Động thái tiếp theo của Nga và Ukraine sau khi phân thắng bại ở Avdiivka

Phân thắng bại ở Avdiivka

Quân đội Ukraine đã rút khỏi thành phố tiền tuyến Avdiivka ở phía Đông, Tổng tư lệnh Ukraine Oleksandr Syrsky cho hay ngày 17/2. Điều này cho phép Moscow giành được thắng lợi lớn nhất trong nhiều tháng và giáng một đòn mạnh vào lực lượng bị dàn trải và thiếu vũ khí của Ukraine.

Tướng Syrsky cho biết ông ra lệnh rút quân để "tránh bị bao vây và bảo toàn tính mạng cũng như sức khỏe của các quân nhân". Avdiivka, từng là một thành phố với 30.000 dân trước khi bị biến thành đống đổ nát, nằm trong khu vực bị quân đội Nga bao vây ở phía Bắc, phía Đông và phía Nam. Trong những tháng gần đây, Moscow đã tiến công từ từ bằng các cuộc tấn công liên tục theo thế gọng kìm.

"Khả năng cứu sống sinh mạnh của người dân là nhiệm vụ quan trọng nhất với chúng tôi", Tổng thống Volodymyr Zelensky cho hay ngày 17/2 tại Hội nghị An ninh Munich. Ông cho biết, quân đội Ukraine đã gặp trở ngại do thiếu đạn dược bởi sự hỗ trợ của phương Tây ngày càng giảm.

Avdiivka là vùng ngoại ô thành phố Donetsk, nằm trên tiền tuyến kể từ khi chiến sự ở miền Đông Ukraine nổ ra năm 2014. Thành phố này đã trải qua 8 năm giao tranh cường độ thấp thường xuyên và gần 2 năm đối mặt với các cuộc tấn công của Nga sau khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.

Cuộc tấn công lớn nhằm vào Avdiivka bắt đầu vào tháng 10/2023, với việc Nga tung một số tiểu đoàn ra khu vực rìa thành phố và pháo kích cả ngày lẫn đêm. Sau khi bị kìm chân ở ngoại ô thành phố trong nhiều tháng, quân đội Nga đã đột nhập vào các khu dân cư vào cuối tháng 1/2024, vượt các công sự của Ukraine bằng cách bò qua các đường hầm dưới các đường phố ở phía Đông Nam Avdiivka. Đầu tuần này, họ đã cắt đứt tuyến hậu cần chính vào thành phố của Ukraine và sau đó tiến công gần một nhà máy than đá từng là một pháo đài kháng chiến của Kiev.

Binh lính Tykhyi thuộc Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine ở Avdiivka cho biết, Nga hiểu rõ họ có lợi thế về lực lượng, đạn dược, pháo và tên lửa.

Vai trò chiến lược của Avdiivka

Việc Nga giành được Avdiivka là một cú đánh mang ý nghĩa chiến lược và biểu tượng với quân đội Ukraine. Avdiivka là thành trì phòng thủ của Kiev ở khu vực Donetsk, bảo vệ một số vị trí quân sự của Ukraine ở xa hơn về phía Tây và khiến thành phố Donetsk do Nga kiểm soát gần đó luôn bị đe dọa.

Việc kiểm soát Avdiivka cũng tạo cơ hội cho Nga. Các lực lượng của Moscow có thể sẽ nhắm tới các thành phố chiến lược tiếp theo như Pokrovsk nằm cách đó 48km về phía Tây Bắc đồng thời là một trung tâm hậu cần của quân đội Ukraine.

Điều đó cũng sẽ đưa Nga tiến một bước nhỏ gần hơn tới mục tiêu kiểm soát toàn bộ khu vực Donetsk mà họ tuyên bố đã sáp nhập nhưng chưa kiểm soát hoàn toàn. Việc giành được Avdiivka, bước tiến lãnh thổ lớn nhất của Nga kể từ khi kiểm soát Bakhmut vào tháng 5 năm ngoái, cũng có thể trở thành lợi thế của Tổng thống Vladimir Putin khi ông tìm kiếm nhiệm kỳ thứ năm trong cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào ngày 17/3 tới. Truyền thông Nga đã ca ngợi chiến thắng quân sự trên là quan trọng nhất trong toàn bộ cuộc xung đột.

Avdiivka từng là biểu tượng cho sự kháng cự của Ukraine kể từ khi các lực lượng được Nga hậu thuẫn lần đầu tiên cố gắng chiếm giữ nó vào năm 2014 và sự thất thủ của nó có thể ảnh hưởng đến tinh thần của quân đội Ukraine. Những người lính chiến đấu ở đó đã nói về sự kiệt sức và đôi khi họ thừa nhận mình không hiểu rõ về chiến lược quân sự của Ukraine khi xung đột kéo dài.

