Ngày 13-10, TAND tỉnh Đắk Lắk tiếp tục phiên xử sơ thẩm vụ Trương Thị Hoa (cựu phó chánh án TAND huyện Ea Kar) bị truy tố về tội nhận hối lộ sau khi HĐXX tạm dừng để triệu tập tám người liên quan, trong đó có chánh án và thư ký tòa này. Tuy nhiên, cả tám người được tòa triệu tập đều có đơn xin vắng mặt.
Luật sư nói tòa vi phạm tố tụng?
Theo cáo trạng, bị cáo Hoa được phân công giải quyết vụ ông Nông Văn Thụt bị truy tố tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ.
Ông Thụt gặp xin giảm nhẹ thì bà Hoa gọi điện thoại gợi ý việc đưa tiền và ra giá 80-90 triệu đồng để lo hai cấp sơ thẩm và phúc thẩm. Ngày 5-12-2016, ông Thụt cùng vợ mang 80 triệu đồng giao cho bà Hoa tại nhà riêng và quay clip lại làm bằng chứng tố cáo.
Hồ sơ còn thể hiện bị cáo Hoa chỉ đạo thư ký soạn sẵn dự thảo hai bản án có mức khác nhau. Thư ký và chánh án TAND huyện Ea Kar biết việc bà Hoa nhận tiền...
Phần thủ tục tại tòa, luật sư (LS) bảo vệ quyền lợi cho gia đình ông Thụt đề nghị tòa phải triệu tập hợp lệ những người liên quan. Đồng thời LS đề nghị tòa cho áp giải chánh án và thư ký TAND huyện đến tòa.
“Trong phiên xử ngày 29-9, PV đã chụp được hình ảnh bị cáo Hoa đi vào khu vực phòng nghị án của HĐXX. Điều này cho thấy HĐXX không khách quan, vi phạm tố tụng nên đề nghị thay đổi HĐXX, thay đổi thẩm phán chủ tọa” - LS nói.
Đại diện VKS nhận xét ý kiến của LS là có căn cứ nên đề nghị HĐXX hội ý để xem xét. Sau khi hội ý, chủ tọa cho rằng ba lần hoãn phiên tòa trước là do không trích xuất được ông Thụt từ trại giam nên buộc phải hoãn là hợp lệ. Việc bị cáo đi vào khu vực phòng nghị án thì do vụ án xét xử công khai nên việc bị cáo đi lại là không ảnh hưởng.
Tiếp đó LS đề nghị HĐXX cho hoãn phiên tòa để triệu tập những người liên quan đến đối chất tại tòa. Nhưng đại diện VKS đề nghị HĐXX tiếp tục xét xử vì đã hoãn quá nhiều lần và đã trích xuất được ông Thụt đến tòa. Sau khi hội ý lần hai, HĐXX quyết định tiếp tục xét xử.
Bị cáo không trả lời LS
Phần xét hỏi, bị cáo Hoa thừa nhận cáo trạng truy tố đúng và bản thân rất ân hận về hành vi của mình. Bà Hoa khai rành mạch việc ông Thụt đến tòa gặp hỏi về vụ án mà mình là bị cáo và việc xin lo được tại ngoại. “Tôi có nói anh có lo được không.
Ông Thụt nói bao nhiêu em cũng lo được” - bà Hoa khai. Theo bị cáo, sau khi nhận tiền, bị cáo có báo cáo cấp trên xem có giúp được không, nếu không thì trả lại tiền. Sau đó, bị cáo gặp chánh án để hỏi xem có xử án treo được không nhưng chánh án nói không thể.
Thế nhưng trả lời trước tòa, ông Thụt phản bác nói bị cáo Hoa khai không trung thực. Vì khi đến gặp, bà Hoa nói với ông rằng không có 120 triệu đồng thì sẽ bị xử 5-15 năm tù. “Sau đó bà Hoa tự hạ xuống còn 90 triệu đồng và liên tục gọi điện thoại giục gia đình tôi đưa tiền” - ông Thụt trình bày.
