Sau chiến thắng chấn động của đội tuyển U23 Việt Nam mới đây trước đối thủ cực kỳ nặng ký là U23 Qatar cũng như sự xuất sắc của cầu thủ Quang Hải và thủ môn Tiến Dũng, rất nhiều chị em, thậm chí là nhiều ông bố, tỏ ra rất hào hứng với phong trào đặt tên con theo 2 người hùng sân cỏ này.
Câu hỏi đặt ra là: Tại sao chị em lại muốn đặt tên con là Quang Hải và Tiến Dũng? Và chúng tôi đã tìm ra một số câu trả lời thú vị!
Chuyện có thật: Một ông bố đã đặt tên con theo tên thủ môn Tiến Dũng trong tờ giấy khai sinh đăng ký ngày 24/1/2018. Ảnh: Soha
Và tương lai hẳn sẽ có nhiều cặp đôi đặt tên con là Quang Hải hoặc Tiến Dũng, hoặc Xuân Trường, hoặc Công Phượng...?
Con gái đặt tên là... Tiến Dũng hay Quang Hải được không???
"Vấn đề toàn cầu", không chỉ ở Việt Nam!
Chuyện đặt tên con là Quang Hải, Tiến Dũng cũng giống như trước đây nhiều người đã muốn đặt tên con theo tên Giáo sư Ngô Bảo Châu, nữ kình ngư Ánh Viên, xạ thủ Hoàng Xuân Vinh...
Một dẫn chứng khá điển hình cho điều này là chuyện cha mẹ Hoa hậu Việt Nam Nguyễn Cao Kỳ Duyên từng tiết lộ, vì hâm mộ nữ MC hải ngoại nổi tiếng nên đã dùng tên đó đặt cho con gái mình.
Việc đặt tên con theo tên một thần tượng, siêu sao, người nổi tiếng hay người mà bố mẹ hâm mộ không chỉ ở Việt Nam mà xu hướng này dường như trên toàn thế giới.
Hãy lấy ví dụ như trường hợp hai danh thủ nổi tiếng là Cristiano Ronaldo và Lionel Messi, họ từng trở thành nguồn cảm hứng của một phong trào đặt tên cho con tại Anh và xứ Wales (xem hình ảnh bên dưới):
Số liệu dựa trên kết quả thống kê của Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh. Ảnh: Office for National Statistics
Cụ thể, ở Anh, cái tên Leo đã trở thành một trào lưu đặt tên cho con kể từ năm 2004 (năm ra mắt của Leo Messi), và là cái tên phổ biến thứ 57 ở nước này. Ngay cả cựu thủ tướng Tony Blair và vợ Cherie cũng chọn cái tên này cho con đầu lòng. Một thập kỷ sau, cái tên Leo này đã vươn lên vị trí thứ 16 với 3.414 trường hợp!
Riêng tại tỉnh Barcelona, năm 2004 mới chỉ có 11 đứa trẻ có tên Leo thì tới năm 2014, con số này đã là 422. Cùng năm đó tại Mỹ có tới 3.936 trường hợp tương tự.
Trào lưu đặt tên con theo danh thủ nổi tiếng sau các trận cầu quan trọng mà cầu thủ ấy tỏa sáng cũng xảy ra tương tự với cầu thủ Brazil là Neymar sau World Cup 2014 tại Brazil, ở Mỹ có tới 498 đứa trẻ được lấy tên Neymar, còn ở Costa Rica là 349!
Chỉ riêng bang Nuevo Leon của Mexico đã có tới 329 đứa trẻ có tên Neymar sau 4 tuần diễn ra World Cup, còn tại Peru là 471 đứa trẻ.
Đại diện cơ quan đăng ký nhân khẩu Remigio Condori tại Bolivia, ông La Paz nói rằng: "Chúng tôi tin rằng trong 17 năm nữa, hầu hết các đứa trẻ trai sinh ra sẽ có tên Neymar như một xu hướng. Đây là một cái tên "thời trang" ngay lúc này"!
3 cấp độ hâm mộ và tôn thờ thần tượng - bạn ở cấp độ nào?
Trong một nghiên cứu khoa học về sự tôn thờ thần tượng (celebrity worship) của ba nhà nghiên cứu McCutcheon, Lange và Houran năm 2002 đã khái niệm hóa vấn đề này, và đưa ra cả một thang đo thái độ thần tượng (Celebrity Attitude Scale, viết tắt là CAS).