Động thái tiếp theo của Nga và Ukraine

Việc Avdiivka sụp đổ là dấu hiệu gần đây nhất cho thấy các lực lượng của Nga đã nắm thế chủ động trên chiến trường sau khi cuộc phản công mùa hè của Ukraine không đạt được mục tiêu. Quân đội Nga cũng đã kiểm soát Marinka - một thị trấn nhỏ ở phía Nam Avdiivka vào đầu năm nay như một phần trong hàng loạt cuộc tấn công ở phía Đông Ukraine từ mùa đông năm ngoái.

Giao tranh dữ dội cũng diễn ra gần Kupiansk - thành phố nhỏ cách biên giới Nga 40km. Ukraine từng tuyên bố giành lại nó vào năm ngoái nhưng sau nhiều tháng bị ném bom ác liệt, nơi này đã bị phá hủy, buộc hầu hết người dân phải sơ tán.

Nga cũng kiểm soát các dải đất nhỏ ở phía Nam mà Ukraine từng vất vả giành được vào cao điểm của cuộc phản công mùa hè, từ đó đạt tiến triển quanh làng Robotyne. Dmytro Lykhovii, một người phát ngôn quân đội Ukraine cho biết, Nga hiện đã đưa nhiều quân hơn tới quanh Avdiivka, cho thấy Robotyne là mục tiêu chính của Điện Kremlin.

Giới quan sát nhận định, vẫn còn phải xem quân đội Ukraine, hiện thiếu lực lượng và đạn dược, có thể giữ vững các thị trấn này trước các cuộc tấn công dồn dập của Nga ở mức độ nào hay liệu họ có phải rút về các vị trí phòng thủ tốt hơn hay không.

Tại Bakhmut, quân đội Ukraine đã cố thủ trong thị trấn này nhiều tháng, cố gắng gây tổn thất nhiều nhất cho Nga. Nhiều chuyên gia quân sự và binh lính Ukraine nói rằng động thái trên đã rút cạn các nguồn lực thiết yếu của Kiev trước khi cuộc phản công diễn ra.

Tướng General Syrsky, Chỉ huy Lực lượng trên bộ của Ukraine vào thời điểm đó đã bị chỉ trích vì quyết định này. Việc Ukraine rút quân nhanh chóng khỏi Avdiivka hoàn toàn trái ngược với chiến lược của ông ở Bakhmut. Hôm 17/2, Tướng Ukraine khẳng định: “Tính mạng của quân nhân là giá trị cao nhất".

Người phát ngôn của một trong những đơn vị quân sự hàng đầu của Ukraine đánh giá, trận chiến kéo dài nhiều tháng tại Avdiivka thậm chí còn khó khăn hơn trận giao tranh đẫm máu ở Bakhmut. Ông Oleksandr Borodin thuộc lữ đoàn tấn công số 3 của Ukraine chỉ ra việc Nga triển khai ồ ạt các thiết bị hạng nặng và phương tiện trên không với các cuộc bắn phá dữ dội trút xuống các vị trí của Ukraine trong những ngày gần đây.

Ông Mark Cancian, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết, việc rút lui không có gì đáng ngạc nhiên vì Nga gần như đã bao vây Avdiivka và việc các đơn vị bị phá hủy sẽ là "thảm họa" với Ukraine. Ông cảnh báo: “Hành lang dẫn ra khỏi thành phố rất hẹp và đang bị hỏa lực tấn công. Việc rút lui sẽ không dễ dàng”.

Lực lượng Ukraine đã được lệnh thiết lập các tuyến phòng thủ mới ở phía Tây và Tây Nam Avdiivka, do đó trận chiến còn lâu mới kết thúc.

Chuyên gia Philippe Gros thuộc Quỹ Nghiên cứu Chiến lược ở Paris nhận định, vẫn còn phải xem liệu Ukraine có thể bảo vệ phòng tuyến mới hay không và liệu Nga có đủ lực lượng dự trữ để tiếp tục tấn công và tạo ra một bước đột phá khác hay không.

Theo một nguồn tin quân sự châu Âu, Ukraine đang ở thế phòng thủ để cầm cự lâu dài, chống lại các cuộc tấn công cục bộ của Nga và tránh lãng phí năng lực của mình trong khi chờ đợi viện trợ mới của phương Tây, đặc biệt là từ Mỹ.