Với sự tiến bộ của công nghệ an toàn hàng không, giờ việc di chuyển bằng máy bay đã an toàn hơn rất nhiều so với trước đây. Nhưng không vì thế mà những vụ tai nạn rơi máy bay biến mất.
Và mỗi khi có một vụ tai nạn xảy ra, hậu quả đều rất khủng khiếp với hàng chục người tử vong. Nhưng nguyên nhân cụ thể nào gây ra cái chết cho hành khách của chuyến bay?
Câu trả lời rất rõ ràng với đa số mọi người, tất nhiên là “mặt đất” đã giết chết họ - vì máy bay đâm xuống đất cơ mà.
Nhưng nguyên nhân cụ thể hơn là gì? Họ bị nghiền nát bởi vỏ máy bay khi va chạm hay họ bị dây đai an toàn cắt ra làm hai do vụ va chạm? Liệu họ có bị tử vong do đập đầu vào ghế trước? Hay do những kiện hành lý ở tầng trên rơi vào người?
Các nguyên nhân do va chạm trực tiếp
Có lẽ đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tử vong trong các vụ tai nạn máy bay. Tùy thuộc vào kích cỡ của loại máy bay, cũng như góc nghiêng của máy bay với mặt đất khi va chạm, trọng lực G có thể gây ra hàng loạt các chấn thương khác nhau.
Nếu như đối với các máy bay cỡ nhỏ, do có cấu tạo yếu và nhẹ hơn, chúng thường có xu hướng dừng đột ngột cũng như rơi rất nhanh khi gặp sự cố và thường va chạm với mặt đất ở góc nghiêng lớn.
Vì vậy, hậu quả cuối cùng của những vụ tai nạn này thường là cảnh máy bay bị xé nát và thành một mớ hỗn độn với hành khách ở bên trong.
Trong khi đó, các máy bay cỡ lớn thường trượt dài hơn trong không khí do có sức nặng lớn hơn và khoang hành lý nằm ở phía dưới máy bay.
Những máy bay cỡ lớn cũng thường có khả năng chịu lực khỏe hơn. Nhưng nếu phi công xử lý kém hoặc tình hình diễn biến xấu, và máy bay va chạm với mặt đất ở góc nghiêng lớn hơn 15 độ, vụ tai nạn sẽ trở nên tồi tệ hơn bao giờ hết.
Trọng lực G từ cú va chạm của máy bay với mặt đất có thể gây ra gãy xương, chất thương não nghiêm trọng, và các vật cứng sắc nhọn từ mảnh vỡ trên máy bay có thể đâm vào các phần mềm trong cơ thể như bụng, cổ, gây ra chấn thương hoặc tử vong cho hành khách cũng như phi hành đoàn.
Không những vậy, tác động của cú va chạm có thể làm các kiện hành lý ở ngăn để đồ trở nên nguy hiểm.
Theo nhiếp ảnh gia Wayne Allen Sallee, người từng chứng kiến hiện trường một vụ tai nạn máy bay cho biết, trong các vụ tai nạn các kiện hành lý nặng có thể rơi xuống và làm gãy cổ người ngồi ở dưới.
Tuy nhiên, bạn sẽ không phải lo về đai an toàn, tác động động lực học này chưa đủ để đai an toàn cắt bạn ra làm hai được.
Nếu nó làm được như vậy thì bạn có thể đã chết từ rất lâu trước đó rồi. Các cơ quan nội tạng trong cơ thể bạn có lẽ cũng không bị hóa lỏng dưới tác động của lực tác động này, nhưng việc bị chấn thương hay dập nát là hoàn toàn có thể.
Các nguyên nhân tử vong do hỏa hoạn
Song hành cùng với những cú va chạm kinh hoàng khi chạm đất thường là các vụ cháy do nhiên liệu dễ cháy từ máy bay bị rò rỉ ra và bắt lửa.
Thậm chí tác động do cú va chạm mạnh đến mức có thể làm phát nổ cả động cơ và gây ra tử vong nhanh chóng cho các nạn nhân.
Nếu không gây nổ động cơ, ngọn lửa từ nhiên liệu dễ cháy của máy bay cũng đủ sức gây ra tử vong trực tiếp cho hành khách nếu họ không kịp rời đi. Không chỉ sức nóng của ngọn lửa, mà khói sinh ra từ ngọn lửa cũng có thể gây ngạt cho hành khách trên máy bay.
Các nguyên nhân tử vong do chết đuối
Một chiếc máy bay rơi từ độ cao hơn 10.000 mét xuống mặt nước biển cũng gây ra các tác động không khác gì khi va chạm với mặt đất cả.
Tuy nhiên, nếu phi công là người có nhiều kinh nghiệm, họ hoàn toàn có thể điều khiển để máy bay có thể tiếp xúc với mặt nước ở góc nghiêng thấp để hạn chế tác động do cú va chạm.
Nhưng khác với khi va chạm trên mặt đất, cho dù hành khách có tránh được tình huống tồi tệ của việc máy bay bị vỡ nát khi đâm xuống biển, họ sẽ phải đối mặt với nguy cơ tử vong khác: đó là chết đuối.
Cho dù máy bay không bị vỡ nát, nhưng các vết nứt trên thân máy bay do va chạm hoàn toàn có thể để nước tràn vào và làm ngập cả máy bay.
Đó là lý do vì sao hành khách đi máy bay vẫn được trang bị áo phao. Lúc này, nếu đội cứu hộ không kịp thời đến giải cứu hay những hành khách không kịp mặc áo phao và thoát ra ngoài, nguy cơ tử vong do chết đuổi là khá cao.
Ngoài ra, vẫn còn một số nguyên nhân hiếm hoi khác dẫn đến những vụ tai nạn thảm khốc, như khi máy bay bị đánh bom khủng bố hoặc bị tấn công bởi các vũ khí bên ngoài, như trong vụ MH17, làm chiếc máy bay bị nổ tung giữa bầu trời.
Cách tốt nhất để sống sót
Một điều cần chú ý đầu tiên khi bạn bước lên một chiếc máy bay nào đó, đó là chú ý xem vị trí ngồi của mình cách cửa thoát hiểm bao xa.
Trong trường hợp khẩn cấp, đó gần như là nơi duy nhất có thể giúp bạn thoát ra khỏi máy bay, khi nó đã ở trên mặt đất. Tất nhiên, hãy đảm bảo chắc chắn là bạn biết cách mở cánh cửa thoát hiểm đó.
Bảo vệ đầu, cổ và lưng của mình tránh bị những kiện hành lý nặng nề rơi vào. Những túi đồ ở ngăn đựng hành lý có thể không quá nặng ở điều kiện bình thường, nhưng trong tình huống khẩn cấp, nếu chúng va chạm với các bộ phận trên cũng có thể gây ra các chấn thương nghiêm trọng, thậm chí tử vong.
Và cuối cùng, điều quan trọng nhất là lắng nghe các hướng dẫn an toàn trên máy bay, bởi vì phần lớn trường hợp tử vong lại xảy ra khi máy bay đã ở trên mặt đất và mọi người bắt đầu hoảng loạn.