LS bảo vệ quyền lợi cho ông Thụt đặt nhiều câu hỏi làm rõ lời khai của bị cáo là có báo cáo lãnh đạo việc nhận tiền. Nhưng bị cáo Hoa luôn quay mặt đi hướng khác và liên tục nói rằng:
“Tôi không trả lời bất cứ câu hỏi nào của LS vì trong hồ sơ vụ án tôi đã khai”. Trước sự bất hợp tác này, các LS đề nghị HĐXX hỏi lại các câu hỏi để làm rõ vụ án. Tuy nhiên, khi HĐXX hỏi, bị cáo Hoa vẫn trả lời vòng vo hoặc chọn cách im lặng.
Chánh án không liên can?
Phần luận tội, đại diện VKS tỉnh cho rằng cáo trạng truy tố đúng nhưng bị cáo cũng có tình tiết giảm nhẹ như nhân thân tốt, chưa có sai phạm, được khen thưởng có nhiều thành tích trong ngành tòa án. Từ đó VKS đề nghị HĐXX phạt bị cáo 18-24 tháng tù giam. Bà Hoa không nhờ người bào chữa tại tòa.
LS bảo vệ quyền lợi cho ông Thụt tranh luận cho rằng mức án VKS đề nghị là quá nhẹ. Cáo trạng nêu bị cáo có nhân thân tốt nhưng thực tế bị cáo từng là chánh án rồi bị kỷ luật giáng chức xuống làm thư ký tòa. Ngoài ra, bị cáo cố ý phạm tội đến cùng khi tự ra giá và liên tục gọi cho ông Thụt giục đưa tiền.
Cạnh đó, hồ sơ thể hiện chánh án và thư ký TAND huyện Ea Kar biết rõ về vụ án nhưng không tố giác, cũng không bị xử lý gì. LS đề nghị HĐXX khởi tố tại tòa hai người này về tội không tố giác tội phạm và che giấu tội phạm.
Đối đáp lại LS, đại diện VKS cho rằng chánh án và thư ký không chứng kiến, không gặp gỡ trao đổi gạ gẫm gì với ông Thụt, không thỏa thuận chia chác số tiền mà bị cáo nhận.
Vì thế không thể truy cứu trách nhiệm hình sự họ với vai trò đồng phạm. Trường hợp chánh án biết thông tin bà Hoa có nhận tiền thì có thể xem xét xử lý theo nội bộ ngành chứ không phải là hành vi không tố giác tội phạm.
Cuối buổi chiều xét xử, HĐXX tuyên bố nghị án kéo dài và sẽ tuyên án vào ngày 16-10.
Có khác thường về tố tụng
Ban đầu tám người liên quan không có tên trong quyết định đưa vụ án ra xét xử, tức là tòa án chưa triệu tập.
Việc HĐXX tạm dừng phiên tòa ngày 12 để triệu tập họ đến phiên tòa mở ngày 13 là không sai vì việc tống đạt thực hiện ngay chiều 12 và có ký tên. Việc này có vẻ khác thường, mang tính hợp thức hóa thủ tục vì những người này nhận giấy xong có ngay đơn yêu cầu xét xử vắng mặt.
Việc tại phiên xử, bị cáo Hoa đi vào khu vực phòng nghị án của HĐXX về hình thức là vi phạm. Có thể nội dung không ảnh hưởng nhưng về khách quan dư luận có quyền nghi ngờ sự thiếu vô tư, khách quan của HĐXX.
Phòng nghị án khi tòa hội ý hoặc nghị án là vị trí cấm, ai không có nhiệm vụ thì không có quyền đi vào, kể cả kiểm sát viên. Vấn đề này cần được tòa xem xét thấu đáo khi tuyên án.
LS NGUYỄN HỒNG HÀ,
Phó Chủ nhiệm Đoàn LS tỉnh Khánh Hòa