Một chiếc MQ-9 bị Houthi bắn hạ.
Houthi đã bắn hạ chiếc MQ-9 đầu tiên trên bầu trời Sanaa vào tháng 10 năm 2017, thành thạo trong việc sử dụng phiên bản cải tiến tại địa phương của hệ thống tên lửa đất đối không tầm trung 2K12 Kub do Liên Xô phát triển.
Cùng với Kub, lực lượng dân quân cũng đã rất thành công khi sử dụng các tên lửa đất đối không cũ khác để phá hủy các máy bay không người lái hạng nặng trị giá 31 triệu đô la do General Atomics của Mỹ phát triển.
Lực lượng Houthi đã bắn hạ thêm một máy bay không người lái MQ-9 Reaper của Mỹ vào 4 tháng 8, nâng tổng số máy bay Reaper bị mất trên bầu trời Yemen lên mười chiếc, trong đó có bảy chiếc kể từ khi bắt đầu cuộc khủng hoảng Biển Đỏ vào tháng 10 năm ngoái.
Theo hãng thông tấn Saba của Yemen, máy bay không người lái (UAV) MQ-9 đã bị bắn hạ bằng 2K12 Kub - một hệ thống phòng không của Liên Xô được phát triển vào những năm 1960 để chống lại nhiều mối đe dọa trên không.
Người ta biết rằng Houthi đã cải tiến hệ thống Kub - được chuyển giao cho Yemen trong Chiến tranh Lạnh và những năm 1990 với số lượng lớn, để bắn tên lửa đánh chặn Fater-1 (tức là Innovator-1) do nước này tự sản xuất vào năm 2019.
Người phát ngôn của Houthi, Yahya Saree, cho biết trong một tuyên bố trên truyền hình rằng máy bay không người lái đã bị bắn hạ khi "tiến hành các hoạt động thù địch" trên bầu trời Saada.
Cùng với bắn hạ MQ-9, ông Saree nói thêm rằng lực lượng tên lửa và hải quân Houthi đã tiến hành cuộc tấn công phối hợp nhằm vào tàu container MV Groton treo cờ Liberia ở Vịnh Aden bằng tên lửa đạn đạo, nói rằng con tàu đã "vi phạm quyết định cấm nhập cảnh vào các cảng của Palestine".
Trung tâm thông tin hàng hải chung (JMIC) của liên minh Biển Đỏ do Mỹ đứng đầu đã xác nhận rằng Groton đã bị nhắm mục tiêu trong một cuộc tấn công bằng tên lửa, cho biết cuộc tấn công xảy ra vào thứ Bảy, cách Aden khoảng 225 km về phía đông nam và gây ra thiệt hại nhỏ cho con tàu.
"Tất cả thủy thủ đoàn trên tàu đều an toàn" và "con tàu được báo cáo là đã chuyển hướng đến một cảng gần đó", JMIC cho biết.
Những bức ảnh về xác máy bay không người lái đã xuất hiện trên mạng xã hội, cho thấy những mảnh vỡ của một chiếc UAV màu xám mờ nằm trên một sườn đồi đá ở một vùng nông thôn với hàng chục người tụ tập xung quanh.
Saba không thể xác nhận ngay tính xác thực của những bức ảnh nhưng nhiều dấu hiệu cho thấy, đây chính là chiếc MQ-9 do Mỹ sản xuất và vận hành.
Tỉnh Saada nằm ở phía tây bắc Yemen, trải dài theo biên giới Saudi Arabia ở phía bắc. Tỉnh này nằm cách thủ đô Sanaa của Yemen khoảng 200 km về phía bắc.
Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ - đơn vị chỉ huy tác chiến chịu trách nhiệm về các hoạt động quân sự của Mỹ ở Trung Đông, vẫn chưa bình luận về việc Lầu Năm Góc có mất thêm Reaper nào nữa hay không.
Hãng Saba cho biết thêm rằng, từ trước đến nay Houthi chưa từng phóng đại các tuyên bố về thành công quân sự của họ trong quá khứ, bởi Mỹ cũng đã xác nhận việc họ bị mất những chiếc MQ-9 trước đó tại Yemen.
Ông Saree cho biết Houthi sẽ tiếp tục các hoạt động quân sự của họ theo một loạt "giai đoạn leo thang" và sẽ không dừng lại cho đến khi hành động xâm lược Yemen bị ngăn chặn và lệnh bao vây Gaza được dỡ bỏ.
Vụ bắn hạ MQ-9 và tấn công tàu MV Groton được báo cáo là hoạt động lớn đầu tiên do Houthi tiến hành trong hai tuần, và diễn ra sau cuộc tấn công chết người của Israel ngày 20 tháng 7 vào thành phố cảng Hudaydah của Yemen, nhắm vào các cơ sở dầu mỏ và một nhà máy điện của cảng, khiến chín người thiệt mạng và làm bị thương 87 người khác.
Israel đã phát động cuộc tấn công đó sau khi Houthi lái một máy bay không người lái lớn vào trung tâm thành phố Tel Aviv, đâm vào một tòa nhà cách Lãnh sự quán Mỹ khoảng 100 mét.
Đầu tuần này, thủ lĩnh Houthi Abdul Malik al-Houthi cũng đã tuyên bố rằng lực lượng dân quân sẽ ủng hộ "phản ứng quân sự" đối với vụ ám sát "vô liêm sỉ và nguy hiểm" của Israel đối với thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh tại Tehran vào ngày 31 tháng 7.
Houthi lên án vụ tấn công chết người này và gọi hành động này là "một tội ác trắng trợn" và "vi phạm trắng trợn các chuẩn mực quốc tế".
"Lập trường của Trục kháng chiến là rõ ràng: Phải có phản ứng quân sự đối với những hành vi vi phạm của Israel", ông al-Houthi cho biết.
Không có Reaper nào được biết là do Israel vận hành. Cùng với quân đội Mỹ, CIA và Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ, MQ-9 hiện diện trong lực lượng không quân và các đơn vị bảo vệ bờ biển của Pháp, Ý, Hà Lan, Ba Lan, Tây Ban Nha, Anh, Nhật Bản và Ấn Độ.
Lầu Năm Góc đã sử dụng Reaper rộng rãi trên khắp Yemen kể từ năm 2001 để nhắm vào các thành viên của nhóm khủng bố al-Qaeda bị tình nghi.
Sau khi Houthi giành quyền kiểm soát phần lớn miền tây Yemen vào năm 2014/2015, Mỹ bắt đầu sử dụng máy bay không người lái để hỗ trợ một liên minh vùng Vịnh được thành lập để cố gắng loại bỏ lực lượng dân quân khỏi quyền lực.
Kể từ tháng 11 năm 2023, Mỹ đã sử dụng máy bay không người lái để giám sát và tấn công Houthi trong bối cảnh họ đang phong tỏa một phần Biển Đỏ và Biển Ả Rập đối với tàu thương mại.
MQ-9 Reaper không phải là loại máy bay duy nhất do NATO sản xuất bị Houthi bắn hạ hoặc phá hủy kể từ năm 2015, lực lượng dân quân này còn bắn hạ ít nhất ba máy bay chiến đấu F-16.
Ngoài ra còn có hàng chục máy bay không người lái kiểu máy bay và trực thăng bị bắn hạ, cùng gần chục máy bay có người lái khác, bao gồm Mirage 2000, Eurofighter Typhoon, máy bay phản lực F-15 và Tornado, trực thăng AH-64 Apache, AH-60, S-70 Black Hawk và SA-365.