F-16 sắp đối mặt với chiến trường nguy hiểm nhất từ trước đến nay ở Ukraine

Việc giao những chiếc F-16 được chờ đợi từ lâu cho Ukraine sắp diễn ra và những máy bay chiến đấu tiên tiến do Mỹ sản xuất này sẽ giúp lực lượng không quân của Kiev nâng cao đáng kể về năng lực, đảm nhiệm các vai trò tấn công và phòng thủ quan trọng, đồng thời tăng cường hỏa lực bằng các loại vũ khí phù hợp, theo trang tin Business Insider.

F-16 đã được chứng minh trong chiến đấu, có nhiều thập kỷ hoạt động trong môi trường khắc nghiệt, ở những nơi như Trung Đông và Balkan. Máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư này đã thực hiện một loạt nhiệm vụ ấn tượng trong những năm qua.

Nhưng bầu trời phía trên Ukraine sẽ là chiến trường nguy hiểm nhất mà các máy bay chiến đấu F-16 phải đối mặt cho đến nay, các cựu phi công quân sự Mỹ nói với Business Insider, khi loại máy bay này dự kiến sẽ đối đầu với các hệ thống phòng không tiên tiến và tên lửa không đối không tầm xa của Nga.

Kiev lần đầu tiên đề nghị F-16 từ các đối tác phương Tây trong những tuần đầu khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine, nhưng Mỹ đã không đồng ý chuyển giao cho bên thứ ba từ các đồng minh của mình sang Kyiv cho đến mùa hè năm ngoái.

Bốn thành viên NATO – Bỉ, Đan Mạch, Na Uy và Hà Lan – đã cùng cam kết sẽ gửi hàng chục máy bay F-16 tới Ukraine, nơi các phi công của họ đang được đào tạo ở Mỹ và châu Âu. Các máy bay chiến đấu dự kiến sẽ đến vào một thời điểm trong mùa hè này, được cho là sớm nhất là vào tháng 6.

Những máy bay F-16 là một phương tiện giúp nâng cấp đáng chú ý so với phi đội máy bay thời Liên Xô của Ukraine; khi bắt đầu xung đột, Kiev đã sử dụng các máy bay Su-24, Su-25, Su-27 và MiG-29.

F-16 được cho là có thiết kế hiệu quả hơn và khả năng tác chiến điện tử tốt hơn nhiều máy bay phản lực hiện tại của Ukraine. Nó cũng là một máy bay rất linh hoạt và cơ động, có thể được trang bị các thiết bị nhắm mục tiêu tiên tiến và tên lửa không đối đất để tấn công các phương tiện và tiền đồn mặt đất.

Kể từ khi nguyên mẫu F-16 đầu tiên bay cách đây 50 năm, máy bay chiến đấu đa năng này đã thực hiện nhiều phi vụ trong môi trường chiến đấu phức tạp trên khắp thế giới. Tuy nhiên, nó lần đầu tiên đạt được thành công đáng chú ý với các phi công Israel vào đầu những năm 1980.

Máy bay chiến đấu của không quân Israel, bao gồm cả F-16, vào tháng 6/1982 đã chế áp thành công chiến dịch phòng không (SEAD) tại Thung lũng Bekaa kiên cố của Liban. Chỉ trong vòng vài giờ, Israel đã phá hủy một số lượng lớn hệ thống tên lửa đất đối không (SAM) do Liên Xô sản xuất và máy bay của Liban mà không bị bất kỳ tổn thất nào. Đó là một chiến thắng chiến thuật ấn tượng sau tổn thất nặng nề của quân đội Israel trước SAM trong cuộc chiến Yom Kippur 9 năm trước.

Không quân Mỹ đã lần đầu tiên sử dụng F-16 tham chiến trong Chiến dịch Bão táp sa mạc ở Iraq vào đầu những năm 1990. Máy bay chiến đấu này đã thực hiện nhiều phi vụ hơn bất kỳ máy bay nào khác và được sử dụng để tấn công các sân bay, nơi triển khai tên lửa và cơ sở sản xuất quân sự của đối phương.

