy: Về tính địa phương, tôi xin lấy ví dụ về câu chuyện của Uber và Grab. Thị trường Đông Nam Á hay Đông Á nói chung mang tính bản địa rất cao. Chiến lược của Uber khi nhảy vào thị trường mới thường là đánh nhanh thắng nhanh, dùng tiêu chuẩn từ Mỹ nhân rộng cho các thị trường khác. Điều này đúng ở Phương Tây nhưng không phát huy hiệu quả ở thị trường mang tính bản địa sâu sắc như khu vực Đông Nam Á. Ngược lại, Grab có tính địa phương rất tốt, nên họ có thể phát triển mạnh ở thị trường này, song lại chưa đi ra được các nước khác.
Tôi nghĩ, lựa chọn của Finhay sẽ đi theo con đường của Grab, tức là phát triển ổn định ở trong nước, trước khi đi ra thị trường có điểm tương đồng.
Một số người cho rằng, startup trong nước mà chỉ áp dụng mô hình đã thành công ở nước ngoài thì sẽ không thể hiện được sự sáng tạo của người Việt, anh nghĩ sao về nhận xét đó?
Founder Xuân Huy: Đó là quan điểm của tùy mỗi người, nhưng tôi có cách nghĩ tích cực hơn rằng "there is nothing new under the sun", tức nghĩa không có điều gì là mới mẻ dưới ánh mặt trời này. Việc có sự tương đồng giữa các mô hình là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, ý tưởng mới chỉ là khởi đầu, quan trọng hơn chính là việc thực thi.
Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện này!