Theo đó, có 3 có ba mức độ hâm mộ và tôn thờ thần tượng theo thứ tự thấp tới cao:
- Cấp độ 1: Giải trí - Xã hội (Entertainment-Social): "Bạn tôi và tôi thích thảo luận về những gì thần tượng chúng tôi đã làm".
- Cấp độ 2: Mãnh liệt - Cá nhân (Intense-Personal): "Tôi thường nghĩ về thần tượng ngay cả khi muốn điều đó xảy ra".
- Cấp độ 3: Ranh giới - Bệnh lý (Borderline-Pathological): "Nếu tôi may mắn gặp được thần tượng và người đó yêu cầu tôi làm việc phạm pháp tôi có thể cũng làm".
Sự hâm mộ và tôn thờ sẽ khiến một người muốn tìm hiểu mọi thông tin về thần tượng của mình, đơn cử như việc phái đẹp "rần rần" tìm tiểu sử của các cầu thủ U23 Việt Nam hay mọi thông tin liên quan khác. "Bạn gái Quang Hải" là một trong những minh chứng rõ nhất cho điều này.
Mức độ này sẽ càng tăng lên nhờ "hiệu ứng đám đông", khi mà ai cũng thực hiện hành động đó khiến người khác muốn làm theo.
Một nghiên cứu của North và Hargreaves (2006) còn thêm vào Cấp độ thứ 4: Bắt chước tai hại: Sẵn sàng bắt chước hành vi bừa bãi của thần tượng!
Giữa làn sóng cảm xúc cuồng nhiệt sau chiến thắng của đội tuyển U23 Việt Nam, đa số các chị em phụ nữ (bình thường vốn rất ít quan tâm tới bóng đá) cũng bị cuốn theo và họ thích thảo luận về chủ đề này ở mức độ Giải trí - Xã hội, và việc đặt tên con theo Quang Hải, Tiến Dũng... là ví dụ.
Chủ đề ngoài lề này sẽ thu hút các chị em cùng nhau bàn luận, thậm chí tranh luận nhiều hơn cả bóng đá (vấn đề mà họ ít quan tâm hay có ít kiến thức), điều này cũng khiến họ cảm thấy mình là một phần của đám đông, không bị cô lập bởi điều mà họ khá... mù tịt!
Nhưng chúng ta cũng thấy, mức độ hâm mộ và tôn thờ Quang Hải, Tiến Dũng, U23 Việt Nam trong những ngày qua chủ yếu dừng ở "Cấp độ 1" nếu chiếu theo thang đo của 3 nhà nghiên cứu nêu trên. Hầu như không hoặc rất ít thấy trên Facebook sự hâm mộ từ "Cấp độ 2" trở lên.
Mạng xã hội là chất xúc tác mạnh thúc đẩy nhu cầu đặt tên con theo thần tượng
Nhà nghiên cứu Redmond Satran thông qua việc thống kê xu hướng đặt tên con trong 30 năm và nhận ra rằng: việc đặt tên con theo người nổi tiếng được hâm mộ ngày càng trở thành xu hướng nhờ mạng thông tin phát triển.
Chúng ta dễ dàng gần hơn với các thần tượng, người nổi tiếng, được hâm mộ nhờ mạng Internet phát triển, các trang mạng xã hội Facebook, diễn đàn, báo chí, Youtube... Những người này sẽ mang lại cảm hứng cho mọi người khi đặt tên con.
Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh - Office of National Statistics (ONS) cũng tiết lộ xu hướng này sau khi thống kê và đưa ra danh sách những cái tên phổ biến nhất, họ nhận thấy những cái tên này thường được chọn theo tên người nổi tiếng.
Nhất là những người hoạt động trong lĩnh vực âm nhạc, giải trí, siêu sao bóng đá và nhà chính trị quyền lực.
Nhà nghiên cứu Claire Miller còn đào sâu vấn đề này khi đưa ra danh sách cụ thể những "nguồn cảm hứng" cho việc đặt tên con như: các diễn viên trong phim Game of Thrones hay Star Wars, các nhà chính trị quyền lực thế giới như Hillary, Donald Trump, siêu sao bóng đá (đã nói ở trên)...
Cuối cùng, xin chúc Tiến Dũng, Quang Hải và toàn thể đội tuyển U23 Việt Nam tự tin, may mắn để có thể giành chức vô địch, lập nên kỳ tích vô tiền khoáng hậu cho bóng đá nước nhà!
Tham khảo các nguồn: Globalnews, Fcbarcelona, Bbc, Thenational, Glamourmagazine, Bristolpost, Dailymail