Cuối thập kỷ đó, những chiếc F-16 được triển khai tới vùng Balkan cho chiến dịch không quân của Lực lượng Đồng minh trong Chiến dịch của NATO ở Nam Tư. Ở đó, họ thực hiện các nhiệm vụ phá huỷ hệ thống phòng không, yểm trợ tầm gần và phản công, đồng thời tiêu diệt radar, máy bay chiến đấu và xe bọc thép của đối phương.

Theo dữ liệu từ Trung tâm Thông tin Kỹ thuật Quốc phòng Mỹ, trong các hoạt động này vào những năm 1990, Không quân Mỹ chỉ mất 17 máy bay trong chiến đấu - một con số rất nhỏ so với hàng chục nghìn phi vụ đã được thực hiện. Năm trong số những chiếc máy bay đó là F-16.

Các quân đội khác – như Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập – cũng đã vận hành F-16 trong các cuộc xung đột với cường độ khác nhau trong những năm qua. Gần đây hơn, F-16 đã hoạt động trên bầu trời Afghanistan để hỗ trợ cho Chiến dịch Tự do Bền vững và cũng được sử dụng để tấn công Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).

Thách thức lớn nhất F-16 sẽ đối mặt

Các cựu phi công quân sự Mỹ cho biết, mặc dù bay trong nhiều môi trường hoạt động đầy thách thức trong 50 năm qua, những chiếc F-16 vẫn chưa xuất hiện trên chiến trường nguy hiểm nhất của chúng.

John Baum, Trung tá Không quân Mỹ đã nghỉ hưu, người đã có hơn 2.300 giờ bay với F-16, nói: “Việc tham gia vào một cuộc chiến và đối đầu với một quân đội hàng đầu thế giới (Nga) và một lực lượng không quân rất hùng mạnh – đó là một tình huống rất, rất khó khăn”.

Ông Baum, hiện là thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Hàng không Vũ trụ Mitchell, nêu rõ: “Những chiếc F-16 của Ukraine đối đầu với các lực lượng Nga - hoàn toàn, không còn nghi ngờ gì nữa, đây là kịch bản khó khăn nhất mà F-16 sẽ phải đối mặt”.

Ukraine đã mất ít nhất 86 máy bay kể từ khi xung đột nổ ra, theo trang tình báo nguồn mở Oryx, chuyên theo dõi tổn thất trong chiến tranh, nhấn mạnh mối nguy hiểm mà các phi công phải đối mặt trên bầu trời.

Trong số các mối đe dọa mà F-16 của Ukraine sẽ phải đối mặt là các hệ thống phòng không tiên tiến của Nga như S-300 và S-400, một phi đội Su-35 và MiG-31 đáng gờm được trang bị tên lửa không đối không siêu thanh R-37 tầm xa, hệ thống radar mạnh mẽ và máy bay cảnh báo sớm có thể phát hiện chúng ở cách xa hàng trăm km.

Brynn Tannehill, nhà phân tích quốc phòng và cựu phi công Hải quân Mỹ, nói: “Có rất nhiều cách để phát hiện những chiếc F-16 này”.

Đặc biệt, kho vũ khí đất đối không của Nga hiện đại và tiên tiến hơn những hệ thống mà F-16 đã đối đầu trong các cuộc xung đột trước đây, như SA-2, SA-3 và SA-6 ở Thung lũng Bekaa.

Chuyên gia Tannehill giải thích: “Nga đang triển khai các vũ khí, trang thiết bị cao cấp” trong cuộc chiến Ukraine, đồng thời cho biết thêm rằng các đối thủ mà F-16 đối mặt trước đây ở Trung Đông như Iraq và Syria “thường sử dụng các thiết bị cũ của Liên Xô và có lẽ không được huấn luyện bài bản hoặc được trang bị" như Nga hiện nay.

Ông Baum cho biết có lẽ một trong những vấn đề lớn nhất mà máy bay chiến đấu F-16 sẽ phải đối mặt là cách bố trí và triển khai trong môi trường hoạt động. Khi các máy bay F-16 của Ukraine cất cánh, chúng có thể ngay lập tức nằm trong tầm bắn của các hệ thống đất đối không của Nga, thay vì sử dụng các vùng lãnh thổ trung lập mà chúng có thể tận dụng để tiếp cận không gian chiến đấu một cách an toàn.

Cựu Trung tá Baum kết luận: Các phi công Ukraine có thể bị “theo dõi và nhắm mục tiêu trước khi họ bắt đầu thực hiện hành động”.